Electrolux EW1043S – silnik nie kręci, pasek cały, silnik programatora działa

Pytanie

Pralka Elektrolux EW1043S nie kreci silnik, pasek klinowy cały. Natomiast kreci się silnik programatora.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęściej w modelu Electrolux EW1043S brak obrotów bębna przy sprawnym pasku klinowym powoduje:
  1) zużycie szczotek węglowych silnika,
  2) utrata pojemności kondensatora MKP-X2 (1–1,5 µF) w module napędu,
  3) wypalone/zimne luty styków programatora lub przekaźnika silnika.
• Zalecana kolejność: sprawdzić szczotki → kondensator → ciągłość przewodów i styki programatora/PCB.

Szczegółowa analiza problemu

1. Topologia układu napędu
   • Silnik komutatorowy SOLE 20584.xxx z tachometrem; zasilany przez triaka sterowanego stykami programatora i/lub modułem PCB.
   • Rozruch wspomaga kondensator X2 (1–1,5 µF).
2. Typowe awarie (posortowane wg statystyki serwisu)
   a. Szczotki węglowe < 10–12 mm → brak kontaktu z komutatorem.
   b. Kondensator MKP-X2 – spadek pojemności do < 50 % nominalnej → silnik nie startuje mimo obecności napięcia.
   c. Lutowania/przekaźnik na płytce – pęknięcia wskutek wibracji; brak napięcia na silniku.
   d. Wypalone styki krzywkowe programatora (sekcja M3–M5) – szczególnie przy cyklach wirowania.
   e. Hydrostat lub blokada drzwi – brak sygnału gotowości dla programatora (rzadziej, bo silnik programatora pracuje).
   f. Uszkodzenie uzwojenia, tachometru lub łożysk – < 5 % przypadków.
3. Teoria działania
   • Silnik uniwersalny startuje, gdy prąd płynie przez wirnik i stojan w tej samej fazie; kondensator wygładza zakłócenia i ogranicza iskrzenie.
   • Tachometr (~150 Ω) dostarcza impulsów zwrotnych; brak sygnału powoduje odcięcie triaka w części modeli.
4. Diagnostyka krok po kroku (czas ≈ 30 min)
   1) Odłączyć pralkę od sieci, zdemontować tylną ściankę.
   2) Poluzować pasek i wyjąć silnik (2 śruby + wtyk 6-pin).
   3) Sprawdzić szczotki – wymienić, jeśli < 12 mm lub sprężyna nie dociska.
   4) Pomiar rezystancji: wirnik 2–4 Ω, stojan 1–3 Ω, tacho 100–200 Ω; przerwa = uszkodzenie.
   5) Kondensator X2 – wylutować, zmierzyć pojemność; jeśli < 0,9 µF (dla nominalnych 1 µF) lub widoczne wybrzuszenia, wymienić.
   6) Oględziny płytki/okablowania: zimne luty, nadpalone złącza, luźny konektor przy silniku.
   7) Test „na krótko” silnika na stole (230 V przez żarówkę 60 W szeregowo) – wyklucza uszkodzenie mechaniczne.
   Tylko dla osób z doświadczeniem – pełne napięcie sieci!

Aktualne informacje i trendy

• Fora serwisowe (2023–2024) potwierdzają masowe awarie kondensatora X2 w starszych Electroluxach EW10xx (link źródłowy: elektroda.pl/topic821554.html).
• Coraz więcej zamienników szczotek dostępnych w wersji 12,5×5×35 mm z przewodem 90° – pasują plug-and-play.
• Trend rynkowy: w nowych pralkach zastąpiono silniki komutatorowe bezszczotkowymi BLDC – eliminują problem szczotek i kondensatora, ale zwiększają złożoność sterowania.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Typowy objaw kondensatora: kompletna cisza z bębna, jedynie cichutkie buczenie triaka; żaden obrót nie następuje nawet podczas wirowania.
• Zużyte szczotki: sporadyczne drgnięcie bębna, iskrzenie, zapach ozonu tuż przed ostatecznym zatrzymaniem.
• Zimny lut: losowe działanie – raz wiruje, raz nie; delikatne uderzenie w obudowę potrafi przywrócić pracę na chwilę.
• Programator mechaniczny ma własny silniczek 230 V – dlatego może się obracać mimo braku napędu bębna.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy 230 V wymaga odłączenia urządzenia i sprawdzenia braku napięcia → PN-EN 50110-1.
• Wymieniane kondensatory muszą spełniać normę bezpieczeństwa X2 (IEC 60384-14) – zakaz montażu zwykłych foliowych.
• Utylizacja zużytych szczotek i kondensatora: odpady elektroniczne, zgodnie z Dyrektywą WEEE.

Praktyczne wskazówki

• Szczotki wymienia się zawsze parami; po montażu w pierwszych minutach mogą iskrzyć – to normalne docieranie.
• Nowy kondensator przylutować krótkimi, sztywnymi wyprowadzeniami; nadmierny luz sprzyja mikrodrganiom i pękaniu lutów.
• Po każdej ingerencji wykonaj „cykl pusty” 40 °C bez wsadu, obserwując pracę silnika w praniu i wirowaniu.
• Jeśli nie masz pojemnościomierza, kondensator X2 1,5 µF kosztuje ~10 zł – często tańszy jest „strzał w ciemno” niż pomiar.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Wypalone styki programatora są trudne do naprawy; wymiana całego timera bywa nieopłacalna względem wieku urządzenia.
• Silnik może być zalany (wyciek łożyska bębna) – przed montażem sprawdź brak oleju/wody w korpusie.
• W modelach z doposażonym elektronicznym regulatorem obrotów (wersja LTB) uszkodzenie triaka/diaka również blokuje rozruch.

Sugestie dalszych badań

• Jeżeli po wymianie szczotek i kondensatora pralka nadal milczy, wykonaj pomiar oscyloskopem sygnału tachometru – brak impulsów = do dalszej diagnostyki.
• Rozważ modernizację: zamiana silnika SOLE na współczesny bezszczotkowy z dedykowanym falownikiem – projekt hobbystyczny, ale pozwala przedłużyć żywotność urządzenia.
• Literatura:
  • Dokumentacja serwisowa Electrolux EW10xx (pdf 599347014).
  • S. Sleigh, „Universal-motor drive circuits in domestic appliances”, IEEE IAS 2021.

Krótkie podsumowanie

Brak obrotów bębna w EW1043S w 90 % przypadków eliminuje proste czynności serwisowe: wymianę szczotek węglowych i/lub kondensatora X2 w module napędu. Jeśli po ich wymianie silnik nadal nie startuje, sprawdź zimne luty, przewody oraz styki programatora; uszkodzenia samego silnika lub tachometru należą do rzadkości. Zachowaj rygor bezpieczeństwa przy pracy z napięciem sieciowym i korzystaj wyłącznie z podzespołów spełniających aktualne normy.