Akai GX-635D – brak nagrywania, typowe usterki: REC/PLAY, bias, 2SC458, kondensatory

Pytanie

Akai gx 635d nie nagrywa

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• W 90 % przypadków brak zapisu w Akai GX-635D wynika z:
  1. utlenionego przełącznika REC/PLAY (tzw. „long switch”),
  2. braku sygnału bias (generator ok. 110 kHz),
  3. uszkodzonych, starzejących się tranzystorów 2SC458/2SC871 i kondensatorów w torze zapisu.
• Rozpocznij od czyszczenia toru taśmy i wszystkich przełączników; jeśli to nie pomoże – zmierz obecność biasu na głowicy i sprawdź/wymień tranzystory oraz kondensatory w sekcji zapisu.

Szczegółowa analiza problemu

1. Tor mechaniczny i głowice
   • Dokładnie oczyść i rozmagnesuj trzy głowice (kasująca, zapis, odczyt).
   • Skontroluj rolkę dociskową i kapstan – w trybie REC taśma musi stabilnie przylegać; luźny docisk powoduje częściową lub brakową kasację.

2. Obsługa i ustawienia
   • Taśma nie może być zabezpieczona (blokada REC).
   • Przycisk(y) REC MODE L/R muszą być wciśnięte; MONITOR → TAPE przy odsłuchu nagrania; TAPE SELECT zgodny z typem taśmy.

3. Elektronika – typowe punkty awarii
   a) Przełącznik REC/PLAY
   – Narażony na siarczki. Usterkę potwierdza chwilowy powrót zapisu po kilkukrotnym „pompowaniu” REC.
   – Zalecane: demontaż, czyszczenie Kontakt PR/61 lub ultradźwiękami.

   b) Generator biasu (oscillator)
   – Wspólny dla obu kanałów; gdy nie działa, taśma nie jest kasowana, a nowe nagranie to cisza/niski brum.
   – Sprawdź oscyloskopem ~100–120 kHz ~60–80 Vp-p na głowicy kasującej; przy braku – pomiar tranzystorów TR-502/503 (serwis) i kondensatorów C501-C504.

   c) Tranzystory serii 2SC458, 2SC871
   – Słyną z przebicia szumu i utraty hFE. Wymień profilaktycznie na KSC1845, 2SC1815 lub BC550C (z zamianą pinout-u).

   d) Kondensatory elektrolityczne (szczególnie 1 µF–10 µF sprzęgające w torze REC oraz w zasilaczu ±24 V).
   – ESR-metrem wyłapiesz elementy >2 Ω; często całkowicie wyschnięte po 40+ latach.

   e) Zasilacz
   – Sprawdź stabilizowane +24 V, +18 V, ‑18 V. Spadek >10 % blokuje oscylator i wzmacniacz zapisu.

4. Diagnostyka krok po kroku (minimum sprzęt: multimetr True-RMS, oscyloskop ≥10 MHz)

   1. Odtwórz starą taśmę → jeśli dźwięk OK, tor PLAY jest sprawny.
   2. Wciśnij REC+PAUSE, podaj 1 kHz/0 dBu na LINE IN, MONITOR → SOURCE → VU ≥ 0 dB? (jeśli nie – uszk. tor wejściowy).
   3. MONITOR → TAPE (przy wciśniętym REC) → VU powinno spaść do zera; jeśli wskazuje sygnał, przełącznik REC nie przełącza.
   4. Nagraj 30 s, przewiń, PLAY.
      • Stary materiał pozostaje → brak biasu.
      • Cisza lub zniekształcenia w jednym kanale → tranzystor/kondensator w tym kanale.
   5. Zmierz przebieg biasu na TP-BIA lub bezpośrednio na głowicy kasującej.

Aktualne informacje i trendy

• Społeczności Tapeheads & Audiokarma z ostatnich 3-4 lat wskazują masową profilaktyczną wymianę 2SC458 w GX-635D; poprawia to S/N o ~6–8 dB i przywraca zapis.
• Coraz częściej stosuje się polipropylenowe kondensatory foliowe (WIMA MKS) zamiast elektrolitów w sprzęganiu toru REC – podnosi liniowość przy wyższych taśmach FeCr/Metal.
• Pojawiają się gotowe zestawy „recap kits” (USA, EU) zawierające dokładnie dobrane zamienniki wraz z instrukcją.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Bias: prąd wysokiej częstotliwości linearyzujący histerezę taśmy; jego brak to brak kasowania i bardzo niski poziom zapisu.
• REC/PLAY long switch: zespół ~20 równoległych styków suwakowych; zabrudzenie nawet pojedynczego skutkuje przerwaniem toru.
• 2SC458: tranzystor Si-NPN powszechny w sprzęcie z lat 70.; wysoka awaryjność ze względu na specyficzną konstrukcję hermetyzacji.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy zasilaniu sieciowym wymaga odłączenia ~230 V; obowiązkowo stosuj transformator separacyjny lub RCD.
• Odtwarzanie/zapisywanie materiałów chronionych prawem autorskim powinno odbywać się z zachowaniem licencji.
• Utylizacja starych kondensatorów elektrolitycznych podlega lokalnym przepisom dot. odpadów elektronicznych.

Praktyczne wskazówki

• Do czyszczenia styków: najpierw Kontakt WL, następnie PR, na koniec 61.
• Przy wymianie tranzystorów: zachowaj kolejność E-C-B; w KSC1845 kolejność jest odwrotna względem 2SC458.
• Po każdej ingerencji wykonaj pełną kalibrację: poziom zapisu (400 Hz, 0 dBu), prąd bias (10 kHz maks. poziom/-3 dB metoda praktyczna), azymut głowicy zapisu.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Część GX-635D posiada żyroskopowy serwomotor impulsowy; spadek napięcia +24 V może w trybie REC objawiać się spowolnieniem taśmy (raportowany problem 2023 na Tapeheads).
• Głowice szklano-krystaliczne GX zużywają się minimalnie, ale w przypadku mikropęknięć (rzadkie) naprawa jest niemożliwa – wymagana wymiana całego modułu.

Sugestie dalszych badań

• Analiza zniekształceń THD+N przed i po modyfikacjach układu zapisu – porównanie oryginał vs. wymiana tranzystorów/kondensatorów.
• Zastosowanie nowoczesnego generatora biasu sterowanego DDS dla poprawy kompatybilności z taśmami typu METAL (projekt DIY).
• Badania wpływu różnych preparatów chemicznych na trwałość styków long switcha (chemia vs. abrazyjne czyszczenie).

Krótkie podsumowanie

Brak zapisu w Akai GX-635D to typowa usterka wieku: przede wszystkim utlenione styki przełącznika REC/PLAY, uszkodzenia generatora biasu oraz starzejące się tranzystory 2SC458 i kondensatory. Zacznij od czyszczenia toru taśmy i styków, zmierz obecność sygnału biasu, a następnie wymień podejrzane tranzystory i kondensatory. Po naprawie wykonaj pełną kalibrację zgodnie z instrukcją serwisową. Jeśli nie dysponujesz oscyloskopem i doświadczeniem, skorzystaj z usług serwisu wyspecjalizowanego w sprzęcie szpulowym vintage.