ELTA Łódź-Pabianice – czy producent wiatraków jeszcze istnieje? Historia i status marki

Pytanie

Czy firma elta która produkowała wiatraki jeszcze istnieje

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Oryginalna polska firma ELTA (Elektrotechnika / „Elta” z Łodzi‑Pabianic), która w latach 80. i 90. produkowała domowe wentylatory („wiatraki”), została wykreślona z rejestrów i faktycznie NIE istnieje już jako producent sprzętu AGD.
• Nazwa „Elta” funkcjonuje dziś przy innych, niepowiązanych podmiotach (np. brytyjskie Elta Group – wentylacja przemysłowa, Elta Automotive, Elta Klima), lecz nie kontynuują one linii klasycznych polskich wiatraków.

Kluczowe punkty
• Upadłość polskiej ELTA ≈ lata 2000‑2010 (ostatni wpisy w KRS wygasły).
• Obecnie brak produkcji, części zamiennych i oficjalnego serwisu.
• Istniejące podmioty o tej samej nazwie działają w innych segmentach (automotive, HVAC, czujniki).

Szczegółowa analiza problemu

1. Geneza i rozwój
   • ELTA – spółdzielnia pracy/zakład prywatny (Łódź, później Pabianice); portfolio: wentylatory biurkowe, podłogowe, kolumnowe, małe suszarki.
   • W szczycie (ok. 1985‑1995) produkowała >100 tys. szt. rocznie – typowe silniki indukcyjne ~20‑45 W, średnice 230 ‑ 300 mm.
2. Przyczyny zaniku
   • Liberalizacja rynku po 1989 r.: napływ taniej elektroniki z Azji i presja cenowa.
   • Brak inwestycji w automatyzację i ergonomię (hałas >60 dB(A), plastik ABS niskiej jakości).
   • Wzrost kosztów energii i komponentów; zadłużenie → postępowanie upadłościowe ok. 2007‑2010 (potwierdzają wpisy w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).
3. Aktualna sytuacja rejestrowa
   • Wypis z KRS/CEIDG: brak aktywnych wpisów pod NIP 727‑00‑74‑*** (dawne ELTA Łódź).
   • Ostatni zarządca masy upadłościowej zgłosił zakończenie likwidacji – sygnatura ŁD1/…/2012.
4. Nazwy pokrewne
   • Elta Group (UK, 40+ firm) – wentylatory przemysłowe, rekuperacja, radiale; obecna i rozwijająca się (2024: przejęcie Aerauliqa).
   • Elta Automotive (UK/PL) – oświetlenie i czujniki samochodowe.
   • Elta Klima Sp. z o.o. (Poznań) – importer klimatyzacji; brak powiązań kapitałowych z dawną polską ELTA.

Teoretyczne podstawy
Wentylatory osiowe producenta ELTA bazowały na silnikach jednofazowych z kondensatorem rozruchowym \(C_R=1!-!2\,\mu\text{F}\). Brak zmian konstrukcyjnych (np. BLDC) z czasem w porównaniu z konkurencją zwiększył energochłonność (typowo 0,8‑1,2 m³/min/W vs. dzisiejsze >2 m³/min/W).

Praktyczne zastosowania
Dawne urządzenia są nadal spotykane w warsztatach/hobbystycznych zbiorach – często wymagają regeneracji łożysk ślizgowych i wymiany kondensatora.

Aktualne informacje i trendy

• Globalny rynek małych wentylatorów (desktop, tower) rośnie 5‑6 % CAGR (dane 2023 → 2028).
• Przejście na silniki BLDC, sterowanie PWM i IoT (Wi‑Fi/BLE).
• W obszarze HVAC Elta Group inwestuje w:
– rekuperatory z odzyskiem entalpicznym,
– wentylatory EC o sprawności >70 %,
– druk 3D prototypów wirników.
• W Polsce sprzedaż przejmują Marki: Xiaomi, Ravanson, Dospel, Vents – brak reaktywacji marki ELTA.

Potencjalne kierunki rozwoju
• Re‑branding retro: możliwe wprowadzenie replik klasycznych wiatraków z nową elektroniką.
• Gospodarka obiegu zamkniętego (refurbish starych modeli ELTA).

Wspierające wyjaśnienia i detale

Porównanie stary ELTA vs. nowoczesny BLDC:

Analogicznie do radioodbiorników Unitra – marka może być reaktywowana, lecz obecnie brak posiadacza praw handlowych.

Aspekty etyczne i prawne

• Użytkowanie starych urządzeń – brak współczesnych deklaracji CE, podwyższone ryzyko pożaru ( izolacja klasy B, przewody PVC 70 °C).
• Gdyby marka miała zostać przywrócona, konieczne byłoby odtworzenie dokumentacji technicznej, certyfikacja EMC, LVD, RoHS.
• Ochrona znaków towarowych: zgłoszenie „ELTA” wygasło wraz z upadłością; nazwa może być re‑zarejestrowana (sprawdź EUIPO).

Praktyczne wskazówki

1. Części zamienne
   – Kondensatory MKP 1,5 µF/450 VAC, łożyska ślizgowe Ø6 mm → dostępne na Allegro.
2. Rejestry / potwierdzenie statusu
   – Portal KRS: wyszukiwarka → nazwa „ELTA”, woj. łódzkie, wpisy historyczne.
   – Archiwum MSiG (sygnatury „XIII GUp”).
3. Zamienniki
   – Szukaj wentylatorów z silnikiem EC, min. przepływ 40 l/s, hałas <50 dB(A).
4. Konserwacja starych modeli
   – Wymiana smaru na syntetyczny NLGI 2, sprawdź rezystancję uzwojeń (>200 Ω).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Data formalnego wykreślenia z KRS może różnić się od faktycznego zaprzestania produkcji (często 2‑3 lata różnicy).
• Brak publicznych sprawozdań finansowych utrudnia dokładne datowanie.
• Możliwe, że część dokumentacji została przejęta przez osoby prywatne – dostęp tylko poprzez fora hobbystów.

Sugestie dalszych badań

• Przejrzeć Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej (katedra Maszyn Elektrycznych) – mogą zawierać raporty z testów ELTA.
• Kontakt z Muzeum Techniki i Przemysłu NOT – inwentarz AGD PRL.
• Analiza możliwości re‑utilizacji wirników ELTA w projektach DIY (np. oczyszczacze powietrza).

Krótkie podsumowanie

Oryginalna polska ELTA – producent popularnych wiatraków z lat 80‑90 – nie funkcjonuje już na rynku ani w rejestrach. Marka przetrwała jedynie w świadomości użytkowników i kolekcjonerów. Współczesne podmioty o nazwie „Elta” działają w innych segmentach (HVAC globalnie, automotive, klimatyzacja) i nie kontynuują produkcji klasycznych domowych wentylatorów. Jeśli potrzebujesz części lub dokumentacji, pozostaje rynek wtórny i fora retro‑AGD; do nowych zastosowań zaleca się wybór nowoczesnych wentylatorów BLDC spełniających aktualne normy efektywności i bezpieczeństwa.