Case CS65 kod błędu 3999 – znaczenie, diagnostyka, E.A.Sy/EST, CNH, FPT

Pytanie

co oznacza kod bledu 3999 wtraktorae czse65

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji


Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

  • W Case (CNH) kod 3999 nie opisuje konkretnej usterki podzespołu. To „placeholder” z poziomu wyświetlacza: Unknown ECM error code received – wyświetlacz otrzymał z ECU błąd, którego nie potrafi zmapować. Należy odczytać właściwy kod silnikowy (FPT) przy użyciu narzędzia diagnostycznego CNH E.A.Sy/EST. (truck-freeworkshop.com)
  • Sam kod 3999 nie oznacza ani awarii DPF, ani hydrauliki – rzeczywista przyczyna kryje się w „wewnętrznym” DTC ECU. (truck-freeworkshop.com)

Szczegółowa analiza problemu

  • Architektura kodów w CNH:
    • Na zestawie wskaźników widzisz „kod pojazdowy” (np. 3999). To nie zawsze jest realny DTC ECU, lecz wynik mapowania z silnika na wyświetlacz.
    • ECU silnika FPT zapisuje własne DTC (często w formacie SPN/FMI). Gdy klaster nie ma w swojej tabeli odpowiadającego opisu, pokazuje 3000/3999 jako „nieznany błąd ECU – odczytaj przez E.A.Sy/EST”. (scribd.com)
  • Kiedy 3999 się pojawia:
    • Rozjazd wersji oprogramowania (nowszy ECU vs starsza tablica mapowań w wyświetlaczu).
    • Błąd komunikacji po CAN lub chwilowe zaburzenia zasilania/mas (przychodzi „dziwny” identyfikator DTC).
    • Rzeczywisty, ważny DTC w ECU, którego klaster nie zna (np. specyficzny dla wersji silnika). Potwierdzają to listy Steiger/Farmall oraz praktyka serwisowa – 3999 = „nieprzekonwertowany do modułu CNH, sprawdź DTC w E.A.Sy”. (truck-freeworkshop.com)
  • Dlaczego to raczej nie DPF „>800°C” ani „układ hydrauliczny”:
    • Oficjalne listy CNH/Farmall pokazują, że kody DPF mają odrębne zakresy (np. 36xx–38xx dla EGR/DPF/DOC, 3899–3900 to alarmy temperatury silnika), a nie 3999. (manualslib.com)
    • Niezależne zestawienia CNH wprost przypisują 3999 do „Unknown ECM error code received”. (truck-freeworkshop.com)

Aktualne informacje i trendy

  • W wielu modelach CNH (Farmall/PowerStar/Steiger/T‑seria) użytkownicy i serwisy raportują 3999 dokładnie jako „nieznany kod ECU – wymagany E.A.Sy/EST”, co potwierdzają aktualne zestawienia i wątki serwisowe. (truck-freeworkshop.com)
  • Praktyka serwisowa: szybka diagnoza zaczyna się od podpięcia E.A.Sy/EST i odczytu „prawdziwego” DTC z ECU, wraz z danymi bieżącymi (temperatury EGT, różnica ciśnień DPF, napięcia, komunikacja CAN). (justanswer.com)

Wspierające wyjaśnienia i detale

  • Co oznacza „placeholder” 3999 technicznie:
    • Klaster otrzymał ramkę CAN z kodem DTC, którego nie ma w lokalnej tabeli. Zamiast fałszywie przypisać opis, pokazuje 3999 i wymusza diagnozę narzędziem serwisowym.
  • Przykłady realnych DPF‑DTC w CNH:
    • Przeciążenie filtra, nieudana regeneracja, wysokie opory przepływu – to zakres 3786–3797 i okolice, nie 3999. (codeready.org)
  • Przykład innych kodów w tym rejonie:
    • 3899/3900 to ostrzeżenia o przekroczeniu temperatury silnika (pre‑warn/warn), co ilustruje logikę numeracji wokół 3900. (manualslib.com)

Aspekty etyczne i prawne

  • Nie wykonuj „usuwania DPF”/modyfikacji emisji – w USA to narusza przepisy EPA i grozi sankcjami. Prace przy regeneracji wykonuj w miejscu bezpiecznym pożarowo (wysokie temp. spalin).

Praktyczne wskazówki

  • Minimalny, skuteczny workflow:
    1. Zweryfikuj model i rok (CS65, Farmall 65A, itp.), oraz czy kod na wyświetlaczu poprzedza „ENG/ECU”.
    2. Kontrola zasilania: akumulator pod obciążeniem, spadki napięcia na masach ECU/klastra, wtyki zasilania.
    3. Szybka kontrola CAN: oporność między CAN‑H/CAN‑L ≈ 60 Ω na wyłączonym zapłonie; oględziny złączy ECU/klastra pod kątem korozji/wilgoci.
    4. Podłącz CNH E.A.Sy/EST, odczytaj DTC ECU i dane bieżące; zanotuj SPN/FMI, status (aktywny/zapisany), licznik wystąpień. (justanswer.com)
    5. Postępuj wg realnego DTC (np. czujnik różnicy ciśnień DPF, EGT, NOx, EGR, zasilanie czujników 5 V, itp.).
    6. Po naprawie skasuj DTC w ECU, wykonaj jazdę próbną/monitoring.
  • Jeżeli 3999 pojawia się sporadycznie bez objawów:
    • Zaktualizuj oprogramowanie ECU/klastra (jeśli dostępne); sprawdź wiązkę CAN i masy – „glitche” komunikacji często generują kody 3000/3999. (truck-freeworkshop.com)

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

  • „CS/65” bywa rozumiane jako różne serie (CS65 z początku lat 2000 vs nowsze Farmall 65). Starsze CS65 mogły nie mieć DPF ani rozbudowanego J1939 – wtedy sposób diagnozy i znaczenie kodów na wyświetlaczu może się różnić. Proszę o rok/model/zdjęcie ekranu, aby potwierdzić.
  • W sieci krążą sprzeczne opisy (np. „3999 = DPF >800°C”); nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji CNH – kody temperatur i DPF są w innych zakresach. (manualslib.com)

Sugestie dalszych badań

  • Dostarcz: pełna nazwa modelu, rok, silnik (FPT NEF/Stage), numer seryjny, ikona towarzysząca kodowi, czy są inne kody (np. 37xx/38xx).
  • Jeśli masz dostęp do interfejsu, wyślij listę SPN/FMI z E.A.Sy/EST – przygotuję ścieżkę diagnostyczną pod konkretny DTC.

Krótkie podsumowanie

  • 3999 w Case/CNH to nie „usterka X”, lecz sygnał: wyświetlacz otrzymał nieznany błąd ECU – trzeba odczytać właściwy DTC z ECU FPT przez E.A.Sy/EST. Dopiero ten kod prowadzi do realnej przyczyny (DPF, czujnik, zasilanie, komunikacja CAN itd.). (truck-freeworkshop.com)

Dopytam, aby doprecyzować: jaki to dokładnie model (CS65, Farmall 65A, inny), rok produkcji i czy na ekranie widnieje prefiks „ENG/ECU 3999”? Czy pojawiają się inne kody lub objawy (tryb awaryjny, kontrolki DPF/EGR)?

Oceń odpowiedź: 4
Zastrzeżenie: Odpowiedzi udzielone przez sztuczną inteligencję (model językowy) mogą być niedokładne i wprowadzające w błąd. Elektroda nie ponosi odpowiedzialności za dokładność, rzetelność ani kompletność prezentowanych informacji. Wszystkie odpowiedzi powinny być zweryfikowane przez użytkownika.

Pytanie

kod bledu 3999 na wyswietlaczu w traktorze case IH FARMAL65C

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji


Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

  • Kod 3999 w Case IH Farmall 65C oznacza: wyświetlacz/klaster otrzymał z ECU/ECM silnika kod błędu, którego nie potrafi zinterpretować („Unknown ECU/ECM code” / „nieprzekonwertowany do CNH”).
  • To nie jest konkretna usterka. Aby poznać rzeczywistą przyczynę, trzeba odczytać właściwy kod DTC (SPN/FMI) bezpośrednio z ECU przy użyciu narzędzia serwisowego CNH (E.A.Sy / EST).

Kluczowe punkty:

  • 3999 = placeholder z klastra, nie diagnoza.
  • Najpierw podstawowa kontrola zasilania i komunikacji CAN, potem odczyt DTC z ECU.
  • Często przyczyną są: różnice wersji oprogramowania (ECU vs klaster), przelotne zakłócenia CAN, luźne/zaśniedziałe złącza, spadki napięcia.

Szczegółowa analiza problemu

  • Mechanizm: ECU rejestruje usterkę i publikuje ją po J1939 (SPN/FMI). Klaster ma wbudowaną tabelę tłumaczeń. Jeżeli natrafi na kod spoza swojej bazy (albo ramka CAN jest uszkodzona), zamiast właściwego opisu pojawia się 3999.
  • Dlaczego w Farmall 65C pojawia się to częściej:
    • Rozbieżności firmware: np. nowszy soft ECU (FPT 3.4 l) i starszy soft klastra.
    • Warunki elektryczne: słaba masa lub niski poziom akumulatora podczas rozruchu potrafi „zaburzyć” komunikację CAN i wygenerować „nieznany” kod.
    • Instalacja: lokalne problemy wiązek/złączy (zwłaszcza okolice ECU, skrzynki bezpieczników, przy filtrze paliwa i głównych punktach masowych na ramie).
  • Co zwykle kryje się pod 3999 (z praktyki serwisowej):
    • SPN/FMI powiązane z czujnikami układu dolotowego (MAP, IAT), temperaturami spalin (EGT), EGR, ciśnieniem paliwa (rail), czujnikiem położenia wału/wałka, bądź z samą komunikacją CAN (SPN 639 FMI…).
    • Dla Farmall 65C (Tier 4A/Stage IIIB): układ EGR + DOC, bez DPF (w wielu rocznikach) – zatem typowe są błędy EGR/EGT/DOC i zasilania ECU.

Aktualne informacje i trendy

  • W nowszych kalibracjach ECU rośnie liczba szczegółowych kodów SPN/FMI – stąd większe ryzyko, że starszy klaster ich nie „zna”. Aktualizacja oprogramowania klastra/ECU w serwisie często eliminuje powracające 3999 bez realnej usterki.
  • Praktyka dealerska: standardem jest weryfikacja różnic wersji softu, kontrola integralności CAN i dopiero później naprawy mechaniczne.

Wspierające wyjaśnienia i detale

  • Szybkie testy elektryczne (do wykonania przed serwisem):
    • Akumulator: 12,6 V w spoczynku; podczas rozruchu nie poniżej ~9,6 V; ładowanie 13,8–14,6 V. Słabe napięcie = częste źródło „dziwnych” kodów.
    • Masowe: oczyść i dociśnij punkty masowe (rama, silnik, obudowa ECU).
    • CAN (z wyłączonym zapłonem):
      • Rezystancja między CAN-H i CAN-L ≈ 60 Ω. Odczyt ~120 Ω sugeruje brak jednego terminatora; znacznie poniżej 60 Ω – zwarcia/„trzeci” terminator.
      • Do masy: każda linia zwykle >>30 kΩ (brak zwarć).
    • CAN (z włączonym zapłonem): stan spoczynkowy ~2,5 V na obu liniach; dominanta ~3,5 V (H) i ~1,5 V (L).
  • Lokalizacja złączy: ECU i złącze diagnostyczne (Deutsch 9-pin) zazwyczaj w okolicy deski/kolumny lub prawej konsoli – zależnie od rocznika.

Aspekty etyczne i prawne

  • Nie wyłączaj/nie „oszukuj” systemów emisji (EGR/DOC/DPF/SCR). Modyfikacje antyemisyjne naruszają prawo ochrony środowiska i mogą skutkować karami oraz utratą gwarancji/ubezpieczenia.
  • Bezpieczeństwo: jeżeli pojawia się tryb awaryjny lub kontrolki temperatury/ciśnienia oleju – przerwij ciężką pracę, aby uniknąć uszkodzeń.

Praktyczne wskazówki

  1. Kontrola wstępna (10–20 min):
    • Sprawdź i dociśnij klemy, punkty masowe, wtyczki ECU/klastra.
    • Zweryfikuj bezpieczniki i przekaźniki zasilające ECU/klaster.
    • Zapisz warunki wystąpienia (obroty, obciążenie, temperatura).
  2. Jeżeli 3999 wraca:
    • Odczytaj kody z ECU narzędziem CNH E.A.Sy/EST. Poproś o pełen raport: SPN/FMI, status (aktywny/zapisany), licznik wystąpień, „freeze frame”.
    • Porównaj wersje oprogramowania ECU i klastra; rozważ ich aktualizację.
    • Postępuj wg serwisówki dla odczytanego SPN/FMI (testy czujników, wiązek, elementów wykonawczych).
  3. Po naprawie:
    • Skasuj kody, wykonaj jazdę próbną pod obciążeniem i ponowny odczyt.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

  • Sam kod 3999 nie pozwala na sensowną „wymianę na chybił-trafił”. Bez SPN/FMI ryzykujesz niepotrzebne koszty.
  • Wyposażenie emisyjne różni się zależnie od rocznika/rynku; symptomy i ścieżki napraw mogą się przez to nieco różnić.
  • Sporadyczny, jednorazowy 3999 po słabym rozruchu może być artefaktem napięciowym – jeżeli nie wraca, zwykle nie wymaga interwencji.

Sugestie dalszych badań

  • Zbierz dane: rok produkcji, liczba godzin, objawy (utrata mocy, dymienie, trudny rozruch), czy towarzyszą inne kody/komunikaty, czy błąd pojawia się pod obciążeniem czy na jałowych.
  • Jeśli to możliwe, udostępnij odczyt SPN/FMI – przygotuję ukierunkowaną procedurę testową krok po kroku (piny, wartości, progi decyzyjne).

Krótkie podsumowanie

Kod 3999 w Farmall 65C to informacja z klastra „nieznany kod ECU”. Nie jest to samodzielna diagnoza. Najpierw sprawdź zasilanie, masy i komunikację CAN, następnie odczytaj właściwe kody SPN/FMI z ECU narzędziem CNH E.A.Sy/EST i działaj według wskazań. Często problemem są rozbieżne wersje oprogramowania lub prozaiczne kwestie połączeń elektrycznych.

Jeśli podasz rok traktora i ewentualne objawy oraz czy 3999 pojawia się stale czy sporadycznie, pomogę zawęzić listę najbardziej prawdopodobnych przyczyn i testów.

Zastrzeżenie: Odpowiedzi udzielone przez sztuczną inteligencję (model językowy) mogą być niedokładne i wprowadzające w błąd. Elektroda nie ponosi odpowiedzialności za dokładność, rzetelność ani kompletność prezentowanych informacji. Wszystkie odpowiedzi powinny być zweryfikowane przez użytkownika.

Pytanie

Co oznacza kod bledu 3999 w traktorze CASE IH FARMAL 65C rok produkcji 2015 ilosc przepracowanych motogodzn 2050 ,po wykasowaniu pojawia sie po okolo 5ciu motogodznach nastepnie znika na kilka motogodzin i wyswietla sie do tej pory to jest 10 mh.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji


Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

  • Kod 3999 w Case IH Farmall 65C nie oznacza konkretnej usterki podzespołu. To „placeholder”: wyświetlacz (zespół wskaźników) odebrał z ECU silnika właściwy kod SPN/FMI, którego nie potrafi przetłumaczyć.
  • Aby poznać rzeczywistą przyczynę, trzeba odczytać kody DTC (SPN/FMI) bezpośrednio z ECU narzędziem CNH EST/E.A.Sy i sprawdzić ramkę „freeze frame”.
  • Cykliczne pojawianie się po ~5 mth i zanik na kilka mth typowo wskazuje na usterkę przerywaną: zasilanie/masy, wiązka, komunikacja CAN lub czujnik pracujący w określonych warunkach (temperatura/obciążenie). U maszyn z układem SCR/DEF – również połączenia przy zbiorniku DEF i filtrze paliwa.

Kluczowe punkty:

  • 3999 = „nieprzetłumaczony kod ECU”, nie diagnozuje elementu.
  • Najpierw elektryka (akumulator, masy, złącza, CAN), potem czujniki (EGR/EGT/MAP/ciśnienie paliwa) i aktualizacja oprogramowania.

Szczegółowa analiza problemu

  • Kontekst modelu: Farmall 65C (2015) z silnikiem FPT F5C 3.4 l. W zależności od rynku egzemplarz może mieć:

    • konfigurację Tier 4A (EGR + DOC, bez DEF), lub
    • Tier 4 Final (SCR/DEF, często bez DPF).
      To determinuje, które czujniki/wiązki są najbardziej narażone (EGT/EGR vs. sensory DEF/SCR).
  • Na czym polega błąd 3999:

    • Zespół wskaźników ma własną tablicę tłumaczeń. Gdy ECU zgłosi DTC spoza tej listy (np. po zmianach firmware), wyświetla 3999. Rzeczywisty błąd istnieje, ale „leży” w ECU, a nie w panelu.
  • Dlaczego pojawia się co ~5 mth i znika:

    • W pojazdach off‑highway wiele testów diagnostycznych jest cyklicznych (po rozgrzaniu, określonym obciążeniu lub liczbie godzin pracy). Warunek testu spełnia się po kilku godzinach – ECU zapisuje DTC; gdy warunek przestaje być spełniony przez kilka kolejnych cykli, status przechodzi w „historyczny” i lampka gaśnie.
    • Takie zachowanie typowo to:
      • niestabilne połączenie (korozja/rozszczelnienie złącza, fretting),
      • marginalne zasilanie (spadki napięcia podczas rozruchu/dużego obciążenia elektrycznego),
      • zakłócenia/rezystancja terminacji na CAN,
      • czujnik „termiczny” (EGT, NOx, MAP), którego błąd ujawnia się po długim rozgrzaniu.
  • Najczęstsze źródła w praktyce dla 2–3 tys. mth:

    • Połączenia przy filtrze paliwa (czujnik wody WIF, grzałka), masy silnik–rama–kabina, złącza ECU.
    • Wiązka przy zbiorniku DEF i module SCR (jeżeli występuje DEF): czujnik poziomu/temperatury/„quality”.
    • EGR i jego czujnik położenia, czujniki EGT (przed/za katalizatorem), MAP, czujnik ciśnienia rail.
    • Rozjazd wersji oprogramowania ECU vs. wyświetlacz (stare IPC nie „zna” nowych kodów).

Aktualne informacje i trendy

  • W wielu przypadkach CNH rozwiązuje „nieprzetłumaczone” kody aktualizacją oprogramowania ECU/IPC i dopasowaniem listy DTC.
  • Serwisy coraz częściej wykorzystują zapis „freeze frame” i długie logowanie parametrów (data logger) pod obciążeniem, aby uchwycić intermitentne błędy (czasem pojawiają się dopiero po kilku godzinach pracy).
  • Zgłaszane w polu przypadki wskazują też na prozaiczne przyczyny: luźne złącze przy filtrze paliwa oraz alarmy związane z DEF (kontaminacja/temperatura) w wersjach SCR.

Wspierające wyjaśnienia i detale

  • Co odczytać z ECU:
    • SPN/FMI aktywne i zapisane, liczniki wystąpień, „freeze frame”: obroty, obciążenie, temperatury (coolant/EGT), napięcie zasilania ECU, ciśnienie rail/MAP, status EGR/SCR.
  • Kontrola CAN:
    • Zapłon OFF: rezystancja między CAN‑H i CAN‑L ≈ 60 Ω.
    • Zapłon ON (spoczynek): ok. 2,5 V na każdej linii (różnicowo ~2 V przy transmisji).
  • Kontrola zasilania:
    • Akumulator: ≥12,4 V spoczynkowo; podczas rozruchu nie mniej niż 9,6–9,8 V; ładowanie 13,8–14,4 V przy 1500 rpm.
    • Spadek na masach ECU podczas pracy: dążyć do <0,2 V (mierzone między pinem masy ECU a klemą „−” akumulatora).
  • Referencja 5 V czujników: stabilna 4,95–5,05 V pod obciążeniem; zakłócenia świadczą o zwarciu któregoś z czujników na magistrali 5 V.

Aspekty etyczne i prawne

  • Nie wolno „maskować” problemu poprzez wyłączanie/ingerencję w układy emisji (EGR/SCR/DEF). W wielu jurysdykcjach (w tym USA) modyfikacje usuwające układy emisji są nielegalne i grożą karami.
  • Praca z instalacją 12 V: odłącz akumulator przy demontażu złącz ECU; ryzyko zwarć/pożaru.

Praktyczne wskazówki

  1. Szybkie czynności (30–60 min):
    • Oczyść i dociśnij główne masy (akumulator–rama, silnik–rama, masa przy ECU).
    • Rozepnij/obejrzyj/psiknij preparatem kontaktowym złącza: ECU, czujnik WIF/grzałka filtra paliwa, czujniki EGR/EGT/MAP, moduł SCR/zbiornik DEF (jeśli jest).
    • Sprawdź wiązki w typowych punktach przetarć: przy obejmach, krawędziach, za filtrem paliwa, nad skrzynią, przy ramie prawej strony.
    • Test „wiggle”: przy pracującym silniku delikatnie poruszaj wiązkami – obserwuj, czy pojawia się alarm.
  2. Diagnostyka narzędziem:
    • Odczytaj realny DTC (SPN/FMI) i „freeze frame”.
    • Jeśli DTC dotyczy np. SPN 412/2791 (EGR), 544/545 (EGT), 94/157 (ciśnienie paliwa), 102 (MAP) czy 639 (komunikacja), postępuj wg procedury serwisowej dla danego SPN.
    • Sprawdź wersje oprogramowania ECU i IPC; w razie rozbieżności – aktualizacja w serwisie.
  3. Gdy masz SCR/DEF:
    • Zweryfikuj poziom/jakość DEF (test paskiem refrakcji) i czystość złącz przy zbiorniku.
    • Obejrzyj wiązkę czujnika NOx i pompy DEF; wilgoć/korozja pinów to częsta przyczyna błędów okresowych.
  4. Dokumentuj warunki wystąpienia:
    • Zanotuj temperaturę płynu, obroty, obciążenie, czy pracował WOM/hydraulika – ułatwi to namierzenie warunku testu, który „wyzwala” DTC po kilku mth.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

  • Bez podania odczytów SPN/FMI nie da się wskazać jednego winowajcy – 3999 to tylko „chorągiewka”.
  • Wyposażenie emisji różni się między rynkami; jeśli masz wersję z DEF, tor diagnostyczny obejmuje elementy SCR.
  • Usterki przerywane mogą nie ujawniać się podczas krótkiej wizyty – czasem potrzebny jest dłuższy logging podczas normalnej pracy.

Sugestie dalszych badań

  • Proszę odczytać i podać dokładne kody SPN/FMI oraz „freeze frame” – na tej podstawie przygotuję precyzyjną ścieżkę testów (piny, wartości, kolejność).
  • Jeśli serwis ma dostęp, warto sprawdzić biuletyny serwisowe (TSB) dla IPC/ECU dotyczące „unconverted ECU code/3999” oraz dostępność aktualizacji oprogramowania.
  • W przypadku błędów komunikacji – wykonać pomiar rezystancji terminacji CAN i test obciążeniowy zasilania ECU.

Krótkie podsumowanie

  • 3999 w Farmall 65C to nieznany dla panelu kod z ECU – sam w sobie nie diagnozuje usterki.
  • Pojawianie się po ~5 mth i zanik na kilka mth sugeruje warunkowy, przerywany problem: najczęściej połączenia/masy/CAN, rzadziej czujnik (EGR/EGT/MAP/paliwo) lub kwestie SCR/DEF.
  • Pierwsze kroki: przegląd złączy i mas, kontrola zasilania i CAN, a następnie odczyt SPN/FMI narzędziem CNH i – w razie potrzeby – aktualizacja oprogramowania.
  • Po uzyskaniu kodów SPN/FMI chętnie wskażę dokładne pomiary i decyzje naprawcze. Proszę dać znać, czy towarzyszą temu jakiekolwiek kontrolki (np. „check engine”/SCR) i w jakich warunkach dokładnie błąd powraca.

Zastrzeżenie: Odpowiedzi udzielone przez sztuczną inteligencję (model językowy) mogą być niedokładne i wprowadzające w błąd. Elektroda nie ponosi odpowiedzialności za dokładność, rzetelność ani kompletność prezentowanych informacji. Wszystkie odpowiedzi powinny być zweryfikowane przez użytkownika.