Bomag BT 68 – silnik działa, skoczek nie skacze: typowe usterki, sprzęgło, olej, naprawa

Pytanie

Skoczek Bomag bt 68 Silnik sprawny a skoczek nie skacze

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• 95 % podobnych awarii BT 68 wynika z uszkodzonego sprzęgła odśrodkowego lub braku/nieprawidłowego oleju w mechanizmie udarowym.
• Zacznij od kontroli sprzęgła, a następnie sprawdź poziom i stan oleju w stopie; w trzeciej kolejności oceń pas/pasową przekładnię i sprężyny udarowe.

Szczegółowa analiza problemu

1. Zasada działania
   Silnik spalinowy (Honda GX120 lub Robin EH12) przekazuje moment obrotowy na sprzęgło odśrodkowe. Po osiągnięciu ok. 2800–3200 obr/min szczęki sprzęgła wciskają się w bęben, napędzając koło pasowe. Pasek/przekładnia przenosi ruch do wału mimośrodowego, który wraz z zestawem sprężyn i tłoka gromadzi energię i okresowo „wystrzeliwuje” stopę w dół.

2. Typowe punkty awarii
   a. Sprzęgło odśrodkowe
   • Zużyte okładziny (< 2 mm) – brak tarcia.
   • Pęknięte sprężyny – szczęki nie rozsuwają się lub „łapią” za wcześnie.
   • Zaolejenie okładzin (wyciek uszczelniacza wału).

   b. Układ olejowy stopy
   • Niedobór oleju (nominalnie 0,60–0,70 l SAE 10W-30/40) – brak filmu smarnego, zatarcie przekładni.
   • „Kawa z mlekiem” lub opiłki – woda lub degradacja elementów.
   • Zbyt wysoki poziom – blokada hydrauliczna, brak skoku.

   c. Przekładnia / zestaw sprężyn
   • Zatarte łożyska, pęknięty korbowód, zerwany klin na kole zębatym.
   • Pęknięta pojedyncza sprężyna → wyraźny metaliczny stuk, brak energii udaru.

   d. Przekładnia pasowa (jeśli występuje)
   • Pasek klinowy rozciągnięty > 15 mm, popękany, ślizga się.
   • Koło pasowe obluzowane (zrywa klin, brak napędu).

3. Diagnostyka krok po kroku

   1. Wyłącz silnik, zdejmij fajkę świecy – BHP!
   2. Sprawdź poziom oleju w stopie (pozioma maszyna, korek kontrolny).
   3. Zdemontuj boczną osłonę sprzęgła:
      • Obroty silnika wolne – szczęki powinny być zsunięte.
      • Obróć ręcznie bęben – wyczuwalny opór = zaolejenie/zużycie.
   4. Uruchom silnik, obserwuj: przy dodaniu gazu bęben musi ruszyć; jeśli nie – sprzęgło.
   5. Jeżeli bęben się obraca, ale pasek/bęben główny nie – pas/przekładnia.
   6. Gdy napęd dochodzi do przekładni, a skoku brak – demontaż korpusu udaru i ocena sprężyn, łożysk, korbowodu.

4. Kryteria wymiany części
   • Okładziny sprzęgła < 2 mm lub zszklone – wymień zestaw szczęki+sprężyna.
   • Pasek – szer. nominalna –10 %; przekroczone → wymień.
   • Sprężyny udaru – dowolna pęknięta = wymiana kompletu (dobra para sprężyn ma ~3,2 mm strzałki ugięcia przy 100 N).
   • Olej po 200 h pracy lub 12 m-cach – wymiana okresowa.

Aktualne informacje i trendy

• Nowsze modele Bomag (seria BT 60 e/BT 65 e) przechodzą na napęd elektryczny z bezobsługowym sprzęgłem elektromagnetycznym, co eliminuje problem okładzin ciernych.
• Na rynku pojawiły się zestawy sprzęgieł z okładziną ceramiczno-metalową (większa trwałość).
• UE Stage V wymusza niższą emisję – silniki GX120 V5 mają dokładniejsze regulatory obrotów; zbyt niskie obroty = sprzęgło nie zadziała.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Analogia: sprzęgło odśrodkowe działa jak klocki hamulcowe roweru BMX – dopiero przy dużej prędkości obracające się „klocki” dociskają do bębna.
• Przy braku oleju w stopie mechanizm udarowy zachowuje się jak amortyzator bez oleju – wykonuje jałowy ruch bez energii.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca bez osłon sprzęgła i paska narusza dyrektywę maszynową 2006/42/WE – ryzyko urazu operatora.
• Nielegalne może być stosowanie zamienników okładzin zawierających azbest.
• Utylizacja zużytego oleju: obowiązek przekazania do punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych (Rozporządzenie MR z 5 X 2010 r.).

Praktyczne wskazówki

• Narzędzia: klucz udarowy 17 mm do demontażu sprzęgła, szczypce segera, ściągacz koła pasowego.
• Podczas montażu sprzęgła oczyść stożek wału i bębna IPA, dociągnij śrubę centralną 45 N·m.
• Po każdej wymianie oleju odpowietrz korpus udarowy przez krótkie uruchomienie (10 s na wolnych obrotach).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeżeli w mechanizmie udarowym słychać głośne „dzwony”, prawdopodobnie doszło do pęknięcia prowadnicy tłoka; dalsza praca = zniszczenie cylindra.
• Sprężyny mają tolerancję ±5 % siły – mieszanie starych i nowych prowadzi do nierównomiernego skoku.
• W sieci funkcjonują filmiki DIY z napawaniem szczęk – niezalecane; gorsza wytrzymałość cieplna.

Sugestie dalszych badań

• Porównać żywotność nowego sprzęgła ceramicznego vs. standard.
• Analiza wpływu lepkości 5W-30 vs. 10W-30 na start pracy w −10 °C.
• Monitoring wibracji (accelerometr MEMS) jako czujnik wczesnego zużycia sprężyn.

Krótkie podsumowanie

Skoczek BT 68 z pracującym silnikiem, który nie ubija, w 9/10 przypadków cierpi na:

1. zużyte/uszkodzone sprzęgło odśrodkowe,
2. brak lub zły olej w stopie,
3. uszkodzenie przekładni/sprężyn udarowych.
   Postępuj kolejno: sprawdź olej, oceń sprzęgło wizualnie i przy obrotach, skontroluj pasek, a następnie rozbierz korpus udaru. Używaj oryginalnych części, zachowaj procedury BHP i przepisowe utylizuj olej.