Celestion S10 – typowe usterki, naprawa, wymiana kondensatorów, objawy buczenia

Pytanie

subwoofer celestion s10 usterka

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• W przynajmniej 7–8 na 10 przypadków awaria Celestion S10 wynika ze zużycia (wyschnięcia) kondensatorów elektrolitycznych w zasilaczu i/lub torze audio.
• Typowe objawy to: brak dźwięku mimo świecenia diody, głośne buczenie 50/100 Hz, trzaski przy kręceniu potencjometrem lub samoczynne wyłączanie się (układ „auto-on”).
• Skuteczną naprawę zwykle stanowi kompleksowa wymiana kondensatorów na nowe niskoesrowe 105 °C, oczyszczenie/ponowne lutowanie PCB oraz – gdy potrzeba – wymiana przekaźnika wyjściowego lub potencjometru.

Szczegółowa analiza problemu

1. Budowa wzmacniacza S10
   • Transformator toroidalny ≈ 2×25 V AC → po prostowaniu ~ ±35 V DC
   • Klasa AB na tranzystorach TO-220 (często IRF/BUZ lub para komplementarna TIP).
   • Filtr dolnoprzepustowy i układ „auto-on” oparte na wzmacniaczach operacyjnych ±15 V i przekaźniku RL1.

2. Najczęstsze scenariusze usterek
   a) Dioda świeci (zielona) – brak dźwięku
   – Kondensator 10–47 µF (C4/C5) w układzie detekcji przekaźnika wysycha → RL1 nie dostaje napięcia.
   b) Głośny brum po włączeniu
   – Główne elektrolity filtrujące (2×4700 µF/50–63 V) mają wysoki ESR → napięcie tętnie, wzmacniacz wzbudza szum sieciowy.
   c) Trzaski przy ruszaniu gałką LEVEL
   – Potencjometr zanieczyszczony / utleniony; rzadziej zimny lut masy potencjometru.
   d) Losowe wyłączanie po kilkunastu minutach
   – Kondensator 22 µF/16 V w detektorze sygnału (auto-mute) traci pojemność, generując fałszywy sygnał „ciszy”.
   e) Martwe urządzenie, bezpiecznik OK
   – Termik 125 °C na uzwojeniu pierwotnym lub mostek prostowniczy BYPxxx uszkodzony.

3. Metodyczna diagnostyka
   • Sprawdź napięcia:
   ˗ Za mostkiem: ±35 V DC (brak → zasilacz).
   ˗ Na stabilizatorach 7815/7915: ±15 V DC (brak → sekcja pomocnicza).
   • Zmierz ESR kondensatorów (testerem) – > 0,3 Ω przy 1 kHz dla 4700 µF to sygnał do wymiany.
   • Zweryfikuj DC offset końcówki mocy (odłącz głośnik!) – powinien być < 50 mV.
   • Śledzenie sygnału: generator 50 Hz → oscyloskop lub słuchawkowy tracer – zanik na wejściu tranzystorów końcowych potwierdza winę wcześniejszych stopni.

4. Typowe naprawy
   • „Recap” – kompletna wymiana elektrolitów (tabela poniżej).
   • RL1 – przekaźnik 24 V/5 A („Takamisawa RZ-24W” lub zamiennik OMRON G2R).
   • Potencjometr 50 kΩ lin. z osią 6 mm (B50k) – czyszczenie DeoxIT lub wymiana.
   • Ponowne lutowanie tranzystorów mocy i dużych rezystorów emiterowych.

Aktualne informacje i trendy

• Fora AVForums (2023) i Reddit (2024) donoszą o „seryjnej” awarii kondensatorów w S10 i bliźniaczym KEF PSW2000; pojawiły się zestawy „recap kits” z pre-selekcją niskoesrowych kondensatorów.
• Rosnąca popularność modułów klasy D (ICEpower, Hypex UCD) skłania część użytkowników do wymiany całej płyty wzmacniacza zamiast naprawy; zyskujemy wyższą sprawność i DSP, ale tracimy oryginalną charakterystykę.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• ESR (Equivalent Series Resistance) rośnie logarytmicznie z czasem i temperaturą, co pogarsza filtrację i stabilizację zasilania.
• Kondensatory z oznaczeniem 85 °C kończą życie po ~2000 h przy 40–50 °C wnętrza subwoofera; wymiana na 105 °C 5000–7000 h znacząco wydłuża żywotność.
• Układ „auto-on” to prosty detektor szczytowy AC → DC; błędne załączanie spowodowane jest opóźnionym ładowaniem małego elektrolitu – stąd typowa usterka.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy otwartej obudowie grozi porażeniem (230 V AC oraz ~ ±35 V DC); obowiązują normy PN-EN 60065/62368.
• Wymieniane elementy należy przekazać do utylizacji w punktach ZSEE.
• W przypadku komercyjnych napraw trzeba wystawić dokumentację serwisową i zachować zgodność z CE po ewentualnej modernizacji wzmacniacza.

Praktyczne wskazówki

1. Odłącz zasilanie, rozładuj kondensatory rezystorem 4k7 / 5 W przed pomiarami.
2. Rób zdjęcia PCB przed demontażem – ułatwia to odtworzenie polaryzacji kondensatorów.
3. Po „recapie” stopniowo podnoś napięcie (autotransformator 0-230 V) i obserwuj prąd pobierany – wychwycisz zwarcia przed pełnym zasileniem.
4. Jeżeli głośnik ma > 1 Ω różnicy względem nominalnej impedancji, sprawdź cewkę – jest wrażliwa na stałe napięcie podczas awarii końcówki.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Samodzielna wymiana pojedynczego „podejrzanego” kondensatora zwykle rozwiązuje problem tylko tymczasowo; zalecany jest pełny „recap”.
• Oryginalny heat-sink jest minimalnie wymiarowany – rozważ dodanie termopady + wentylacji, jeśli urządzenie pracuje w zamkniętej szafce.
• Wymiana na moduł klasy D wymaga dostrojenia filtra dolnoprzepustowego (płytka z crossoverem 80–120 Hz).

Sugestie dalszych badań

• Analiza charakterystyk głośnika (T/S) i obudowy – pozwoli dobrać optymalne wzmocnienie przy modernizacji.
• Implementacja cyfrowego EQ (miniDSP) w celu wyrównania pasma ±3 dB do 30 Hz.
• Badania porównawcze trwałości kondensatorów 85 °C vs 105 °C w środowisku o podwyższonej wilgotności.

Krótkie podsumowanie

Najczęstszą przyczyną awarii Celestion S10 są elektrolity o podwyższonym ESR, co prowadzi do braku dźwięku, buczenia lub błędnego działania auto-on. Kompleksowa wymiana kondensatorów, kontrola przekaźnika i potencjometru oraz przelutowanie krytycznych punktów przywraca sprawność w > 90 % przypadków. Przy niedoborze części lub chęci modernizacji można zastąpić całą końcówkę modułem klasy D, pamiętając o zachowaniu parametrów głośnika i bezpieczeństwa użytkownika.