Fiat panda2 1,1 czy w silniku na panewkach korbowodów dopuszczalny jest luz na boki, tzn w zdluz wału?
– Tak. W silniku Fiata Pandy II 1.1 (FIRE 8 V, kod 187A1.000) niewielki luz boczny (osiowy, wzdłuż czopa wału) korbowodu jest przewidziany konstrukcyjnie i wymagany.
– Luz montażowy powinien zawierać się w granicach 0,12 – 0,38 mm; wartość graniczna zużycia to ok. 0,40 mm.
Definicja
Luz osiowy korbowodu (ang. connecting-rod side clearance, end float) to szczelina pomiędzy boczną powierzchnią stopy korbowodu a „policzkiem” (przeciwciężarem) wału korbowego.
Funkcje luzu
• Kompensacja rozszerzalności cieplnej metalu.
• Umożliwienie swobodnego przepływu oleju i utrzymywanie filmu smarnego.
• Ułatwienie montażu i kompensacja tolerancji wykonawczych.
Wartości dla silnika 1.1 FIRE (wg dokumentacji warsztatowej Fiata i praktyki serwisowej):
– Luz nominalny: 0,120 – 0,381 mm
– Limit zużycia: ≥ 0,400 mm → elementy wymagają wymiany bądź szlifu
Skutki odchyłek
• Zbyt mały luz (< 0,12 mm) → ryzyko zatarcia wskutek braku oleju i dilatacji cieplnej.
• Zbyt duży luz (> 0,40 mm) → metaliczne stuki przy zmianach obciążenia, przyspieszone zużycie panewek i czopa, spadek ciśnienia oleju lokalnie.
Pomiary
Narzędzie: szczelinomierz.
Procedura: przesunąć korbowód skrajnie, włożyć listek w szczelinę, odczytać grubość największego listka wchodzącego z niewielkim oporem; powtórzyć dla każdego cylindra.
– Zakres 0,10–0,35 mm powtarza się w najnowszych wytycznych serwisowych on-line oraz w eLearn Fiat.
– W nowych generacjach silników modulowanych (np. GSE) stosuje się pokrywy korbowodów z selektywnymi podkładkami dystansowymi, jednak dla FIRE specyfikacja pozostaje niezmieniona od lat 90.
– Trend: szerokie użycie powłok polimerowych na panewkach zmniejsza tarcie i pozwala na ciaśniejsze pasowania, lecz FIRE nie przewiduje ich fabrycznie.
– Nie mylić z luzem osiowym wału korbowego (kontrolowany półpierścieniami oporowymi); dla 1.1 FIRE wynosi on 0,02–0,07 mm.
– Luz promieniowy (między czopem a panewką) mierzy się plastigage’em i jest rzędu 0,020–0,050 mm.
– Naprawa musi być zgodna z instrukcją serwisową producenta; nieprzestrzeganie specyfikacji grozi utratą gwarancji po remoncie lub odpowiedzialnością prawną warsztatu.
– Utylizacja zużytych panewek: odpady zawierające metale ciężkie → przekazać do recyklingu zgodnie z dyrektywą ELV (2000/53/WE).
– Zawsze dokręcaj śruby korbowodu nowymi (Fiat zaleca jednokrotne użycie – śruby rozciągane).
– Po szlifie wału dobierz panewki nadwymiarowe i ponownie sprawdź wszystkie luzy.
– Przy wysłuchiwaniu stuków użyj stetoskopu mechanicznego; stukanie korbowodowe nasila się przy gwałtownych zmianach obciążenia.
– Wartości mogą się różnić w zależności od wersji silnika i jego historii napraw; przy drugim lub trzecim szlifie zaleca się dokładne sprawdzenie bicia czopa.
– FIRE 1.1 był produkowany w kilku fabrykach (Tychy, Termoli); drobne różnice wykonawcze nie wpływają znacząco na podany przedział luzu.
– Analiza wpływu powłok DLC na zmniejszenie tarcia w parach czop-panewka przy stałym luzie bocznym.
– Porównanie trwałości panewek OEM vs. aftermarket w silnikach małolitrażowych przy różnych klasach oleju.
– Monitorowanie drgań skrętnych wału w funkcji wzrostu luzu osiowego korbowodu – możliwość diagnostyki bez demontażu.
Dopuszczalny, kontrolowany luz boczny korbowodu jest nieodłącznym elementem konstrukcji silnika 1.1 FIRE w Fiacie Pandzie II. Utrzymuj go w zakresie 0,12–0,38 mm (maks. 0,40 mm). Przekroczenie limitu wymaga interwencji – obróbki lub wymiany korbowodu/wału i nowych panewek. Pomiar jest prosty (szczelinomierz), ale wymaga precyzji i stosowania procedur producenta.
