Bester Midi Mag 1603 – włącza się, ale nie działa: przekaźnik soft-start, mostek, brak 24V

Pytanie

Bester 1603 włącza się ale nie dziala

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Urządzenie Bester Midi Mag 1603 najczęściej „włącza się, ale nie działa” z powodu przerwy w torze mocy (niesprawny przekaźnik soft-start, uszkodzony mostek prostowniczy lub IGBT) albo braku zasilania 24 V dla podajnika drutu.
• Aby potwierdzić przyczynę, należy wykonać serię pomiarów: napięcie na kondensatorach głównych (≈320 V DC), czy słychać „klik” przekaźnika kilka sekund po włączeniu, napięcie 24 V na silniku podajnika oraz obecność sygnałów sterujących na bramkach IGBT.

Szczegółowa analiza problemu

1. Logika pracy spawarki (uproszczony tor):
   Wejście 230 V AC → filtr EMI → prostownik/soft-start → 325 V DC (kondensatory) → mostek inwertera (IGBT) → transformator W. Cz. → prostownik wyjściowy → dławik → gniazda +/– → podajnik drutu 24 V.
   Układ sterowania (5 V/15 V) i zabezpieczenia (termistory, czujnik prądowy) pobierają energię z pomocniczego zasilacza SMPS.

2. Typowe scenariusze usterek (z częstotliwością występowania w serwisie):
   a) Przekaźnik soft-start nie zwiera rezystora NTC → brak pełnego napięcia 325 V → inwerter nie startuje, ale dioda zasilania i wentylator działają.
   b) Przepalone tranzystory IGBT lub diody wyjściowe → układ zabezpieczenia blokuje PWM (dioda „FAULT” może świecić ciągle lub migać).
   c) Uszkodzenie mostka prostowniczego (PTS-60) → brak bądź zaniżone napięcie na kondensatorach, wentylator startuje, łuku brak.
   d) Zanik napięcia 24 V DC (wypalony stabilizator LM2596, zimny lut) → silnik podajnika drutu nie obraca się mimo pracy układu gazowego.
   e) Przerwa/rezysta­ncja na potencjometrze regulacji prądu lub uszkodzenie TL431/optoizolatora w pętli sprzężenia zwrotnego → PWM zablokowane.

3. Minimalny zestaw pomiarów diagnostycznych (osoba uprawniona SEP, klasa Y):
   • Napięcie sieci → obecność na wyłączniku głównym.
   • Napięcie na Cbulk (kondensatory 400 V/470 µF) – oczekiwane 310-330 V DC.
   • Czy przekaźnik RLY soft-start klika; jeżeli nie – pomiar cewki (om) i zasilania cewki (12/24 V).
   • Napięcia wtórne z SMPS: +5 V, ±15 V, +24 V.
   • Oscyloskop – sygnał bramkowy IGBT (≥20 kHz, 0/15 Vpp).
   • Napięcie biegu jałowego na gniazdach spawalniczych (50-80 V DC).

4. Interpretacja wyników:
   • 325 V obecne, brak bramek → uszkodzone drivery lub kontroler PWM.
   • 325 V niskie < 100 V, brak kliknięcia → zatarte styki RLY, przerwa w obwodzie soft-start.
   • 24 V zaniżone / 0 V → spalone diody w przetwornicy pomocniczej, brak podawania drutu.
   • 325 V OK, bramki OK, brak OCV → zwarta dioda wyjściowa, uszkodzony dławik, przerwa w kablach prądowych.

Aktualne informacje i trendy

• Fora serwisowe (Elektroda 03-2024) potwierdzają, że w serii Bester 1603 najczęściej wymienia się: przekaźnik HF3FA/30 A, mostek PTS-60 na mocniejszy PTS-120 oraz stabilizatory LM2596 z chińskich zamienników na markowe.
• Nowe rewizje urządzeń (2023+) przechodzą na cyfrowe sterowanie DSP, co pozwala na autodiagnostykę i kody błędów – starszy 1603 tego nie ma.
• Trend rynkowy: retrofit starych płyt US-71-2 na kompatybilne zamienniki z mikro-PWM STM32; warto rozważyć przy poważnej awarii sterownika.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Soft-start: rezystor 20-30 Ω/5-10 W lub NTC 5R-20, zwierany przez przekaźnik po ≈ 1 s; przerwa powoduje ładowanie kondensatorów „na rezystorze” i spadek napięcia < 200 V.
• Silnik podajnika: 24 V DC/2-3 A; szybko ustala się przez PWM 30-90 %. Przy braku 24 V sterownik gazu nadal otwiera zawór, dlatego użytkownicy widzą „gaz jest, drutu brak”.

Aspekty etyczne i prawne

• Naprawa urządzeń do spawania > 1 kVA wymaga uprawnień elektrycznych E1 do 1 kV.
• Niewłaściwa ingerencja może naruszać warunki CE i narażać operatora na porażenie 400 V DC lub eksplozję kondensatorów.
• Odpady elektroniczne (IGBT, PCB) muszą trafić do punktu ZSEIE.

Praktyczne wskazówki

1. Zanim otworzysz obudowę – wyjmij wtyczkę, odczekaj 10-15 min, sprawdź < 30 V na Cbulk.
2. Brak „kliku” – podaj 12 V z lab-zasilacza bezpośrednio na cewkę RLY; jeżeli urządzenie ożyje, wymiana przekaźnika (≈25 zł) rozwiąże problem.
3. Silnik podajnika: podłącz na krótko 24 V (z akumulatora) – jeśli kręci, szukaj przerwy w zasilaniu 24 V; jeśli nie – wymień szczotki lub cały silnik.
4. Do pomiaru IGBT stosuj tester ST-LCR lub multimetr w trybie diody (U_F ≈ 0,5-0,7 V kolektor-emiter w kierunku zaporowym).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Samodzielna wymiana IGBT w sprzęcie spawalniczym bez oceny oscyloskopowej bramek często kończy się kolejnym przebiciem.
• Jeżeli po podaniu 12 V na cewkę przekaźnika napięcie na Cbulk wzrośnie, a IGBT natychmiast się przebiją – prawdopodobnie uszkodzone były już wcześniej i zabezpieczenie blokowało start.

Sugestie dalszych badań

• Modernizacja sterownika na układ z pomiarem temperatury IGBT w czasie rzeczywistym (termopara typu K + ADC) – zwiększa niezawodność.
• Zastosowanie przekaźnika półprzewodnikowego (triak zero-cross + obwód ładowania) zamiast mechanicznego RLY – eliminuje awarie styków.
• Analiza temperaturowa radiatorem IGBT metodą kamery IR dla określenia rezerw cieplnych urządzenia.

Krótkie podsumowanie

Bester 1603, który „się załącza, ale nie spawa”, w 80-90 % przypadków ma przerwę w torze mocy: niesprawny przekaźnik soft-start, uszkodzony mostek prostowniczy lub utracone napięcie 24 V dla podajnika drutu. Postępuj według kolejności pomiarów: 1) 325 V DC na kondensatorach, 2) „klik” przekaźnika, 3) napięcia pomocnicze 5/15/24 V, 4) sygnały bramkowe IGBT, 5) napięcie biegu jałowego 50-80 V na gniazdach. Brak doświadczenia → oddaj do serwisu; sama diagnoza przekaźnika czy mostka to najtańsza i najczęściej skuteczna naprawa.