Fiat Punto II 1.2 8V – wymiana rozrządu, ustawienie kół zębatych i napinacza

Pytanie

wymiana rozrządu w punto 2 60 Km . jak ustawić poprawnie koła zębate i napinacz koła zębatego

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Koło wału korbowego ustaw w GMP cylindra nr 1 (znak na kole pasowym w jednej linii ze znakiem na obudowie pompy oleju).
• Koło wałka rozrządu ustaw tak, aby kropka/nacięcie na kole pokryło się ze znacznikiem na tylnym ekranie (≈ „godz. 12”).
• Nowy pasek załóż od wału korbowego → pompa wody → wałek rozrządu → napinacz.
• Napinacz (mimośrodowy) obróć kluczem dwutrzpieniowym przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, aż ruchoma wskazówka pokryje się ze stałym nacięciem; dokręć śrubę 25 Nm.
• Obróć wałem korbowym ręcznie dwa pełne obroty w prawo; ponownie sprawdź zgranie znaków i położenie wskaźnika napinacza.

Kluczowe punkty
• Zawsze blokuj wał i wałek rozrządu lub zaznacz ich położenie przed zdjęciem starego paska.
• Napinacz dokręć momentem katalogowym (≈25 Nm).
• Po dwóch obrotach wału korbowego znaki MUSZĄ wrócić na swoje miejsca.

Szczegółowa analiza problemu

1. Konfiguracja silnika 1.2 8V FIRE (60 KM)

Silnik SOHC, jeden wałek rozrządu napędzany paskiem zębatym 124 × 22 mm; pasek napędza również pompę wody. Układ jest praktycznie bezkolizyjny, ale błędne fazy pogarszają osiągi i spalanie, a luźny pasek szybko się niszczy.

2. Demontaż zabezpieczeń

1. Odłącz minus akumulatora.
2. Uniesienie i podparcie auta, demontaż: prawego koła, nadkola, paska osprzętu, koła pasowego wału, górnej i dolnej osłony rozrządu, prawej poduszki silnika.
3. Podeprzyj silnik na lewarku z drewnianym klockiem.

3. Ustawienie GMP i blokady

• Obróć wał korbowy kluczem 19 mm w prawo, aż nacięcie na kole pasowym zrówna się ze strzałką/wycięciem na pompie oleju. Cyl. 1 w GMP sprężania.
• Koło wałka rozrządu: mała kropka musi stanąć naprzeciw odpowiadającej wypustki na tylnym ekranie rozrządu lub głowicy (pozycja prawie pionowa).
• Jeżeli masz zestaw narzędzi, wkręć trzpień Ø 8 mm w otwór blokujący wał (za czujnikiem GMP) i załóż płytkę blokującą wałek – skraca to czas i eliminuje pomyłki.

4. Demontaż starego paska i rolek

1. Poluzuj śrubę 13 mm napinacza, obróć mimośród zgodnie z ruchem wskazówek zegara (zwolnienie).
2. Zdejmij pasek, rolkę napinacza, rolkę prowadzącą (jeśli występuje) i – w ramach dobrej praktyki – pompę wody.
3. Oczyść powierzchnie przylegania, usuń resztki uszczelek pompy, przedmuchiwanie NIE sprężonym powietrzem do środka bloku (ryzyko dostania się brudu do układu olejowego).

5. Montaż nowych elementów

1. Zamontuj pompę wody z nową uszczelką; śruby 10 Nm.
2. Rolka napinacza – śruba przykręcona palcami, żeby mimośród mógł się obracać.
3. Pasek: nałożyć od koła wału (pasek dobrze dociśnięty), dalej w prawo na pompę wody i koło wałka rozrządu; ostatni ma być napinacz. Odcinek wał–wałek rozrządu musi być bezluzowy!

6. Ustawienie napinacza

• Klucz dwutrzpieniowy (lub szczypce do Seegera) w dwa otworki rolki.
• Obrót przeciwnie do ruchu wskazówek zegara aż:
  ruchoma strzałka (języczek) wejdzie dokładnie w środek „okienka” lub na nacięcie w podstawie napinacza (oznacza ~45 Hz nowego paska).
• Dociągnij śrubę momentem 25 Nm (Fiat data: 24–28 Nm).

7. Weryfikacja

1. Wyjmij blokady.
2. Obróć wał korbowy 2×360° w prawo, powoli, kluczem na śrubie wału.
3. Sprawdź:
   • znaki wału i wałka znowu idealnie się pokrywają,
   • wskaźnik napinacza nadal mieści się w strefie referencyjnej.
4. Jeśli nie – wróć do kroku 5.

8. Ponowny montaż osłon i akcesoriów

• Osłony plastikowe 8 Nm, koło pasowe wału 40 Nm + 60° (śruba M12, czysta i sucha).
• Pasek osprzętu – napięcie producenta lub ¼ obrotu skręcenia palcami w połowie dłuższego odcinka.
• Poduszka, nadkole, koło, akumulator.

Aktualne informacje i trendy

• Zestawy rozrządu renomowanych producentów (Gates KP15598XS, Dayco KTB338) sprzedawane są od 2023 r. wyłącznie w kompletach z pompą wody – oszczędza czas i eliminuje ryzyko zniszczenia nowego paska przez wybite łożysko pompy (dane katalogowe 2024).
• Nowe napinacze mają laserowo wytrawiony zakres OK oraz numer referencyjny momentu, ułatwiając kontrolę wizualną podczas serwisów okresowych.
• Coraz częściej warsztaty stosują soniczne mierniki częstotliwości paska (np. Gates Sonic Tension Meter) zamiast wskaźnika rolki – dla FIRE 1.2 8V wartość nowego paska: \( 45 \pm 5\; \text{Hz} \).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Dlaczego dwa obroty wału? Silnik czterosuwowy: po 720° wału wałek rozrządu wykonuje dokładnie 360°, wracając do punktu odniesienia – jedyny pewny test synchronizacji.
• Pasek zawsze zakłada się na „ciasnej” stronie układu (wał–wałek) – eliminujemy ryzyko przeskoku o ząb przy pierwszym rozruchu.
• 1.2 8V jest formalnie non-interference, lecz przy nadmiernym naciągu paska może dojść do deformacji łożysk pompy i awarii uszczelniaczy wału.

Aspekty etyczne i prawne

• Niewłaściwy montaż rozrządu w pojeździe klienta może zostać zakwalifikowany jako nienależyta naprawa (art. 471 kc). Dokumentacja z momentami dokręcania i kartą części jest dowodem rzetelności.
• Utylizacja starego płynu chłodniczego (jeżeli wymieniasz pompę) – zgodnie z Ustawą o odpadach z 2013 r. (kod 16 01 14*).

Praktyczne wskazówki

• Blokady silnika FIRE kosztują ≈80 zł; błąd ustawienia faz kosztuje znacznie więcej paliwa i nerwów – inwestycja zwraca się przy pierwszej wymianie.
• Stary pasek warto przeciąć w poprzek i wyjąć bez zdejmowania koła wałka – zapobiega mimowolnemu obróceniu się kół.
• Po 1000 km kontrolnie posłuchaj zimnego startu: „gwizd” świadczy o nadmiernym naciągu, „grzechot” o luzie.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• W silniku 1.2 16V (80 KM) procedura różni się: dwa wałki, automatyczny napinacz, blokady w głowicy. Nie przenoś wartości momentów!
• Koło zębate wału korbowego bywa osadzone na klinie półksiężycowym – uszkodzony klin powoduje pozorny „przeskok” nawet przy dobrym pasku.

Sugestie dalszych badań

• Analiza drganiowa (NVH) paska w zależności od temperatury – tematyka kilku prac magisterskich 2022–2024 (Politechnika Poznańska).
• Wymiana rozrządu bez demontażu koła pasowego wału (metoda „slip-on”) – możliwa, lecz wymaga specjalnego, dłuższego paska serwisowego (projekt Gates OAP).

Krótkie podsumowanie

Poprawne ustawienie rozrządu w Punto II 1.2 8V opiera się na:

1. zgraniu znaków GMP,
2. założeniu paska po „ciasnej” stronie,
3. ustawieniu wskazówki napinacza w oknie referencyjnym i dokręceniu 25 Nm,
4. kontroli po dwóch pełnych obrotach wału.
   Stosuj blokady, wymieniaj komplet (pasek + napinacz + pompa) i weryfikuj momenty dokręcania – zapewnisz bezproblemową pracę silnika przez następne 5 lat lub 60 000 km.