Detektor napięcia pokazuje kable w całej ścianie – Bosch, Fluke, Noyafa, siatka metalowa, zbrojenie

Pytanie

Dlaczego w całej ścianie detektor pokazuje obecność kabli pod napięciem

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Detektor nie „widzi” fizycznych przewodów, lecz pole elektryczne 50 Hz.
• Cała ściana „świeci” wtedy, gdy:
  1. metalowe elementy (siatka tynkarska, profile g-k, zbrojenie, folia aluminiowa) sprzęgły się z przewodem fazowym,
  2. detektor ma zbyt dużą czułość lub jest źle skalibrowany i wykrywa sprzężenia pojemnościowe/zakłócenia,
  3. doszło do uszkodzenia izolacji i napięcie weszło na elementy konstrukcyjne – sytuacja potencjalnie niebezpieczna.

Szczegółowa analiza problemu

1. Zasada działania bezdotykowego detektora

   • Mierzy zmienne pole elektryczne; tworzy z użytkownikiem kondensator (sprzężenie pojemnościowe).
   • Czułość rzędu pojedynczych V powoduje, że urządzenie reaguje również na pola indukowane lub zakłócenia radiowe.

2. Główne scenariusze
   a) Metalowa „antenna” w ścianie

   • Siatka, stelaż, zbrojenie lub folia Al zbierają pole z JEDNEGO przewodu i rozprowadzają je na całą powierzchnię.
   • Detektor interpretuje to jako przewód pod napięciem w każdym punkcie.
     b) Nadmierna czułość / brak kalibracji
   • Tanie próbniki mają stałą, wysoką czułość; droższe modele umożliwiają jej redukcję (np. Noyafa NF-826).
     c) EMI, fale radiowe, SMPS, lampy LED
   • W pobliżu silne źródła EMC wytwarzają sygnał o szerokim paśmie, który „podszywa się” pod 50 Hz.
     d) Wilgoć albo farby przewodzące
   • Zawilgocony tynk zmniejsza rezystancję; farby z opiłkami metalu przewodzą ładunki.
     e) Usterka instalacji (najgroźniejsze)
   • Faza dotyka metalowego elementu ⇒ cała siatka/stelaż jest pod 230 V.
   • Przerwany przewód neutralny powoduje pojawianie się potencjału fazowego w niespodziewanych miejscach.

3. Diagnostyka krok po kroku

   1. Test detektora na:
      • gnieździe (powinien zadziałać) i na zewnętrznej ścianie bez instalacji (powinien milczeć).
   2. Kontrolowane wyłączanie obwodów w rozdzielnicy (jeden bezpiecznik naraz).
   3. Pomiar miernikiem rezystancji izolacji (≥ 0,5 MΩ dla 230 V AC wg PN-HD 60364).
   4. Kamera termowizyjna lub endoskop + lokalizator aktywny (nadajnik w gniazdku).
   5. Jeśli po odłączeniu zasilania ściana nadal „świeci” ⇒ zakłócenia / nadmierna czułość, nie realne napięcie.

4. Teoretyczne podstawy

   • Napięcie pojemnościowe \(V_c = \frac{Q}{C}\); nawet uA na dużej powierzchni metalowej podnosi potencjał.
   • Współczynnik sprzężenia \(C \approx \varepsilon_0\varepsilon_r \frac{A}{d}\) – duża powierzchnia siatki (A) ↗ ↗ sygnał.
   • W żelbecie możliwe indukowane napięcia kilkunastu V; detektor reaguje od ok. 40–60 V p-p.

Aktualne informacje i trendy

• Nowe detektory (Bosch D-tect 200C, Fluke 5 Series) stosują radar GPR i aktywną analizę sygnału, ograniczając fałszywe alarmy.
• Coraz popularniejsze lokalizatory z modulowanym nadajnikiem 125 kHz i filtrami FFT – rozróżnianie faza/neutralny/PE.
• W UE obowiązuje od 2023 r. PN-EN 50678 (badanie rezystancji izolacji instalacji istniejących) – rośnie wymóg testów po każdej przebudowie.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Analogia: metalowa siatka w tynku = „ekran” telewizora dotknięty sondą – każdy punkt ma ten sam potencjał AC.
• Przykład praktyczny: w ścianie g-k z profilem C 0,6 mm, przy odległości przewodu L=30 mm, detektor BOSCH GMS120 sygnalizuje do 1 m w bok.

Aspekty etyczne i prawne

• Prawo budowlane i norma PN-HD 60364 nakazują, aby części przewodzące dostępne były uziemione lub odseparowane.
• Pozostawienie „żywej” siatki to ryzyko porażenia (KK art. 160 narażenie na niebezpieczeństwo).
• Właściciel obiektu jest odpowiedzialny za bezpieczny stan instalacji (Dz.U. nr 75 poz. 690).

Praktyczne wskazówki

• Zredukuj czułość detektora lub użyj modelu z selekcją metalu/napięcia.
• Wyłącz obwód i sprawdź ponownie – jeśli wskazanie znika, problem jest w obwodzie, nie w detektorze.
• Przy podejrzeniu uszkodzenia izolacji: zostaw bezpiecznik OFF, oznacz obwód, wezwij elektryka z uprawnieniami E i pomiarem rezystancji izolacji.
• Do wiercenia w takich ścianach stosuj ogranicznik głębokości lub rentgen-gpr (usługi skaningowe).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bezdotykowy detektor sygnalizuje wszystko powyżej progu – brak informacji o natężeniu prądu.
• Fałszywe „świecenie” całej ściany nie oznacza automatycznie realnego zagrożenia, ale dopóki nie zostanie zweryfikowane, traktuj je jak zagrożenie.
• Możliwe, że zasilacze impulsowe w sieci (LED, ładowarki) wstrzykują zakłócenia HF; odłączenie ich wycisza detektor.

Sugestie dalszych badań

• Testy GPR w ścianach żelbetowych – porównanie z detektorami pojemnościowymi.
• Wpływ farb przewodzących (grafit, ITO) na detekcję napięcia.
• Rozwój algorytmów DSP do filtrowania zakłóceń 5G/PLC w detektorach.

Krótkie podsumowanie

Detektor „widzi” całą ścianę, bo pole elektryczne zostało rozprowadzone przez element przewodzący lub samo urządzenie jest zbyt czułe/źle skalibrowane. Najpierw potwierdź działanie detektora, potem wyłączaj obwody, a jeśli wskazania nie znikają – wezwij elektryka i wykonaj pomiar rezystancji izolacji. Bez jednoznacznej diagnostyki nie wolno wiercić ani ingerować w tę ścianę.