Vaillant, Junkers – wzrost ciśnienia 0,1 bar w c.o. przy podgrzaniu wody z 20°C do 50°C

Pytanie

ciśnienie wody w c.o. z temperatury 20 do 50 stopni wzrosło o 0.1 bara. czy to prawidłowo?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak, wzrost ciśnienia o ≈ 0,1 bar przy podgrzaniu wody w instalacji centralnego ogrzewania z 20 °C do 50 °C mieści się w typowym, prawidłowym zakresie.
• Oznacza to, że naczynie wzbiorcze (przeponowe) skutecznie kompensuje rozszerzalność cieplną wody, a układ jest szczelny i wyregulowany.

Szczegółowa analiza problemu

1. Rozszerzalność cieplna wody

   • Współczynnik rozszerzalności objętościowej wody w okolicach 20 °C wynosi β ≈ 2,07 × 10⁻⁴ K⁻¹.
   • Przy ΔT = 30 K:
     \[ \frac{ΔV}{V} = β \, ΔT ≈ 0,000207 \times 30 ≈ 0,0062 \; (0,62\%) \]
   • Dla instalacji o objętości 100 l daje to ~0,6 l przyrostu objętości, który powinien „pochłonąć” zbiornik przeponowy.

2. Rola naczynia wzbiorczego

   • Zbiornik gromadzi nadmiar wody, utrzymując niewielki przyrost ciśnienia (zwykle 0,05–0,3 bar na każde 25–35 K wzrostu temperatury).
   • Ciśnienie wstępne gazu w zbiorniku powinno być zbliżone (≈ 0,2 bar niższe) do ciśnienia „zimnego” układu.

3. Typowe wartości eksploatacyjne

   • Ciśnienie „zimne”: 1,0–1,5 bar (zależnie od wysokości instalacji).
   • Ciśnienie „gorące” przy 50–70 °C: 1,3–2,0 bar.
   • Zawór bezpieczeństwa w instalacjach domowych zadziała przy 2,5–3 bar.

4. Co mogłoby świadczyć o problemie?

   • Przyrost ciśnienia > 0,4–0,5 bar na ΔT ≈ 30 K.
   • Ciągły wzrost ciśnienia podczas cykli pracy kotła lub wyciek z zaworu bezpieczeństwa.
   • Wahania ciśnienia sprzężone z pracą pompy (może oznaczać zapowietrzenie instalacji).

Aktualne informacje i trendy

• Nowoczesne kotły kondensacyjne wyposażane są w presostaty elektroniczne z alarmem nadciśnienia oraz funkcją automatycznego dopuszczania wody.
• Systemy IoT (np. OpenTherm + czujniki ciśnienia) umożliwiają zdalny monitoring i predykcyjną diagnostykę (trendowanie przyrostów ciśnienia).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Ciśnienie 0,1 bar odpowiada ~1 m słupa wody; w praktyce jest to różnica, którą trudno zauważyć bez precyzyjnego manometru (rozdzielczość 0,1 bar).
• Niewielkie „oddechy” ciśnienia mogą wystąpić również przy uruchomieniu pompy obiegowej (straty dynamiczne).

Aspekty etyczne i prawne

• Zgodność z PN‑EN 12828:2006+A1:2012 „Instalacje ogrzewcze w budynkach – Systemy ogrzewcze wodne zamknięte”.
• Obowiązek stosowania zaworu bezpieczeństwa ≤ 3 bar oraz atestowanego naczynia przeponowego z CE.
• Nieuprawniona ingerencja w zabezpieczenia ciśnieniowe stanowi zagrożenie zdrowia i podlega sankcjom zgodnie z Prawem budowlanym.

Praktyczne wskazówki

1. Skontroluj ciśnienie wstępne gazu (Schrader) w naczyniu – przy zimnej instalacji powinno być ~ 0,1–0,2 bar poniżej ciśnienia na manometrze.
2. Raz w sezonie odpowietrz najwyższe punkty instalacji, aby wyeliminować poduszki powietrzne.
3. Jeśli instalacja ma > 10 lat, rozważ wymianę manometru – starzenie mechanizmu Bourdon’a może dawać odczyty z błędem.
4. Dla modernizowanych układów przyjmuj pojemność naczynia przeponowego min. 8–12 % całkowitej objętości instalacji (wg wytycznych producentów).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Manometr o gradacji 0,5 bar może nie pokazać tak subtelnej zmiany; odczyt 0,1 bar zaleca się sprawdzać na precyzyjnym przyrządzie.
• Jeśli w instalacji stosowany jest płyn na bazie glikolu, charakterystyka rozszerzalności oraz dopuszczalne ciśnienia różnią się od instalacji z wodą.

Sugestie dalszych badań

• Pomiary ciągłe ciśnienia i temperatury z logowaniem danych (Raspberry Pi + czujnik ciśnienia 4‑20 mA) pozwolą wykryć powolne degradacje naczynia przeponowego.
• Analiza szerokiego zakresu temperatur (20–80 °C) dla konkretnej instalacji umożliwi zweryfikowanie, czy zbiornik posiada wystarczający „zapas” objętości.
• Badania alternatywnych płynów roboczych (nanopłyny, roztwory mieszanin glikol‑woda) i ich wpływu na charakterystykę ciśnieniową układu.

Krótkie podsumowanie

Wzrost ciśnienia w instalacji c.o. o 0,1 bar przy ogrzaniu wody z 20 °C do 50 °C jest w pełni normalny. Potwierdza prawidłowy dobór i stan naczynia przeponowego oraz szczelność układu. Zalecana jest rutynowa kontrola ciśnienia „zimnego” i „gorącego”, test naczynia wzbiorczego raz w roku oraz utrzymywanie instalacji w zgodzie z normą PN‑EN 12828 i wymaganiami producenta kotła.