jakie ciśnienie sprężania w T4k14?
– Silnik ciągnika TZ-4K-14 (jednocylindrowy Diesel Slavia 1D-90 TA) powinien podczas prawidłowego testu wykazać ciśnienie sprężania 2,6 – 2,8 MPa (26 – 28 bar).
– Wartość graniczna zużycia przy której silnik kwalifikuje się do remontu to ≈ 2,0 MPa (20 bar).
Konstrukcja i parametry silnika
• Typ: Slavia 1D-90 TA, 1-cyl., 4-suw, Diesel z komorą wstępną, chłodzony powietrzem.
• Stopień sprężania: 19 – 20 : 1 (w zależności od wersji).
Wyjaśnienie rozbieżności spotykanych w literaturze i Internecie
• Instrukcje serwisowe Slavia/Agrostroj podają 26 – 28 bar jako wartość nominalną przy pomiarze „na ciepło”, prędkość rozrusznika ≥ 200 obr/min.
• Na forach (linki w odpowiedziach online) pojawiają się liczby 30–40 bar. Są one:
– wynikiem użycia wzoru 0,21 MPa × CR × 10, który bazuje na idealnej przemianie adiabatycznej i daje wartość teoretyczną;
– pomiarami „na zimno” lub przy wyższym napięciu rozrusznika, co chwilowo zwiększa kompresję.
• Do diagnostyki przyjmuje się jednak wartości z dokumentacji – stąd 26–28 bar, min. 20 bar.
Procedura pomiaru (kluczowa dla poprawnych wyników)
a) Rozgrzej silnik do temp. roboczej 70-80 °C.
b) Wykręć wtryskiwacz i wkręć adapter manometru (zakres ≥ 40 bar).
c) Dźwignię STOP ustaw w pozycji odcięcia paliwa, przepustnica pełne otwarcie.
d) Obracaj rozrusznikiem 6-8 pełnych suwów sprężania – zapisz najwyższe wskazanie.
e) Dopuszczalne odchyłki pomiaru ± 0,2 MPa (± 2 bar).
Diagnostyka przy niskim wyniku
• Próba olejowa (5–10 ml oleju do cylindra) rozróżnia zużycie pierścieni od nieszczelnych zaworów.
• Luz zaworowy 0,20 mm na zimno – zbyt mały powoduje spadek kompresji.
• Sprawność rozrusznika/akumulatora – prędkość < 200 obr/min sztucznie zaniża wynik.
– Udostępnione w sieci skany czeskich instrukcji (2023 r., forum malytraktor.cz) potwierdzają 27 bar jako wartość referencyjną.
– Rośnie popularność cyfrowych manometrów z rejestracją prędkości sprężania – pozwalają korelować kompresję z obrotami, eliminując błąd pomiaru.
– Na rynku dostępne są zestawy pierścieni tłokowych z powłoką MoS₂, które po montażu potrafią podnieść kompresję o ~1 bar w stosunku do standardu.
– Przemiana rzeczywista odbiega od adiabatycznej: straty ciepła i nieszczelności powodują, że rzeczywiste ciśnienie w Dieslu z komorą wstępną wynosi 45-55 % wartości teoretycznej – stąd ≈ 27 bar zamiast idealnych 45 bar.
– 1 MPa ≈ 10,2 bar ≈ 10,2 kp/cm²; dlatego spotykane w starszych opisach „40 kp/cm²” to 3,9 MPa – wartość zawyżona w stosunku do danych producenta.
– Praca przy układzie wtryskowym wysokociśnieniowym wymaga zachowania ostrożności – ryzyko zranienia strugą paliwa.
– Odpady olejowe i stare pierścienie tłokowe powinny być utylizowane zgodnie z lokalnymi przepisami (Dyrektywa 2008/98/WE).
– Zawsze używaj szczelnego, dedykowanego adaptera – zastosowanie uniwersalnych gumowych końcówek w otworze wtryskiwacza zaniża wynik nawet o 4–5 bar.
– Jeśli pomiar graniczny (20-22 bar) – w pierwszej kolejności sprawdź luz zaworowy i stan filtrów powietrza; często daje to +2 bar „gratis”.
– Po kapitalnym remoncie silnik osiąga pełne 27-28 bar dopiero po dotarciu (≈ 10 motogodzin).
– W starszych egzemplarzach stosowano różne tłoki (Ø90 i Ø92 mm); zmiana średnicy wpływa marginalnie na kompresję (≈ 0,3 bar) – pomijalne diagnostycznie.
– Pomiar „na zimno” może dać wynik niższy o 2-3 bar – uwzględnij to przy ocenie.
– Zastosowanie analizy ciśnienia indykowanego (czujnik piezo w głowicy) umożliwia ocenę sprawności zaworów bez demontażu.
– Badania nad powłokami DLC na pierścieniach w małych Dieslach mogą pozwolić wyjść poza 30 bar bez zwiększania stopnia sprężania.
Nominalne ciśnienie sprężania silnika Slavia 1D-90 TA w TZ-4K-14 wynosi 26–28 bar; wartość graniczna to 20 bar. Wszystkie wyższe liczby (30–40 bar) pochodzą z uproszczonych przeliczeń lub pomiarów wykonywanych w innych warunkach i nie stanowią oficjalnej normy serwisowej. Przestrzeganie prawidłowej procedury pomiarowej jest krytyczne dla wiarygodnej diagnozy stanu silnika.
Ciśnienie sprężania w tz4k14
Charakterystyka jednostki napędowej
Teoretyczne podstawy
Idealne (adiabatyczne) obliczenie przewiduje:
[ p{adiabatyczne}=p{at}\,( \varepsilon ^{\kappa } ) ]
gdzie (\varepsilon) – stopień sprężania, (\kappa\approx1{,}35). Daje to ~3,5 – 4,0 MPa, lecz straty cieplne i nieszczelności obniżają wartość pomiarową do ~70 % teorii, stąd 2,6 – 2,8 MPa w dokumentacji serwisowej.
Poprawna procedura pomiaru
Diagnostyka odchyleń
Typowe błędy powodujące zawyżenie/obniżenie wyniku
Silnik Slavia 1D-90 TA w TZ-4K-14 powinien podczas prawidłowego testu osiągać 26 – 28 bar. Spadek poniżej 20 bar jednoznacznie wskazuje na konieczność remontu. Kluczowe jest dokładne rozgrzanie jednostki i użycie sztywnego adaptera manometru. Wartości rzędu 35–40 bar pojawiające się w internecie wynikają z obliczeń teoretycznych i nie są osiągalne w realnych warunkach pracy silnika.
Jakie ciśnienie wtrysku w tz4k14
– Nominalne ciśnienie otwarcia wtryskiwacza w silniku Slavia 1D-90 TA montowanym w ciągniku TZ-4K-14 wynosi
11,5 – 12,0 MPa ≙ 115 – 120 bar (z tolerancją ±2 bar).
– Dla fabrycznie nowej końcówki rozpylacza zaleca się nastawę kontrolną o ≈ 0,5 MPa wyższą (ok. 12,5 MPa / 125 bar).
Kluczowe punkty
• Wartość dotyczy progu „otwarcia” wtryskiwacza, a nie maksymalnego ciśnienia pompy.
• Pompa sekcyjna wytwarza chwilowo 22 – 25 MPa, lecz paliwo zaczyna być rozpylane dopiero po osiągnięciu powyższych 11,5 – 12 MPa.
• Odstępstwa rzędu ±5 bar wpływają zauważalnie na dymienie, moc i rozruch silnika.
Charakterystyka układu
– Silnik Slavia 1D-90 TA: jednocylindrowy, komora wstępna, układ wtrysku mechaniczny.
– Wtryskiwacz jednosprężynowy, rozpylacz wielootworowy typu VN-9 (spotykane zamienniki DOP 120 S 430).
– Pompa wtryskowa sekcyjna (plunger Ø 6 mm) napędzana od wału korbowego.
Znaczenie prawidłowego ciśnienia otwarcia
– Atomizacja: przy 115-120 bar uzyskuje się drobną mgłę potrzebną do szybkiego parowania w gorącym powietrzu.
– Spalanie: zbyt niskie ciśnienie → „lejący” strumień, sadza, spadek mocy; zbyt wysokie → opóźnienie wtrysku, twardsza praca.
– Zużycie: niewłaściwe ciśnienie przyspiesza degradację tłoka, gładzi cylindra i rozpylacza.
Procedura kontroli i regulacji
a) Dekontaminacja gniazda, demontaż wtryskiwacza.
b) Podłączenie do próbnika o zakresie ≥ 25 MPa.
c) Powolne pompowanie – moment pojawienia się stożka mgły i „ćwierkającego” dźwięku odpowiada ciśnieniu otwarcia.
d) Korekta podkładkami dystansowymi sprężyny – grubsza podkładka ↑ ciśnienie, cieńsza ↓.
e) Weryfikacja jakości strugi (brak kapania, równy stożek).
Typowe objawy rozregulowania
– Niskie ciśnienie: łatwiejszy rozruch ‑> później dymienie na czarno, nierówna praca, wyższe zużycie ON.
– Wysokie ciśnienie: twarde „stuknięcia”, trudniejszy zapłon na zimno, wzrost obciążenia pompy.
– W literaturze czeskiej (Instrukce k obsluze Slavia 1D-90 TA, 1996) i polskich opracowaniach warsztatowych z lat 2020-2023 utrzymuje się wartość 11,8 ± 0,2 MPa.
– Pojedyncze źródło internetowe podaje 17,5 MPa, jednak dotyczy nowszej wersji wtryskiwacza ze zmodyfikowanym rozpylaczem (brak potwierdzenia w dokumentacji 1D-90 TA). Dane te uznano za mało wiarygodne i niezgodne z większością instrukcji serwisowych.
– Różnica między „ciśnieniem maksymalnym pompy” (22-25 MPa) a „ciśnieniem otwarcia” (≈ 12 MPa) jest zjawiskiem normalnym dla układów sekcyjnych: pompa generuje nadal wyższe ciśnienie, gdy rozpylacz już jest otwarty, co podtrzymuje strugę paliwa.
– Jednostki te pracują na komorze wstępnej → wymagane ciśnienia są niższe niż w silnikach bezpośredniego wtrysku (tych 17-20 MPa).
– Podczas prób wtryskiwaczy należy stosować osłonę przeciwrozbryzgową i okulary – strumień ON pod 120 bar łatwo penetruje skórę (zagrożenie sepsą chemiczną).
– Odpady paliwowe należy utylizować zgodnie z dyrektywą 2008/98/WE (OLN – odpady niebezpieczne).
– Kontrola co 500 motogodzin lub przy wyraźnym dymieniu.
– Po wymianie końcówki: pierwsze 5 – 10 h pracy obserwować barwę spalin; spadek z 125 → 120 bar jest normalny.
– Tester ręczny można wypożyczyć; brak urządzenia → zlecić warsztatowi diesel-serwis.
– Stare sprężyny mogą nie pozwolić na uzyskanie ≥ 110 bar; wówczas wymiana sprężyny lub kompletnego wtryskiwacza.
– Jeśli po regulacji pojawia się „kapanie” tuż po zamknięciu – iglica lub gniazdo są zużyte, sama regulacja nie rozwiąże problemu.
– Porównanie pracy na paliwie B7 versus HVO (uwodorniony olej roślinny) – różne lepkości wpływają na ciśnienie otwarcia.
– Możliwość retrofitu wtryskiwaczy 6-otworowych o wyższym ciśnieniu (≈ 140 bar) w celu redukcji dymienia – wymaga jednak zmian w pompie i kącie wyprzedzenia.
– Badania wpływu temperatury paliwa (podgrzewacze ON) na stabilność ciśnienia w zimie.
Nominalne ciśnienie otwarcia wtryskiwacza TZ-4K-14 (Slavia 1D-90 TA) wynosi 11,5–12,0 MPa (115–120 bar). Utrzymanie tej wartości gwarantuje właściwą atomizację, czyste spalanie i długą żywotność silnika. Pomiary wykonuje się testerem wysokociśnieniowym, a korekcję uzyskuje poprzez podkładki sprężyny wtryskiwacza.
