Antena Televes DAT BOSS Mix LR do DVB-T2 Olsztyn – odbiór 31 km, drzewa i las, UHF+VHF, filtr LTE

Pytanie

Jaka antena byłaby najlepsza do odbioru naziemnej telewizji z nadajnika Olsztyn w odległości ca 31 km ,ale w odległości 30m sa drzewa i dalej las w odległości 100m

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najpewniejszy odbiór uzyskasz, montując możliwie wysoko kierunkową antenę zewnętrzną o dużym zysku (≈ 14-18 dBi) przystosowaną do obu pasm – UHF (H) i VHF (V), np. Televes DAT BOSS Mix LR lub zestaw dwóch osobnych anten (UHF + VHF) zsumowanych zwrotnicą.
• Kluczowe punkty
  • wysoki maszt (≥ 8 m, ponad korony drzew),
  • precyzyjne wysterowanie na RTCN Olsztyn-Pieczewo (azymut ~ 215° z Olsztyna, zweryfikować w EmiMaps),
  • kabel klasy TRI-SHIELD,
  • opcjonalny przedwzmacniacz masztowy ≤ 20 dB, filtr LTE 700.

Szczegółowa analiza problemu

1. Parametry nadajnika (stan: I kw. 2024, źr. Emitel)
   • MUX-1 (HD) ch. 24 / 498 MHz H 100 kW
   • MUX-2 (HD) ch. 33 / 570 MHz H 100 kW
   • MUX-3 (PSB) ch. 26 / 514 MHz H 100 kW
   • MUX-6 (komerc.) ch. 21 / 474 MHz H 100 kW
   • MUX-8 (VHF) ch. 6 / 184,5 MHz V 20 kW
   Odległość 31 km → poziom w polu swobodnym ≈ 60-70 dBµV (UHF). Drzewa (30 m) oraz las (100 m) mogą wnieść tłumienie 10-20 dB (mokre liście, UHF).

2. Wymagania antenowe
   • UHF: wąskokątna Yagi-Uda 17-21 el. lub log-periodic “long-range” 14-17 dBi.
   • VHF: 5-7-elementowa Yagi 6-8 dBi zamontowana w pionie.
   • Możliwości:
   – antena combo (Televes DAT BOSS Mix LR, Fracarro BLU920 Mix, Emme Esse 7HD Combo) – jedna konstrukcja, oddzielne sekcje, wbudowany przedwzmacniacz AGC;
   – zestaw: Dipol 19/21-60 HD LTE PRO (UHF, H) + Dipol 11/5-12 (UHF/VHF, V) + zwrotnica ZA-106AMS lub Televes Ref. 4040.

3. Montaż
   • wysięg masztu tak, by elektryczna linia widzenia (1° > h/L) “przeskoczyła” korony drzew; praktycznie 8-10 m nad gruntem;
   • elementy dielektryczne chronić uszczelką kauczukową, zacisk F-kompresyjny + pasta Cu-Zn;
   • uziemienie masztu (przewód Cu 50 mm², ogranicznik przepięć klasy C gasik 230 V/5 kA).

4. Wzmacniacz/filtr
   • Jeśli poziom < 55 dBµV na najgorszym multipleksie – użyj przedwzmacniacza 15-20 dB, NF ≤ 2 dB (Televes MRD, Terra AB011).
   • Konieczny filtr LTE 700/5G (kanały 49-60) – w nowych antenach zwykle zintegrowany.

Aktualne informacje i trendy

• W 2022-23 zakończono refarming UHF → pasmo > 694 MHz oddane LTE/5G; stąd filtry LTE to już standard.
• DVB-T2/HEVC jest wdrażane – wszystkie MUX-y (poza MUX-8) pracują w T2; odbiornik TV musi to obsługiwać.
• W 2025-27 planowany jest MUX-5 UHD (prawd. pasmo UHF 470-694 MHz); obecne anteny będą kompatybilne.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Zysk anteny (dBi) = kierunkowe wzmocnienie względem izotropu; 3 dB ≈ ×2 mocy.
• Tłumienie drzew: UHF 0,3-0,6 dB/m (mokre liście), VHF ~ 0,2 dB/m – stąd przewaga VHF przy MUX-8.
• BER docelowe: Pre-LDPC < 2×10⁻⁴, MER ≥ 25 dB dla stabilnego DVB-T2.

Aspekty etyczne i prawne

• Konstrukcje stałe > 3 m nad dachem mogą wymagać zgłoszenia w starostwie (Prawo budowlane art. 29 pkt 3).
• Uziemienie masztu i kabla to wymóg normy PN-EN 60728-11 oraz ochrona odgromowa budynku.
• Nie przekraczaj dopuszczalnych poziomów pola elektrycznego (norma 7 V/m dla 470-694 MHz) – antena pasywna tego nie czyni; przedwzmacniacz musi mieć znak CE.

Praktyczne wskazówki

1. Pomiar próbny: wypożycz prosty analizator (Promax HD-Ranger Slate, Rover DTB) lub smartfon + DVB-T dongle.
2. Korekta azymutu: mikro-ruchy ±2° przy monitorowaniu MER/BER – często decydujące.
3. Długość kabla < 25 m; powyżej stosuj CATV RG11 lub 75-ohm Triset-11.
4. Złącza F dociskane (kompresyjne) + termokurczka – brak wody = brak intermodulacji IMD.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Anteny “siatkowe” z uniwersalnym wzmacniaczem > 25 dB są w tych warunkach ryzykowne (szeroka charakterystyka, zbierają zakłócenia).
• Sam wzmacniacz nie poprawi jakości, jeżeli przy antenie MER < 20 dB.
• MUX-8 (VHF pion) bywa najtrudniejszy; jeśli jego odbiór nie jest priorytetem, można zastosować wyłącznie antenę UHF H.

Sugestie dalszych badań

• Analiza map LIDAR (Geoportal) pod kątem ewentualnej szczeliny w drzewostanie – możliwe obniżenie masztu.
• Test anten aktywnych smart-beam-forming (np. anteny z modułem Televes SmartKom) – temat badań 2024-.
• Śledzenie prac nad 5G Broadcast (3GPP Rel-17) – potencjalny wpływ na wolne pasmo VHF.

Krótkie podsumowanie

Dobry, stabilny odbiór 31 km od Olsztyna, przy pobliskich drzewach, zapewni wysoko zamontowana kierunkowa antena o dużym zysku z sekcją UHF w poziomie i VHF w pionie. Najprościej – Televes DAT BOSS Mix LR lub równoważna konstrukcja; alternatywnie dwa oddzielne dipole Yagi połączone zwrotnicą. Dopełnij instalację kablem niskotłumiennym, filtrem LTE oraz – tylko w razie potrzeby – przedwzmacniaczem masztowym. Precyzyjne ustawienie i dobre połączenia mechaniczne są ważniejsze niż sama marka anteny.