Alternatywy dla OziExplorer: OkMap, QGIS, Locus Map, OruxMaps, OsmAnd, Gaia GPS – porównanie funkcji

Pytanie

Alternatywa dla OziExplorer

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęściej wybierane zamienniki OziExplorera to:
  • OkMap (Windows) • QGIS + wtyczki GPS (Win/Linux/macOS) • Locus Map / OruxMaps (Android) • OsmAnd / Gaia GPS (Android & iOS)
• Dobór zależy głównie od: platformy, potrzeby kalibracji map rastrowych, pracy „moving-map” i budżetu.

Szczegółowa analiza problemu

1. Główne funkcje OziExplorera, które zwykle trzeba odtworzyć
   • kalibracja skanowanych map (.map, .ozf, GeoTIFF)
   • „moving-map” – śledzenie pozycji GPS w czasie rzeczywistym
   • zarządzanie waypointami / trasami / śladami (GPX)
   • obsługa dużych rastrów offline w terenie bez sieci

2. Desktop (Windows / macOS / Linux)
   a) OkMap (WIN, freemium) – najbardziej zbliżony do Ozi; natywna obsługa plików .map, kalibracja ręczna lub automatyczna, tryb online/offline, export do Garmina i urządzeń mobilnych.
   b) QGIS (WIN/LIN/MAC, open-source) – potężne GIS; kalibracja rastrów, wtyczka „GPS Tools” do moving-map; wymaga nauki, ale darmowy i stale rozwijany.
   c) Global Mapper / MapTiler Pro – komercyjne, zaawansowane; opłacalne, gdy potrzebna masowa konwersja rastrów lub analizy 3D.
   d) Viking GPS, GPSPrune – lekkie open-source do przeglądania/edycji GPX (bez kalibracji rastrów).

3. Android
   a) Locus Map 4 (freemium; subskrypcja Premium dla wszystkich funkcji) – największy ekosystem; czyta mapy SQLite/TAR, obsługa .map Ozi po wcześniejszej konwersji (Mapc2Mapc/OkMap).
   b) OruxMaps GP (donationware) – podobne możliwości, własny kreator kafelków, szeroka lista źródeł online.
   c) OsmAnd+ (open-source, płatna wersja w Google Play) – nacisk na wektorowe OSM; rastry jako warstwy *.mbtiles lub .sqlite.
   d) Androzic – wyspecjalizowany klon Ozi na Androida, czyta .ozf2/3, .ozfx3; rozwój spowolnił, ale nadal działa na starszych urządzeniach.

4. iOS
   a) Gaia GPS (subskrypcyjny) – bogata biblioteka map, import GeoTIFF/MBTiles; moving-map offline.
   b) Guru Maps Pro – jednorazowa licencja, obsługa MBTiles, szybki render wektorowy OSM.

5. Webowe planery tras (uzupełniające)
   • Komoot, AllTrails, Wikiloc – świetne do planowania i eksportu GPX, lecz bez własnej kalibracji rastrów.

Teoretyczne podstawy: OziExplorer wykorzystuje plik kalibracyjny *.map z czterema lub więcej punktami kontrolnymi (GCP). Większość alternatyw używa wbudowanej georeferencji (GeoTIFF, World-file) lub kafelków (TMS/MBTiles). Konwersja między formatami możliwa jest np. w MAPC2MAPC (Windows) lub GDAL (command-line, open-source).

Aktualne informacje i trendy

• Coraz silniejsze przejście z map rastrowych do wektorowych „vector-tiles” (np. Locus V4, OsmAnd, MapLibre).
• Standard MBTiles staje się de-facto kontenerem offline – praktycznie wszystkie aplikacje mobilne go akceptują.
• QGIS 3.34 (2023) dodał natywny „GPS panel” z NMEA 0183, więc desktopowa nawigacja w otwartym oprogramowaniu jest prostsza niż kilka lat temu.
• Google i Apple rozszerzają rozpoznawanie plików GPX/KML na poziomie systemowym – łatwiejszy import do aplikacji mobilnych.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Format OZFx3 jest binarny i zamknięty; konwersja wymaga narzędzi stron trzecich (MAPC2MAPC lub img2ozf – freeware, Windows).
• W praktyce workflow „Ozi → OkMap → MBTiles → Locus/Orux” jest najsprawniejszy dla osób przenoszących stare zbiory map.
• Urządzenia Garmin z nowym firmware obsługują rastrowe „Custom Maps” (KMZ z 100 kaflami 1024×1024) – alternatywa, gdy chcesz pozostać przy dedykowanym odbiorniku.

Aspekty etyczne i prawne

• Prawo autorskie: większość skanowanych map topograficznych objęta jest ochroną; samo posiadanie skanu nie uprawnia do jego dalszej dystrybucji.
• Licencje danych OSM (ODbL) wymagają przypisania i udostępnienia ewentualnych modyfikacji bazy.
• Bezpieczeństwo: aplikacje subskrypcyjne (Gaia, Locus) synchronizują ślady w chmurze – sprawdź politykę prywatności, jeśli rejestrujesz wrażliwe ślady.

Praktyczne wskazówki

1. Migracja map:
   • Eksport w Ozi: File → Export Map to Image & Calibration (GeoTIFF lub PNG+MAP).
   • Batch-konwersja do MBTiles: gdal_translate -of MBTILES -co TILE_FORMAT=WEBP input.tif output.mbtiles.
2. Test dokładności: po imporcie odczytaj współrzędne dwóch znanych punktów; błąd ≤ 5 m akceptowalny przy skali ≤ 1:50 000.
3. Ustaw bufor energii: moving-map ciągle aktywuje GPS i ekran; w terenie stosuj power-bank 10 000 mAh lub ręczne wygaszanie ekranu.
4. Backup GPX: automatyczne kopie na Dysk Google / Nextcloud zmniejszają ryzyko utraty danych śladów.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Brak jednego „idealnego” klona Ozi; zawsze będzie kompromis między prostotą a potęgą GIS.
• OkMap nie wspiera natywnie macOS; wymagany jest Wine lub maszyna wirtualna.
• Androzic nie jest już rozwijany (ostatni commit 2017); ryzyko problemów z Android 12+.
• Rozwiązania subskrypcyjne mogą z czasem podnieść ceny – uwzględnij TCO (Total Cost of Ownership).

Sugestie dalszych badań

• Sprawdź open-sourceowy projekt OpenOrienteering Mapper/Mapper Mobile – w fazie rozwojowej dodawane są moduły live-GPS.
• Śledź rozwój projektu MapLibre GL Native/Qt – rosnąca liczba aplikacji na nim opartych może stworzyć nowe alternatywy.
• Jeśli zależy Ci na geodezyjnej dokładności (< 1 m), rozważ integrację RTKlib + QGIS + wtyczka RTKpost.
• Literatura:
  • GDAL/OGR Cookbook – rozdział „Raster → Tiles”
  • Manual „QGIS GeoReferencer” (wersja 3.x)
  • Forum locusmap.eu – sekcja „Raster maps”

Krótkie podsumowanie

OziExplorer pozostaje dobrym narzędziem do pracy z mapami rastrowymi, ale dziś jego rolę mogą przejąć:
• OkMap – niemal bezpośredni desktopowy zamiennik,
• QGIS – darmowy, ale wymagający GIS,
• Locus Map 4 / OruxMaps – najpotężniejsze rozwiązania mobilne z trybem offline,
• OsmAnd / Gaia GPS – alternatywy skoncentrowane na wektorach OSM i synchronizacji.
Kluczowe jest określenie, czy priorytetem jest kalibracja własnych rastrów, czy szybka nawigacja na telefonie. W większości scenariuszy workflow „kalibracja w OkMap/QGIS → eksport MBTiles → użycie w Locus/Orux/Gaia” daje dziś najlepsze rezultaty.