Fellowes 225Ci – nie obraca się jeden wałek z nożami, uszkodzenie przekładni lub łożyska

Pytanie

Niszczarka fellowes model 225Ci. Jeden z wałków z nożami nie obraca się. Jaka może być przyczyna?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęściej winne jest uszkodzenie (wyłamanie, starcie, pęknięcie lub obluzowanie) jednego z kół zębatych przekładni synchronizującej dwa przeciwbieżne wały tnące.
• Rzadziej przyczyną jest zatarte łożysko, zakleszczenie ciałem obcym lub chroniczny brak smarowania, który doprowadził do zablokowania jednego wału.

Szczegółowa analiza problemu

1. Budowa napędu 225Ci
   • Silnik indukcyjny → reduktor (kilka kół zębatych – część z tworzywa) → koła osiowe na końcach obu wałów tnących.
   • Wały obracają się przeciwbieżnie; moment przenoszony jest wyłącznie przez przekładnię – gdy jedno jej ogniwo zawiedzie, tylko jeden wał pozostaje czynny.

2. Główne scenariusze usterek
   a. Uszkodzenie kół zębatych (≈ 80-90 % przypadków):
   – Ścięte/pęknięte zęby po przeciążeniu (zszywki, karty, zbyt gruba paczka papieru).
   – Obrócenie koła na osi (pęknięty wpust lub rozkalibrowany otwór).
   b. Zakleszczenie wału wtórnego:
   – Fragment spinacza, plastiku, twardy kawałek papieru między nożami.
   – Objaw: gwałtowne zatrzymanie, nierówny dźwięk, możliwe chwilowe cofanie.
   c. Zatarte łożysko/tuleja:
   – Pył papierowy + brak oleju → wzrost tarcia, przegrzanie, zablokowanie.
   d. Błędy montażowe / poluzowanie ramy:
   – Po latach intensywnej eksploatacji ramiona wału mogą się przesunąć, powodując rozminiecie kół.
   e. Układ elektroniczny (rzadko):
   – Niewłaściwe zasilanie uzwojeń silnika w trybie autoodwracania, ale w 225Ci oba wały są mechanicznie sprzęgnięte, więc awaria elektroniki zwykle unieruchamia oba, nie jeden.

3. Podstawy teoretyczne
   • Obciążenie graniczne zęba:
   \[ \tau_\text{max} = \frac{6T}{b m z} \]
   gdzie T – moment, b – szerokość koła, m – moduł, z – liczba zębów. Przekroczenie τmax powoduje tzw. „ścięcie zęba”.
   • Brak oleju zwiększa współczynnik tarcia μ, a moc strat:
   \[ P\text{strat} = 2\pi n T_\text{tarcia} = 2\pi n (μ N r) \]
   wzrasta wykładniczo z prędkością, co szybko przegrzewa tuleję.

4. Praktyczna diagnostyka

   1. Odłącz zasilanie, załóż rękawice, okulary.
   2. Latarką obejrzyj szczelinę tnącą – usuń widoczne fragmenty papieru/szszywek.
   3. Zdejmij głowicę z kosza i odkręć pokrywę przekładni (śruby Torx T15/T20).
   4. Obróć ręcznie sprawny wał – obserwuj ruch drugiego koła; luz lub „przeskok” = pęknięta zębatka.
   5. Jeśli koła OK, rozłącz przekładnię i spróbuj obrócić pojedynczy wał. Duży opór = zatarte łożysko lub blokada.
   6. Pomiar ciągłości silnika i sprawdzenie termistora/bezpiecznika termicznego (opcjonalnie).

Aktualne informacje i trendy

• Fellowes od kilku lat stosuje kółka z tworzywa w celu obniżenia hałasu i kosztów; użytkownicy raportują masowe „ścieranie się” tych przekładni przy intensywnej pracy (wątek Reddit 2023, film YouTube 2022).
• Coraz częściej serwisy proponują druk 3D kół z Nylonu-CF lub PETG jako alternatywę dla brakujących części OEM.
• Trend serwisowy: montaż metalowych kół zębatych z zamienników premium, co przedłuża żywotność urządzenia 2-3 krotnie.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Analogią jest rowerowy napęd: gdy zerwie się łańcuch (tu: koło zębate), pedały (silnik) kręcą się, ale tylne koło (wał wtórny) stoi.
• Smarowanie ostrzy olejem do niszczarek co ~30 min ciągłej pracy zmniejsza moment szczytowy o ≈ 20 %.

Aspekty etyczne i prawne

• Samodzielna naprawa w okresie gwarancji narusza warunki Fellowes; po gwarancji jest legalna, ale należy zachować osłony bezpieczeństwa SafeSense.
• Po demontażu trzeba potwierdzić sprawność czujnika dłoni i wyłącznika termicznego – to wymóg BHP.

Praktyczne wskazówki

1. Części zamienne: org. zestaw przekładni 225Ci PN #4705701; dostępność – autoryzowany serwis lub portale aukcyjne.
2. Jeśli brak części: wydruk 3D (moduł m = 1, z = 38 lub 40 – zależnie od rocznika, sprawdzić na miejscu).
3. Smar: smar litowy EP2 do przekładni, olej Fellowes 35250 do noży.
4. Moment dokręcania śrub ramy: 3,5 N·m (ważne, by nie deformować plastiku).
5. Po naprawie wykonaj kalibrację czujnika przeciążenia – uruchom „Auto-Reverse Test” opisany w instrukcji serwisowej.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Zatarte łożysko może być skutkiem wcześniejszego zalania urządzenia środkami aerozolowymi; po wymianie łożysk warto uszczelnić pokrywy.
• Elektroniczna diagnostyka błędnie interpretuje nierówną pracę wałów jako „ciągłe zacięcie” i może blokować silnik – konieczny reset (odłączenie na ≥30 s).

Sugestie dalszych badań

• Analiza wytrzymałości zamienników z metalu vs tworzywo (symulacja MES).
• Wdrożenie czujnika momentu w przekładni i adaptacyjnego ogranicznika obciążenia – badania prowadzone przez kilku producentów biurowych niszczarek od 2022 r.
• Ocena efektywności różnych olejów (syntetyczne vs mineralne) w redukcji hałasu i zużycia noży.

Krótkie podsumowanie

Przestój jednego wału w Fellowes 225Ci niemal zawsze wynika z awarii przekładni – wyłamane lub „ścięte” zęby plastikowego koła. Demontaż pokrywy przekładni szybko to potwierdzi. Naprawa polega na wymianie kół zębatych (lub całego zespołu) oraz kontroli łożysk i smarowania. Wykonanie prac zgodnie z instrukcją serwisową przywraca pełną sprawność i wydłuża żywotność niszczarki.