Denon DRA-375RD – przepalanie bezpiecznika po włączeniu, zwarcie końcówki mocy, mostek, 7806

Pytanie

DENON DRA-375RD po wciśnięciu przycisku power przepala szklane bezpieczniki co może być przyczyną ?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

‐ Natychmiastowe przepalanie bezpiecznika sieciowego w Denon DRA-375RD oznacza występowanie zwarcia lub skrajnego przeciążenia tuż po podaniu zasilania.
‐ Statystycznie najczęstsze źródło: przebite tranzystory końcówki mocy (np. TR322/324), rzadziej uszkodzony mostek prostowniczy, kondensatory filtrujące lub stabilizator 7806.

Kluczowe punkty

1. Sprawdź tranzystory mocy na zwarcie C-E/B-E.
2. Zmierz mostek prostowniczy i kondensatory filtrujące pod kątem przebicia.
3. Zweryfikuj stabilizator IC401 (7806) – czy nie pobiera nadmiernego prądu.
4. Do pierwszych prób uruchomienia użyj „tester-żarówki” (dim-bulb).

Szczegółowa analiza problemu

1. Teoretyczne podstawy
   – Bezpiecznik (T2,5 A lub T3,15 A/250 V, zwłoczny) zamontowany w pierwotnym obwodzie transformatora ma za zadanie ograniczyć energię zwarcia ≤ I²t bez uszkodzenia trafa. Gwałtowne przepalenie wskazuje na prąd rozruchowy > kilkunastokrotność In, czyli typowo na zwarcie niskoomowe (≈0–20 Ω) po stronie wtórnej lub w samym uzwojeniu.

2. Najbardziej prawdopodobne bloki awaryjne
   a) Końcówka mocy klasy AB
   – W DRA-375RD pracują dwie komplementarne pary tranzystorów (oznaczenia zależne od wersji; w praktyce ParA ≈ 2SD2390/2SB1560). Zwarcie C-E jednej sztuki zwarci ±Vcc, co przez mostek wygeneruje impuls ≈ kilkudziesięciu amperów.
   b) Prostownik / diody
   – Mostek KBP307 lub cztery diody FR xxx; jedna przebita dioda tworzy zwarcie w połowie cyklu AC.
   c) Kondensatory elektrolityczne 6800–10000 µF /50 V
   – Zwarcie wewnętrzne rzadkie, ale przy aparatach > 20 lat realne (suszenie elektrolitu + zmniejszenie ESR do < 0,1 Ω).
   d) Stabilizacja 6 V (IC401 7806)
   – Zwarcie na jej wyjściu potrafi obciążyć linię zasilania pomocniczego ±18 V, w efekcie równie szybko wywołując zadziałanie bezpiecznika głównego.

3. Praktyczna procedura diagnostyczna
   1) Odłącz zasilanie, rozładuj filtrujące (rezystor 1 kΩ/5 W).
   2) Pomiary omomierzem między wtykiem sieciowym a masą – rezystancja pierwotna trafa powinna wynosić 40–100 Ω. Jeśli jest < 1 Ω, transformator uszkodzony.
   3) Odłącz (wylutuj) przewody ±Vcc prowadzące do końcówek mocy; włącz zasilanie przez żarówkę 60–100 W:
   – żarówka krótko zabłyśnie i gaśnie → zwarcie w końcówce mocy;
   – żarówka świeci stale jasno → zwarcie bliżej trafa/mostka.
   4) Test tranzystorów końcowych wylutowanych lub przynajmniej odłączonych od radiatora – multimetr w trybie diody:
   – spadek 0,5–0,7 V w jedną stronę, ∞ w drugą; 0 V w obu kierunkach = przebicie.
   5) Test mostka: cztery jednokierunkowe pomiary; dwa przewodzenia, dwa zaporowe.
   6) ESR-metrem sprawdź kondensatory (> 5 Ω/100 kHz = podejrzany, ≈0 Ω = zwarcie).

4. Po naprawie
   – Wymień parami tranzystory mocy, sprawdź rezystory emiterowe (0,22 Ω) i tranzystory sterujące.
   – Uruchamiaj przez żarówkę, zmierz napięcia ±Vcc (~ ±48 V DC).
   – Wyreguluj bias wg SM: 20 mV na rezystorach emiterowych po 5 min stabilizacji.
   – Oceń DC-offset: |Udc| < 20 mV na zaciskach głośnikowych.

Aktualne informacje i trendy

‐ W serwisach audio obserwuje się rosnącą liczbę awarii końcówek mocy wywołanych starzeniem termicznym krzemowych tranzystorów wysokiego napięcia; dostępne są nowsze zamienniki (NJW3281/1302) o wyższej SOA.
‐ Pojawia się praktyka rekonstruowania modułów zasilaczy na polimerowych kondensatorach niskiego ESR poprawiających filtrację przy niższej indukcyjności pasożytniczej.
‐ Trend „soft-start” na NTC/PTC lub przekaźniku redukuje impuls rozruchowy, przedłużając życie bezpieczników i przełączników sieciowych; można go dołożyć przy modernizacji.

Wspierające wyjaśnienia i detale

‐ Szeregowy tester-żarówka: najprostszy ogranicznik prądu rozruchowego; 100 W/230 V ≈ 529 Ω w stanie żarzenia, co skutecznie trzyma prąd < 0,4 A.
‐ Różnica bezpiecznik S (szybki) vs T (zwłoczny): do obwodów transformatorowych zawsze T.
‐ Analogia: zwarcie tranzystora mocy to jak zwarcie klem akumulatora – bezpiecznik jest „drutem” przejmującym całą energię zwarcia.

Aspekty etyczne i prawne

‐ Praca przy 230 V naraża na porażenie; wymagane wyłączenie i rozładowanie kondensatorów (PN-EN 50110-1).
‐ Nie wolno zastępować bezpiecznika drutem o większej wartości (naruszenie CE i ryzyko pożaru).
‐ W Polsce naprawa urządzeń w ramach gwarancji lub w obiektach użyteczności publicznej wymaga personelu z uprawnieniami SEP do 1 kV.

Praktyczne wskazówki

1. Dokumentacja serwisowa Denon DRA-375RD (SM) jest bezpłatnie dostępna w serwisie elektrotanya – warto wydrukować schemat zasilacza i końcówki mocy.
2. Przy wymianie tranzystorów użyj pasty silikonowej + izolatorów mica.
3. Po naprawie zawsze sprawdź sygnał na wyjściu przy obciążeniu 8 Ω/50 W – obserwuj oscyloskopem czy nie pojawia się oscylacja > 100 kHz.
4. Zanim podłączysz kolumny – zabezpiecz wyjście rezystorem 8 Ω/10 W.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

‐ Transformator zwarciowy zdarza się rzadko (< 5 % przypadków), ale jeśli bezpiecznik pali się nawet przy całkowitym odlutowaniu wszystkich uzwojeń wtórnych – traf jest do przewinięcia lub wymiany.
‐ Stabilizator 7806 może się grzać również wtórnie, gdy uszkodzeniu ulegnie magistrala 6 V (np. zwarcie układu standby).

Sugestie dalszych badań

‐ Analiza MTBF elementów mocy w sprzęcie audio lat 90. – korelacja temperatury obudowy i SOA.
‐ Zastosowanie „triac soft-start” sterowanego mikrokontrolerem do redukcji impulsów rozruchowych w vintage sprzęcie.
‐ Porównanie ESR nowych kondensatorów polimerowych vs. tradycyjnych elektrolitycznych w zastosowaniach audio.

Krótkie podsumowanie

Bezpiecznik w Twoim Denonie wyzwala się, ponieważ w chwili uruchomienia powstaje zwarcie lub przeciążenie, najczęściej w tranzystorach końcówki mocy, rzadziej w mostku, filtrach lub stabilizatorze 6 V. Systematyczna diagnostyka – zaczynając od odłączenia końcówki mocy i pomiarów omomierzem – pozwoli dokładnie wskazać element do wymiany. Uruchamiaj wzmacniacz po naprawie przez tester-żarówkę i przywróć fabryczne nastawy biasu. Jeśli nie czujesz się pewnie przy napięciu sieciowym – oddaj urządzenie do serwisu audio; nie eksperymentuj z „mocniejszym” bezpiecznikiem.