Brak sygnału DTR na porcie RS-232 – diagnostyka FTDI, Prolific, MAX232, adaptery USB-RS232

Pytanie

"brak sygnału DTR na porcie RS"

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• „Brak sygnału DTR” najczęściej wynika z 1) braku fizycznej linii w kablu/adapterze, 2) jej nieużycia lub zablokowania w aplikacji/sterowniku, 3) uszkodzenia transceivera RS-232.
• Aby przywrócić DTR: zweryfikuj konfigurację programu, kabel i adapter, zmierz napięcie na pinie 4 (DB-9), a w razie potrzeby wymuś lub zastąp sygnał odpowiednim połączeniem albo pełnym konwerterem USB-RS232.

Kluczowe punkty
• DTR (Data Terminal Ready) jest linią wyjściową DTE; stan „aktywne” = napięcie UJEMNE (-3 … -15 V).
• Typowe usterki: kabel 3-przewodowy, tani adapter USB-RS232 bez DTR, błędne ustawienia handshakingu, uszkodzony MAX232.
• Diagnostyka: program terminalowy z ikonkami linii, multimetr lub tester RS-232, test z innym sprzętem.

Szczegółowa analiza problemu

1. Podstawy teoretyczne

RS-232 definiuje stany zaassertowane (mark) na poziomach ujemnych względem GND.
• DB-9: pin 4 = DTR, pin 5 = GND.
• DB-25: pin 20 = DTR, pin 7 = GND.

Stan linii:
\[ \begin{cases} U\text{DTR} < -3\text{ V} & \text{DTR = ON (terminal gotowy)} \ U\text{DTR} > +3\text{ V} & \text{DTR = OFF (terminal niegotowy)} \end{cases} \]

2. Źródła „braku” DTR

3. Procedura diagnostyczna

1. Otwórz port w programie terminalowym (PuTTY/RealTerm) i zaznacz „Assert DTR”.
2. Multimetrem: czarna sonda → pin 5, czerwona → pin 4.
   • Oczekuj ~-6 … -12 V (ON). Jeśli wciąż +5…+10 V → brak aktywacji lub przerwa.
3. Sprawdź ciągłość przewodu pin 4↔4 i GND↔GND omomierzem.
4. Zmień kabel lub adapter; jeżeli DTR pojawia się ‑ sprzęt pierwotny winny.
5. Podłącz inne DCE (np. modem) – wyklucza zwarcie po stronie odbiornika.

4. Rozwiązania

• Programowe

// Windows
HANDLE h=CreateFile("COM3",GENERIC_READ|GENERIC_WRITE,0,0,OPEN_EXISTING,0,0);
EscapeCommFunction(h, SETDTR);   // włącza DTR

# Linux
stty -F /dev/ttyS0 -crtscts          # wyłącza RTS/CTS
python - <<'EOF'
import serial; s=serial.Serial('/dev/ttyUSB0'); s.setDTR(True)
EOF

• Sprzętowe
– Pełny kabel RS-232 (9/9 lub 25/9) z wszystkimi liniami.
– Konwerter USB-RS232 z obsługą HANDSHAKING (producenci: FTDI, Silicon Labs, Prolific).
– Jeśli urządzenie jedynie „sprawdza” obecność DTR, można (awaryjnie) połączyć pin 4 z pinem 6 (DSR) lub pin 1 (DCD) przez rezystor 1 kΩ, albo podciągnąć do -12 V transceivera.

5. Praktyczne zastosowania

• Programowanie Arduino: DTR resetuje AVR przez kondensator ~100 nF; brak DTR → brak auto-resetu.
• Automatyka (PLC, centrale alarmowe) – DTR często kluczowy dla nadzoru łączności modemowej.

Aktualne informacje i trendy

• Coraz więcej urządzeń przemysłowych przechodzi z RS-232 na USB lub Ethernet; jeśli RS-232 pozostaje, producenci okrajają linie sterujące do minimum (TX/RX/GND).
• Adaptery USB-RS232 reklamowane jako „TTL-232” nie mają ±12 V – nie dostarczą DTR.
• W mikrokontrolerach (ESP32-C3, STM32) popularna jest emulacja handshakingu na GPIO dla zachowania kompatybilności.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Napięcia ±3 V są granicą strefy nieokreślonej; dla niezawodnej pracy staraj się uzyskać co najmniej |6 V|.
• Transceivery MAX3232 zasilane 3 V generują typowo ±7 V – wystarczają do pełnego RS-232.

Aspekty etyczne i prawne

• Trwałe zmostkowanie DTR z -12 V w instalacji przemysłowej należy odnotować w dokumentacji serwisowej – ingeruje w oryginalny sposób kontroli przepływu i może wpływać na certyfikację CE/EMC.
• Przy pracy na żywym obiekcie (np. system alarmowy) przestrzegaj procedur producenta, aby nie dezaktywować funkcji bezpieczeństwa.

Praktyczne wskazówki

1. Zawsze zaczynaj od warstwy aplikacyjnej – najczęściej to tylko brak „ptaszka” przy „Assert DTR”.
2. Używaj testerów RS-232 (z LED-ami) – pozwalają zobaczyć stan linii bez miernika.
3. Gdy zamawiasz adapter USB-RS232 – upewnij się, że ma wyprowadzone RTS, CTS, DTR, DSR, DCD.
4. Do sprzętu embedded bez sprzętowego RS-232 wykorzystaj MAX3232 i oddzielny GPIO dla DTR.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Wymuszenie stałego DTR rozwiązuje tylko kwestię obecności sygnału, nie kontroli przepływu – przy dużych prędkościach lepiej przywrócić pełny handshaking (RTS/CTS).
• Nie myl sygnałów DTR i RTS – służą różnym celom (gotowość vs. żądanie wysyłania).

Sugestie dalszych badań

• Analiza logów komunikacji przy pomocy analizatora protokołów (Saleae Logic, PicoScope).
• Implementacja programowego sterowania liniami RS-232 w sterownikach Linux (termios, ioctl TIOCMGET/SET).
• Badanie wpływu zredukowanych poziomów ±5 V na kompatybilność z legacy-modemami 56 k.

Krótkie podsumowanie

Brak DTR to jedna z najczęstszych przyczyn niesprawnej łączności RS-232. Najpierw upewnij się, że linia istnieje fizycznie (pełny kabel/adapter), następnie sprawdź, czy aplikacja lub sterownik ją uaktywnia (-3 … -15 V). Jeśli sprzęt nie udostępnia DTR, rozważ konwerter z pełnym RS-232 lub awaryjne wymuszenie sygnału. Prawidłowa diagnoza – pomiar napięcia i test z innym sprzętem – pozwala w kilka minut odróżnić usterkę sprzętową od programowej i przywrócić komunikację.