Pompa CO Grundfos, Wilo – różne ciśnienie na biegach, wysokie ciśnienie 4,2 bar, brak przelewu

Pytanie

Dlaczego na każdym biegu pompy co jest inne ciśnienie w układzie czy to normalne? I drugie pytanie przy zimnej wodzie ciśnienie jest 4.2 i nadal się nie przelewa naczyniem jak włączę pompkę na 3 biegu spada do 2.6 na drugim 3.2 co może być nie tak?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

– Tak, zmiana wskazań manometru w zależności od wybranego biegu pompy jest zjawiskiem normalnym, bo każdy bieg to inna prędkość obrotowa, a więc inna wydajność i inna strata ciśnienia w instalacji.
– Ciśnienie 4,2 bar „na zimno” jest zbyt wysokie dla typowej domowej instalacji CO; brak przelewu lub zadziałania zaworu bezpieczeństwa wskazuje na usterkę (najczęściej: przeponowe naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, ewentualnie błędny odczyt manometru).
– Spadek do 2,6 bar na 3-im biegu i 3,2 bar na 2-im biegu wynika z różnicy ssawno–tłocznej pompy i dużych oporów przepływu; sam spadek jest „fizycznie logiczny”, ale jego skala potwierdza, że układ wymaga diagnostyki.

Szczegółowa analiza problemu

1. Teoria pracy pompy obiegowej
   • Pompa wytwarza różnicę ciśnień Δp = p_tłocz − pssaw, zależną od prędkości n (liczby obrotów).
   • Charakterystyka \(H(Q)\) (wysokość podnoszenia vs. natężenie przepływu) nachyla się stromo; przy wyższym biegu rośnie przepływ Q, a straty liniowe i miejscowe w rurach \(Δp\{straty} \propto Q^2\).
   • Manometr zamontowany po stronie ssawnej pokaże spadek, po stronie tłocznej – wzrost; przy jednym wskaźniku widzimy tylko „połówkę” obrazu.

2. Niepokojąco wysokie ciśnienie statyczne (4,2 bar)
   • W instalacji zamkniętej typowo ustawia się 1,0–1,5 bar (na zimno).
   • Zawór bezpieczeństwa (norma PN-EN 1489) powinien otwierać się przy 2,5 lub 3,0 bar. Brak zadziałania przy 4,2 bar = potencjalnie uszkodzony / zaklejony zawór.
   • Jeżeli układ jest teoretycznie „otwarty” – 4,2 bar odpowiada ~42 m słupa wody; w praktyce w domu jednorodzinnym taki poziom nie istnieje, więc prawdopodobnie układ jest zamknięty mimo nazewnictwa „naczynie przelewowe”.

3. Rola naczynia wzbiorczego przeponowego
   • Ciśnienie wstępne gazu \(p_0\) mierzone przy zerowym ciśnieniu wody powinno być ~0,2 bar poniżej planowanego ciśnienia statycznego instalacji \(p_{stat}\).
   • Typowy błąd:
   – brak gazu → membrana wypełniona wodą → układ „twardy” → skoki 1–2 bar przy pracy pompy, szybki wzrost przy grzaniu; lub
   – p_0 ustawione zbyt wysoko (≥ 3 bar) → naczynie przyjmuje wodę dopiero powyżej tej wartości, więc instalacja „od dołu” już jest na 4 bar.
   • Defekt membrany łatwo stwierdzić: przy napełnionej instalacji z wentyla wycieka woda lub nie da się dopompować powietrza.

4. Dlaczego manometr pokazuje 2,6 bar na 3-im biegu?
   • Pompa wzmacnia obieg, a jednocześnie „wysysa” po stronie ssawnej – manometr tam spada.
   • Duży skok (4,2 → 2,6) oznacza wysokie opory instalacji: zatkany filtr siatkowy, pozamykane zawory termostatyczne, zarastające rury lub zatory błotne.

Aktualne informacje i trendy

– Nowoczesne pompy elektroniczne (np. klasy EEI ≤ 0,20) mają tryb Δp const lub Δp var i samoczynnie stabilizują ciśnienie, eliminując duże wahania.
– Coraz częściej stosuje się modułowe grupy pompowo-mieszające z automatycznym odpowietrznikiem i manometrem cyfrowym z alarmem przekroczenia 3 bar.
– W ekspansji wodnej powszechnie przechodzi się z poduszek powietrznych na azot (dłuższa stabilność ciśnienia – brak dyfuzji gazu).

Wspierające wyjaśnienia i detale

Przybliżony wzór na wymagane ciśnienie statyczne:
\[ p{stat} \approx 0{,}1 \;[\text{bar}] \times h{\text{[m]}} + 0{,}3 \;\text{bar} \]
gdzie h – różnica poziomów wody między naczyniem a najwyższym grzejnikiem.
Przykład: dom 8 m (parter + poddasze) → 0,8 bar + 0,3 bar ≈ 1,1 bar.

Aspekty etyczne i prawne

– Niewłaściwie działający zawór bezpieczeństwa narusza wymagania dyrektywy PED 2014/68/UE i stwarza realne zagrożenie dla zdrowia domowników.
– Serwis powinien być wykonany przez osobę z uprawnieniami SEP G2 lub instalatora OZE–CO; właściciel budynku odpowiada za stan instalacji.

Praktyczne wskazówki (kolejność zalecanych działań)

1. Wyłączyć kocioł, odczekać aż woda wystygnie (< 30 °C).
2. Zweryfikować manometr drugim, sprawdzonym przyrządem.
3. Odpuszczać wodę, aż instalacja spadnie do ~0 bar (kran spustowy), wówczas:
   – zmierzyć ciśnienie gazu w naczyniu (wentyl samochodowy);
   – dopompować do wymaganych 0,8–1,2 bar lub wymienić naczynie, jeśli membrana uszkodzona.
4. Sprawdzić zawór bezpieczeństwa 3 bar: ręcznie „przepłukać”; brak wypływu → wymienić.
5. Wyczyścić filtr siatkowy na powrocie i odpowietrzyć grzejniki od najwyższego punktu.
6. Napełnić układ do 1,2–1,5 bar, uruchomić pompę od najniższego biegu, obserwować:
   – Δp między ssaniem a tłoczeniem nie powinno przekraczać ~0,5–0,7 bar dla pomp domowych.
7. Po nagrzaniu do 70 °C ciśnienie nie powinno wzrosnąć powyżej 2,2–2,4 bar.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

– Uszkodzony manometr potrafi zawyżyć odczyt nawet o 1 bar.
– W starych instalacjach żeliwnych zdarzają się ukryte pionowe odcinki przewodu wzbiorczego; to wymaga analizy hydraulicznej na miejscu.

Sugestie dalszych badań

– Test szczelności naczynia metodą wody mydlanej (mikrowyciek gazu).
– Analiza chemiczna wody (pH, twardość, przewodność) → możliwość tworzenia się osadów w filtrze.
– Rozważenie modernizacji do pompy elektronicznej Δp var klasy A+++ (np. Grundfos Alpha3, Wilo Yonos Maxo).

Krótkie podsumowanie

Różne odczyty ciśnienia przy zmianie biegów pompy są rzeczowo uzasadnione zjawiskami hydrauliki przepływu. Sam fakt 4,2 bar przy zimnej instalacji jest jednak ewidentnym sygnałem usterki w układzie zabezpieczeń: prawdopodobnie przeponowe naczynie wzbiorcze utraciło parametry, a zawór bezpieczeństwa nie działa. Po przywróceniu prawidłowego ciśnienia wstępnego (≈ 1 bar), wymianie uszkodzonego zaworu i usunięciu zatorów w filtrach wahania manometru powinny spaść do akceptowalnych 0,2–0,4 bar. Jeśli po wykonaniu procedury problem nie ustąpi, niezbędna jest wizyta certyfikowanego serwisanta.