EM34 – podłączenie lampy magiczne oko w radiu lampowym Philips, Telefunken, Grundig

Pytanie

gdzie podlaczyc lampe EM 34 do radia

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Lampę EM34 włącza się w tor żarzenia 6,3 V (piny 4-5), katodę i ekran łączy z masą (pin 2 + 8), obie anody fosforowe (piny 1 i 7) zasila z linii +B ≈ 250 V DC, anodę triody (pin 3) z tej samej linii przez rezystor 470 kΩ – 1 MΩ, a siatkę sterującą triody (pin 6) podłącza się do linii ARW/AGC odbiornika.

Kluczowe punkty
• 6,3 V AC na żarnik (4-5)
• +B ≈ 250 V DC → piny 1 i 7 (direct) oraz pin 3 (przez 470 k-1 MΩ)
• pin 6 → AGC
• piny 2 i 8 → masa

Szczegółowa analiza problemu

1. Funkcja lampy EM34

EM34 jest „magicznym okiem” z wbudowaną triodą wzmacniającą. Ujemne napięcie na siatce triody (pin 6) – pobierane z obwodu automatycznej regulacji wzmocnienia (ARW/AGC) – moduluje prąd anod fosforowych (piny 1 i 7). W efekcie zmienia się szerokość jasnych sektorów widocznych na ekranie.

2. Pin-out wg oryginalnego arkusza Philips/Valvo

Uwaga: w niektórych wydaniach datasheet pin 8 opisany jest jako „nc”; w praktyce łączy się go z masą, co niweluje przydźwięk.

3. Typowe włączenie w odbiorniku superheterodynowym

1. Żarzenie: podciągnąć skręconą parą przewodów 6,3 V z transformatora lub magistrali żarzeń.
2. Masa: zmostkować piny 2 i 8, następnie przylutować do najbliższego punktu chassis.
3. Zasilanie anod fosforowych: piny 1 i 7 bezpośrednio do głównej szyny +B (po filtrze CRC/CLC zasilacza).
4. Zasilanie triody: pin 3 do +B przez rezystor 470 kΩ – 1 MΩ / 0,25 W.
5. Sterowanie: pin 6 do linii ARW (tej samej, która idzie na siatki g1 lamp p.cz. / w.cz.). W większości konstrukcji podłącza się wprost; przy problemach z drganiami audio dodaje się rezystor 1 MΩ szeregowo i kondensator 47-100 nF do masy.

4. Teoretyczne podstawy

Prąd triody I_A ≈ (μ/R_a)(V_g – V_k) steruje napięciem na anodach fosforowych. Im silniejsza stacja → wyższe |V_g(u-)| → mniejszy prąd → ciemny klin zwęża się (oczko „zamyka się”). Rozdzielenie dwóch anod (a1, a2) daje podwójny obraz o różnej czułości – dlatego EM34 reaguje czytelniej niż starsza EM4/EM11.

5. Praktyczne zastosowania

• Precyzyjne strojenie radia AM/FM.
• Wzrokowy wskaźnik poziomu modulacji w lampowych magnetofonach lub nadajnikach amatorskich.

Aktualne informacje i trendy

• Na rynku NOS-ów EM34 jest coraz mniej; powszechnie stosuje się zamienniki 6E5С (ros.), EM80/EM85 z adapterem lub hybrydę LED-ową sterowaną z AGC.
• Pojawiają się projekty „magicznych oczu” na OLED/µC odwzorowujące grafikę EM34 – przydatne, gdy oryginalna lampa jest niedostępna lub wypalona.
• Trwa dyskusja wśród renowatorów: pozostawić oryginał (estetyka) vs. podmienić na LED (trwałość).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Jeśli radio było pierwotnie wyposażone w EM11 (cokół bocznostykowy), konieczna jest:
  • wymiana podstawki na oktal,
  • przeplecenie okablowania według powyższego pin-outu,
  • sprawdzenie, czy transformator dostarcza 6,3 V; starsze aparaty z serii „U” mogą mieć żarzenie szeregowe 100 mA – wtedy EM34 (300 mA) się nie nada.
• Rezystor w anodzie triody ogranicza emisję i wydłuża żywotność luminoforu; przy zbyt małej wartości ekran mocno świeci, ale lampa szybko „płowieje”.

Aspekty etyczne i prawne

• Renowacja zabytkowych odbiorników wiąże się z ochroną dziedzictwa techniki; przeróbki powinny być odwracalne.
• W Polsce radia wyprodukowane do 1949 r. mogą wchodzić w rejestr zabytków ruchomych – modyfikacje wymagają zgody konserwatora.
• Bezpieczeństwo: napięcia > 250 V DC; konieczne odpowietrzenie i sprawdzanie izolacji przewodów bakelitowych.

Praktyczne wskazówki

1. Przed montażem oczyść i sprawdź podstawkę oktalową (brak nalotu zielonej patyny = dobra masa).
2. Po uruchomieniu mierzyć:
   • Żarzenie 6,3 V ± 5 %,
   • +B na pinach 1/7: 200-280 V,
   • V_g (pin 6) bez sygnału: 0 → -2 V; na silnej stacji: ‑8 → -20 V.
3. Jeżeli oczko nie reaguje – odłącz pin 6 od AGC i sprawdź sondą oscyloskopową, czy AGC zmienia się przy dostrajaniu; brak zmian = uszkodzony detektor.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Współczesne transformatory toroidalne niekiedy generują pole magnetyczne zakłócające obraz; zaleca się ekranowanie magnetyczne lampy.
• Niektóre schematy (np. Philips BX460A) zasilają anody fosforowe przez osobny rezystor 150 kΩ – 220 kΩ, co daje bardziej liniową charakterystykę wizualną.

Sugestie dalszych badań

• Analiza porównawcza żywotności luminoforu EM34 vs. 6E5С i EM84.
• Projekt adaptera LED + µC imitującego EM34 przy użyciu wyświetlacza OLED 0,96″.
• Badanie wpływu rezystora anodowego na szybkość „palenia się” luminoforu – pomiary spektrofotometryczne.

Krótkie podsumowanie

Aby podłączyć EM34: żarzenie 6,3 V na piny 4-5, katoda i ekran do masy (2 + 8), anody fosforowe (1 + 7) prosto na +B, anoda triody (3) na +B przez ≈ 1 MΩ, siatka triody (6) na AGC. Zapewni to prawidłowe świecenie i dynamiczną reakcję wskaźnika strojenia. Prace wykonujemy przy odłączonym zasilaniu i po dokładnym zidentyfikowaniu linii AGC oraz +B w konkretnym modelu radia.