Ford Focus MK1 – wolno opadające obroty na rozgrzanym silniku, IAC, TPS, VSS, dolot

Pytanie

ford focus mk 1 - zbyt wolno wchodzą wolne obroty przy zwolnieniu pedału gazu na rozgrzanym silniku

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęściej winny jest zabrudzony lub zużyty zawór regulacji biegu jałowego (IAC) oraz/lub nieszczelności w układzie dolotowym.
• Pierwsze kroki: wyczyść IAC i przepustnicę, sprawdź wszystkie węże podciśnienia i przewód odpowietrzenia skrzyni korbowej, a następnie zweryfikuj czujnik prędkości pojazdu (VSS) i czujnik położenia przepustnicy (TPS).

Szczegółowa analiza problemu

1. Zasada działania przy schodzeniu z gazu

   • Po zwolnieniu pedału gazu przepustnica wraca do pozycji zamkniętej, a ECU steruje IAC, aby silnik nie zgasł i płynnie osiągnął ~700-750 obr/min.
   • Na rozgrzanym silniku sterownik korzysta z adaptacji biegu jałowego („idle learn”) i z sygnału VSS: dopóki samochód się toczy, obroty są podtrzymywane wyżej (strategia DFCO). Gdy czujniki lub zawór IAC działają nieprawidłowo, obroty „wiszą”.

2. Typowe usterki w Focusie MK1 (Zetec 1.4/1.6/1.8/2.0 oraz Duratec-E/HE)
   a) Zawór IAC

   • Nagary z odmy blokują tłoczek → zawór domyka się za wolno.
   • Rozwiązanie: demontaż, czyszczenie karb cleanerem; jeśli luz osiowy >0,2 mm – wymiana.
     b) Nieszczelności dolotu („lewe powietrze”)
   • Sparciałe węże podciśnienia (szczególnie króciec łączący kolektor z serwem hamulcowym), pęknięte kolanka PCV, nieszczelna uszczelka przepustnicy.
   • Test dymem lub spryskanie sprayem łatwopalnym (przy zachowaniu BHP).
     c) Czujnik prędkości pojazdu (VSS)
   • Przy braku sygnału ECU „myśli”, że auto jedzie → obroty opadają dopiero po zatrzymaniu.
   • Diagnostyka: Live-Data – prędkość powinna spaść do 0 km/h przy postoju.
     d) Czujnik położenia przepustnicy (TPS)
   • Zużyta ścieżka oporowa: przy zamkniętej klapce sygnał >0,8 V.
   • Multimetr lub oscyloskop – sygnał musi rosnąć liniowo 0,6 V → 4,3 V bez „dziur”.
     e) Zabrudzona przepustnica / zacinająca się linka gazu
     f) Inne (rzadsze) – EGR utkwiony półotwarty, zła korekta LPG, niestabilne zasilanie po wymianie alternatora.

3. Teoretyczne podstawy

   • Sterownik silnika wykorzystuje mapę „dash-pot decay” (kontrola gaszenia przepustnicy). Poprawna praca wymaga wiarygodnych sygnałów TPS, VSS, IAT oraz stabilnego przepływu powietrza mierzonego przez MAF/MAP.
   • Każde dodatkowe, niezmierzone powietrze (nieszczelność) powoduje zubożenie mieszanki, ECU wydłuża czas otwarcia IAC i obroty opadają leniwie.

4. Praktyczne zastosowania diagnostyki

   • Odczyt kodów DTC (FORD E-OBDII): P1506/P1507 (IAC), P0500 (VSS), P0122-P0123 (TPS).
   • Monitorowanie parametrów: „Idle-Air-Cntl duty” powinno spaść z ~40 % do ~15 % w ciągu 2-3 s po puszczeniu gazu na postoju.

Aktualne informacje i trendy

• Dostępność nowych zamienników IAC do Focusa MK1 jest coraz mniejsza; spotykane są zawory produkcji chińskiej o krótszej żywotności – warto szukać oryginałów Motorcraft lub Pierburg.
• Coraz popularniejsze są silikonowe zestawy węży podciśnienia odporne na olej i temperaturę (upgrade prewencyjny).
• Warsztaty stosują adaptację biegu jałowego z trybu serwisowego IDS/Forscan zamiast odłączania akumulatora, co przyspiesza uczenie ECU po czyszczeniu.
• Zamienniki elektronicznego przepustniki (ETC) z MK2 są czasem retro-fittowane, ale wymagają swapu wiązki i sterownika – rozwiązanie niszowe.

Wspierające wyjaśnienia i detale

Przykładowa tabela wartości odniesienia (Zetec 1.6 100 KM, wolne obroty 720 rpm):

Analogicznie: „wiszące” obroty ≈ 1200-1500 rpm jeszcze 3-4 s po puszczeniu gazu.

Aspekty etyczne i prawne

• Demontowanie lub fizyczne zaślepianie zaworu EGR w celu obejścia problemu jest nielegalne (normy emisji, badania techniczne).
• LPG: regulacja składu mieszanki w instalacjach II-gen. „na śrubę” powinna być wykonywana na analizatorze spalin, w przeciwnym razie ryzyko nadmiernego NOx i uszkodzenia katalizatora.

Praktyczne wskazówki

1. Czyszczenie IAC
   • Odłącz klemę „-” akumulatora.
   • Wykręć dwie śruby Torx T25, usuń zawór, wymyj do czystego metalu.
   • Wymień uszczelkę (koszt ok. 10 zł).
2. Próba szczelności dolotu
   • Zatycz wlot filtra powietrza, wtłocz dym 0,2 bar – nieszczelność objawi się wyciekiem dymu.
3. Adaptacja biegu jałowego
   • Pod Forscanem: Service → Idle learn → Execute.
4. Weryfikacja VSS
   • Wzorzec sygnału: prostokąt 0-12 V, 8 imp/obr półosi (ok. 820 Hz przy 100 km/h).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeśli objaw występuje wyłącznie na LPG, przyczyną bywa zbyt bogata mieszanka gazowa i zablokowany wtrysk benzyny – najpierw wyreguluj instalację.
• W silnikach 1.8 TDDi/TDCi powolne opadanie obrotów bywa skutkiem zapowietrzania się układu paliwowego – diagnostyka wysokiego ciśnienia jest odmienna.

Sugestie dalszych badań

• Analiza logów parametrów podczas hamowania silnikiem (Forscan → oscyloskop).
• Badanie skutków starzenia silikonowych uszczelek IAC – temat dla laboratoriów tribologicznych.
• Opracowanie otwartego oprogramowania do re-flashu ECU EEC-VI w celu modyfikacji mapy „dash-pot decay”.

Krótkie podsumowanie

Zbyt wolne opadanie obrotów w Focusie MK1 wynika najczęściej z zabrudzonego zaworu IAC i/lub nieszczelności układu dolotowego. Pierwszym krokiem jest dokładne czyszczenie IAC i przepustnicy, kontrola węży podciśnienia i przewodu PCV, a następnie weryfikacja VSS oraz TPS za pomocą diagnostyki Live-Data. Przy prawidłowo wykonanych czynnościach problem udaje się usunąć w ponad 80 % przypadków bez kosztownych napraw.