Czujnik ciągu Junkers – schemat, zasada działania, diagnostyka, bimetal NC

Pytanie

jak dziala czujnik schemat

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Klasyczny czujnik ciągu kominowego w kotłach Junkers (i większości kotłów z otwartą komorą spalania typu B) jest wyłącznikiem bimetalicznym (termostatem bezpieczeństwa).
• Reaguje on na wzrost temperatury spalin w okolicy „przerywacza ciągu”; po przekroczeniu progu (≈ 75-95 °C) rozłącza obwód sterujący zaworem gazowym i wyłącza palnik.
• Schemat ideowy: czujnik jest połączony szeregowo w łańcuchu zabezpieczeń wraz z czujnikiem przegrzewu i innymi termostatami.

Szczegółowa analiza problemu

1. Budowa i zasada fizyczna

1.1 Element czuły – bimetal
• Dwie trwale zlaminowane blaszki o różnym współczynniku rozszerzalności cieplnej.
• Przy wzroście temperatury wyginają się, mechanicznie rozwierając styk NC.

1.2 Parametry typowe
• Temperatura zadziałania: 75-95 °C (dokładna wartość zależy od modelu).
• Typ styków: NC (normalnie zwarte).
• Obciążalność: kilka amperów przy 24 V DC lub ułamek ampera przy 230 V AC (zależnie od konstrukcji kotła).

1.3 Sekwencja pracy

1. Stan normalny: spaliny zasysane do komina, temperatura w okolicy czujnika < Tzad, styk zwarty, zawór gazowy zasilany → palnik pracuje.
2. Stan awaryjny (zanik ciągu, niedrożny komin, cofka): gorące spaliny omiatają czujnik, T > Tzad → bimetal wygina się → styk rozwarty → przerwany obwód bezpieczeństwa → zasilanie cewki zaworu gazowego zanika → palnik gaśnie.
3. Po ostygnięciu bimetal wraca do pozycji początkowej (samoreset), ale sterownik zwykle pozostaje w trybie blokady do ręcznego resetu.

2. Schemat elektryczny (uproszczony)

+24 V (sterownik) ─┬─[STB – czujnik przegrzewu NC]─┬─[Czujnik ciągu kominowego NC]─┬─┐
                   │                              │                               │
                   └──────────────────────────────┴───────────────────────────────┘
                                              |  
                                 [Cewka zaworu gazowego]  
                                              |  
                                             GND

Rozwarcie któregokolwiek czujnika zrywa zasilanie cewki – kotłownia gaśnie.

3. Umiejscowienie mechaniczne

Czujnik przykręcony jest do blachy przerywacza ciągu (deflektora spalin) – pierwszego miejsca, które nagrzewa się, gdy spaliny zamiast do komina cofają się do pomieszczenia.

4. Diagnostyka i testy

1. Pomiar rezystancji zimnego czujnika – ≈ 0 Ω.
2. Podgrzanie (opalarka, ściśle kontrolowane) – rezystancja powinna wzrosnąć do ∞ po osiągnięciu Tzad.
3. Symulacja braku ciągu (świadome częściowe zatkanie czapy, tylko przez serwisanta) – kocioł powinien zatrzymać się w < 120 s.

Aktualne informacje i trendy

• W nowoczesnych kotłach kondensacyjnych z zamkniętą komorą spalania czujnik bimetaliczny zastępowany jest presostatem różnicowym (Δp) kontrolującym pracę wentylatora, a w kotłach z wymuszonym ciągiem dodatkowo obecny jest czujnik CO/CO₂ dla pełnej diagnostyki spalin.
• Widoczny trend: integracja z elektroniką IoT – pomiar temperatury, ciśnienia i składu spalin w czasie rzeczywistym z raportowaniem do chmury serwisowej.
• Normy: PN-EN 483, PN-EN 15502-1 kładą nacisk na redundancję sensoryki bezpieczeństwa.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Dlaczego bimetal zamiast termistora? Bimetal jest dwustanowy, nie wymaga elektroniki pomiarowej, jest odporny na wysoką temperaturę i tani; układ termistor + ADC + logika byłby droższy i bardziej podatny na uszkodzenia.
• Analogia: termik w czajniku elektrycznym – identyczna zasada, inny próg temperatury.

Aspekty etyczne i prawne

• Rozmyślne mostkowanie czujnika jest naruszeniem § 5.1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury ws. warunków technicznych użytkowania budynków i może skutkować odpowiedzialnością karną (art. 160 KK – narażenie życia).
• Obowiązek corocznego przeglądu kominiarskiego (Prawo budowlane art. 62).

Praktyczne wskazówki

1. Zapewnij dopływ powietrza do pomieszczenia (nawiewniki okienne!).
2. Czyść przewód spalinowy min. raz w roku.
3. Przy częstych zadziałaniach czujnika najpierw zweryfikuj drożność komina, dopiero potem podmień czujnik.
4. Stosuj wyłącznie oryginalne, atestowane zamienniki; dobór wg nr katalogowego producenta.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• W starszych kotłach możliwe jest obniżenie progu zadziałania wskutek „zmęczenia bimetalu”; czujnik może reagować zbyt wcześnie – objaw: kocioł gaśnie mimo dobrego ciągu.
• Online spotyka się błędne informacje, że jest to termistor – w praktyce Junkers WR, WRP, ZW, ZSR stosują bimetal NC.

Sugestie dalszych badań

• Charakterystyka temperaturowa bimetali (krzywe histerezy) a niezawodność w wieloletniej eksploatacji.
• Zintegrowane czujniki CO/Δp/temperatura jako jeden moduł safety-bus.
• Analiza wpływu modernizacji okien i rekuperacji na statystykę zadziałań czujników ciągu.

Krótkie podsumowanie

Czujnik ciągu kominowego w kotłach Junkers jest wyłącznikiem bimetalicznym, który w razie cofki spalin nagrzewa się, rozwiera obwód bezpieczeństwa i zatrzymuje kocioł. Układ jest prosty, niezawodny i krytyczny dla ochrony życia. Regularna konserwacja komina i prawidłowa wentylacja pomieszczeń to podstawa utrzymania go w stanie nieaktywnym, a wszelkie próby ominięcia czujnika są zarówno nielegalne, jak i śmiertelnie niebezpieczne.