Grundig 3395 – schemat, parametry, wymiary transformatora, zdjęcia

Pytanie

Podaj schemat, instrukcję, parametry, wymiary, ewentualnie fotkę transformatora radia lampowego Grundig 3395

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Schemat zasilacza/transformatora: dostępny w skanie serwisowym (2‑stronicowy schemat Grundig 3395). Patrz “Schemat i dokumentacja” poniżej. [Schemat pokazuje: uzwojenie wysokonapięciowe ~250 VAC → mostek prostowniczy B250C75 → filtr RC/LC → zasilanie anodowe; oraz uzwojenie 6,3 VAC dla żarzenia wszystkich lamp i skali.] (retronik.silicium.org)
• Parametry (praktyczne, wynikające z oryginalnej lampowej obsady i schematu):
  • Pierwotne: AC 110/125/220 V (przełącznik napięcia sieci). (radiomuseum.org)
  • Wysokie napięcie: ok. 250 VAC (pojedyncze uzwojenie, bez odczepu), prostowane mostkiem B250C75 (selen, ok. 75 mA DC). Napięcie B+ typowo 270–300 V DC pod obciążeniem. (radiomuseum-bocket.de)
  • Żarzenie: 6,3 VAC; wymagany prąd ≥3,6 A (sumarycznie dla: ECC85, ECH81, EF89, EABC80, ECC83, ELL80, EM87) + zapas na żarówki skali (zalecam 4,0–4,5 A). (radiomuseum.org)
• Wymiary mechaniczne transformatora: producent nie publikuje; w praktyce jest to klasyczny rdzeń E‑I w obudowie “puszki” montowanej do chassis. Najpewniejsze są pomiary własne (rozstaw otworów, szerokość/ wysokość kolumny, grubość pakietu).
• Fotografie: zdjęcia chassis z transformatorem i wnętrza znajdują się w kartach modelu (sekcja Pictures). (radiomuseum.org)

Szczegółowa analiza problemu

• Obsada lamp i konsekwencje dla transformatora
  • Grundig Konzertgerät 3395 Stereo ma 7 lamp: ECC85, ECH81, EF89, EABC80, ECC83, ELL80 (podwójna końcówka mocy), EM87 (wskaźnik). To determinuje dwa uzwojenia wtórne: 6,3 VAC dla wszystkich żarzeń oraz pojedyncze uzwojenie wysokiego napięcia do prostownika mostkowego. (radiomuseum.org)
  • Żarzenie (bilans prądów): ELL80 ~0,55 A, EM87 ~0,30 A, ECC83 ~0,30 A, EABC80 ~0,45 A, ECH81 ~0,30 A, EF89 ~0,20 A, ECC85 ~0,44 A → razem ≈3,54 A. Z żarówkami skali realny wymóg transformatora to ≥4,0 A. (radiomuseum.org)
• Prostownik i uzwojenie wysokie
  • Oryginalnie zastosowano mostek selenowy B250C75 (ok. 75 mA DC). Układ mostkowy oznacza pojedyncze uzwojenie ~250 VAC bez odczepu środkowego (w odróżnieniu od starszych rozwiązań na EZ80/EZ81, gdzie wymagano 2×250 VAC CT). Po prostowaniu i filtracji otrzymujemy ~270–300 V DC pod obciążeniem, zależnie od obciążenia i spadku na selenie. (radiomuseum-bocket.de)
• Uwaga do błędnych informacji spotykanych w sieci
  • W tym modelu NIE ma oddzielnego uzwojenia 5 V (takie bywało dla prostowników żarzonych bezpośrednio jak 5Y3/GZ34). Tu prostownik jest selenowy (B250C75), a wszystkie grzejniki lamp są 6,3 V. To ważne przy doborze zamiennika transformatora. (radiomuseum-bocket.de)
• Zasilanie sieciowe i praca w USA
  • Karta modelu podaje zakresy 110/125/220 V AC (50 Hz). Przy zasilaniu w USA (120 V/60 Hz) ustaw przełącznik na 110/125 V; praca przy 60 Hz dla transformatora projektowanego na 50 Hz jest bezpieczna (mniejsze namagnesowanie rdzenia). Dla sieci 230 V (UE) ustaw 220 V; zalecany lekki “buck” (−6…−12 V) dla odciążenia lamp. (radiomuseum.org)

Aktualne informacje i trendy

• Selenowe mostki są zwyczajowo zastępowane mostkami krzemowymi 600–1000 V (np. B250C‑… w wersji krzemowej). Ze względu na mniejszy spadek napięcia krzemu należy dodać rezystor kompensacyjny w szeregu (typowo 68–150 Ω/5–10 W, dobierany pomiarowo do napięcia B+ ze schematu). (alldatasheet.com)
• Dokumentacja i skany schematów są ogólnodostępne; potwierdzenie obsady lamp i wymiarów radia (obudowy) znajdziesz w Radiomuseum. (radiomuseum.org)

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Minimalny zestaw parametrów użytkowych transformatora (praktyczny dobór zamiennika):
  • Pierwotne: 120/125/220 V (przełączane lub uzwojenie 230 V + autotransformator “buck” dla lepszego punktu pracy).
  • Wysokie: 230–260 VAC (jedno uzwojenie, ≥90 mA AC), mostek → ok. 270–300 V DC/70–85 mA.
  • Żarzenie: 6,3 VAC / ≥4,0 A (zalecam 4,5 A zapasu).
  • Izolacja: klasa min. B, test hipot ≥2 kV między uzwojeniami.
• Co pokazuje schemat (opis topologii zasilacza):
  • Sieć → bezpiecznik → wyłącznik → selektor napięcia → pierwotne transformatora.
  • Wtórne HV ~250 VAC → mostek B250C75 → C‑R/ C‑L‑C filtr → rozdział B+ (sekcja końcówek mocy, przedwzmacniacz, tuner).
  • Wtórne 6,3 VAC → żarzenie wszystkich lamp + żarówki skali (zwykle przez osobne odczepy/rezystory). (retronik.silicium.org)
• Dane lamp kluczowych:
  • ELL80 (6HU8): podwójna pentoda mocy; żarzenie 6,3 V/0,55 A; stereofoniczna końcówka mocy 2×~3–4 W. (radiomuseum.org)
  • EM87: żarzenie 6,3 V/0,30 A. (r-type.org)

Aspekty etyczne i prawne

• Bezpieczeństwo: w układzie występują napięcia >300 V DC – praca tylko przez osoby kompetentne, z separacją sieci i po rozładowaniu kondensatorów.
• Utylizacja: stary prostownik selenowy traktuj jako odpad niebezpieczny (selen i jego związki) – oddaj do punktu utylizacji.
• Zgodność: po wymianie transformatora (lub prostownika) warto wykonać pomiary upływów do chassis i test hipot/PE zgodnie z lokalnymi wymaganiami BHP.

Praktyczne wskazówki

• Diagnostyka transformatora (krok po kroku):
  1. Odłącz sieć, rozładuj kondensatory.
  2. Pomiar rezystancji uzwojeń: pierwotne – dziesiątki/ setki Ω; 6,3 V – ułamki Ω; HV – setki Ω. Znaczne odchyłki → podejrzenie zwarcia/ przerwy.
  3. Próba “na pusto” przez żarówkę 60–100 W w szereg: sprawdź ~6,3 VAC i ~240–260 VAC na wtórnych.
  4. Przywrócenie B+ na krzemowym mostku: dodaj rezystor 68–150 Ω/5–10 W, dobierz tak, by napięcie B+ w punkcie pomiarowym zgadzało się z serwisówką. (retronik.silicium.org)
• Demontaż/montaż:
  • Udokumentuj prowadzenie przewodów (zdjęcia), odlutuj, odkręć śruby mocujące od chassis; przy montażu zadbaj o skręcenie przewodów żarzenia i dystans od obwodów wejściowych (mniejsze przydźwięki).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Wymiary mechaniczne transformatora nie są podane w oficjalnych kartach; warianty serii (wykończenie obudowy: hochglanz/Nussbaum) nie zmieniają elektryki, ale mogą istnieć drobne różnice wykonawcze między partiami. Najpewniejsze są pomiary własne.
• Skany schematu to obrazy rastrowe – nie zawsze czytelne wartości; w razie wątpliwości wykonaj lokalne pomiary napięć i prądów w punktach kontrolnych. (retronik.silicium.org)

Sugestie dalszych badań

• Zweryfikuj napięcia w punktach zasilania zgodnie z planem serwisowym (schemat 3395).
• Jeśli transformator jest uszkodzony: przewinięcie na bazie oryginalnego rdzenia (zachowanie rozstawów i wyglądu) lub wykonanie nowego E‑I o parametrach podanych wyżej.
• Wgląd w zdjęcia chassis i układu zasilania ułatwi potwierdzenie połączeń (sekcja Pictures modelu). (radiomuseum.org)

Schemat i dokumentacja (gdzie znaleźć)

• Schemat Grundig 3395 – 2 strony (czytelne oznaczenia prostownika B250C75 i uzwojeń transformatora). (retronik.silicium.org)
• Karta modelu (obsada lamp, napięcia sieci, wymiary obudowy, zdjęcia): Konzertgerät 3395 Stereo. (radiomuseum.org)

Krótkie podsumowanie

• Transformator w Grundig 3395 to klasyczny E‑I z dwoma wtórnymi: ~250 VAC (dla mostka selenowego B250C75, ~75 mA DC) oraz 6,3 VAC (≥4 A) dla żarzeń i skali. Mains: 110/125/220 V (przełączane). Oryginalny układ i wartości potwierdza schemat 3395 i karta modelu. Przy naprawie zalecana wymiana prostownika selenowego na krzemowy z rezystorem kompensacyjnym oraz kontrola napięcia B+. (retronik.silicium.org)

Jeśli chcesz, mogę:

• Rozrysować “połączeniówkę” uzwojeń transformatora pod Twój egzemplarz (na podstawie zdjęć chassis).
• Dobrać konkretny rezystor kompensacyjny po pomiarach B+.
• Pomóc w zamówieniu transformatora zamiennego (parametry i gabaryty pod Twój rozstaw otworów).

Pytanie

1Rozrysować “połączeniówkę” uzwojeń transformatora pod Twój egzemplarz (na podstawie zdjęć chassis 2Dobrać konkretny rezystor kompensacyjny po pomiarach B+

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Połączeniówkę (mapę połączeń uzwojeń) przygotuję dokładnie pod Twój egzemplarz po obejrzeniu wyraźnych zdjęć chassis i wyprowadzeń transformatora; bez tych materiałów mogę dać tylko wzorzec i procedurę identyfikacji.
• Rezystor kompensacyjny dobiera się z pomiaru: R = ΔV / I_DC, P = I_DC · ΔV (lub P = I_DC² · R). Dla typowych ΔV 15–25 V i I_DC 60–85 mA wychodzi zwykle 150–330 Ω / 3–7 W. Ostateczną wartość zatwierdzamy pomiarem B+ pod obciążeniem.

Szczegółowa analiza problemu

• Rozwinięcie głównych aspektów

1. Jak poprawnie „rozrysować” połączeniówkę Twojego transformatora na podstawie zdjęć

• Co potrzebuję od Ciebie (minimum):

  • 3–4 zdjęcia w wysokiej rozdzielczości: z góry na całe chassis; zbliżenie na transformator i jego końcówki; zbliżenie prostownika/mostka i pierwszego kondensatora filtrującego; zdjęcie okolic przełącznika napięcia sieci (jeśli jest).
  • Zestawienie kolorów przewodów wychodzących z transformatora i dokąd idą (np. „czerwony → mostek ~1”, „zielony → żarzenie lamp”).
  • Informacja, czy w radiu jest oryginalny mostek selenowy czy mostek krzemowy (i jaki).

• Procedura identyfikacji uzwojeń bez znajomości schematu (metoda warsztatowa):

  1. Odłącz transformator od sieci. Upewnij się, że kondensatory są rozładowane.
  2. Pomiar omomierzem przy odłączonych końcówkach:
     • Grupuj przewody w pary/grupy mające ciągłość. Najmniejsza rezystancja (rzędu setnych–dziesiątych Ω) to zwykle 6,3 V żarzenie; średnia (kilka–kilkanaście Ω) to wysokonapięciowe wtórne; największa i wieloodczepowa to pierwotne z selektorem napięcia.
  3. „Niskonapięciowy wtrysk” do identyfikacji przełożeń:
     • Podaj z małego transformatora 6–12 VAC na domniemane uzwojenie pierwotne (NIE z sieci!).
     • Zmierz napięcia na pozostałych uzwojeniach. Przeliczenie skali napięć pozwala jednoznacznie potwierdzić: 6,3 VAC, ~230–260 VAC (dla B+), ewentualne dodatkowe uzwojenia (np. dla żarówek skali).
  4. Oznacz końcówki trwałymi tagami (P1, P2… dla pierwotnego; H1, H2 dla 6,3 V; HV1, HV2 dla wysokiego).
  5. Narysuj połączeniówkę: zaznacz przełącznik napięcia sieci, bezpiecznik i wyłącznik w linii L; sposób prowadzenia przewodów do mostka (~, ~, +, −); żarzenie (skręcone przewody 6,3 V do podstawek lamp i żarówek skali); ewentualny ekran elektrostatyczny do chassis.

• „Wzorzec” połączeniówki (do uzupełnienia pod Twój egzemplarz):

  • Pierwotne:
    • L (faza) → bezpiecznik → wyłącznik → selektor napięcia → P1 transformatora.
    • N (neutral) → selektor napięcia → P2 transformatora.
  • Wysokie wtórne (HV): HV1, HV2 → wejścia ~ mostka prostowniczego.
  • Wyjście mostka: + → pierwszy kondensator filtrujący (C1) → dalsza filtracja CRC/CLC; − → masa chassis.
  • Żarzenie: H1, H2 → skręcone do wszystkich podstawek lamp i żarówek skali; jeżeli brak odczepu środkowego – wykonaj sztuczny środek dwiema rezystancjami 100 Ω do masy lub użyj potencjometru „hum balance”.
  • Ekran uzwojeń (jeśli jest wyprowadzony): do chassis (śruba masy). W aparatach bez przewodu PE nie łącz z bolcem ochronnym sieci.

2. Jak dobrać rezystor kompensacyjny po wymianie selen → krzem

• Dlaczego rośnie B+: mostek selenowy miał istotny spadek i rezystancję dynamiczną; mostek Si ma ok. 2×0,7–1,0 V spadku i dużo mniejszą rezystancję. To podnosi B+ o typowo 10–30 V, dodatkowo dziś sieć potrafi mieć 120–125 VAC (USA), co też winduje napięcia wtórne.

• Cel: trafić w katalogowe B+ (zwykle 270–300 VDC za pierwszym filtrem, w wielu radiach ~285 VDC) przy normalnym obciążeniu.

• Gdzie wstawić rezystor:

  • Wariant A (kompensacyjny/surge): mały rezystor szeregowo z wyjściem mostka przed C1. Zaleta: imituje opór selenów i ogranicza prąd ładowania C1.
  • Wariant B (część filtru CRC): rezystor między C1 i C2. Zaleta: lepsza filtracja; wada: nie ogranicza prądu szczytowego do C1. Często stosuje się jednocześnie mały kompensacyjny przed C1 (10–47 Ω) i główny w sekcji CRC (100–330 Ω) do ustawienia B+.

• Obliczenia w praktyce:

  • Zmierz B+ po wymianie mostka, przy pełnym obciążeniu (wszystkie lampy włożone, po 10–15 min nagrzania).
  • ΔV = B+ zmierzone − B+ docelowe.
  • I_DC = prąd obciążenia sekcji B+ (suma anodowych i ekranujących; orientacyjnie 60–85 mA dla wielu odbiorników stereo z ELL80/ECLL800/ECL82/ECC83 itp.).
  • R = ΔV / I_DC.
  • P = I_DC · ΔV (równoważnie I_DC² · R). Daj zapas ≥3× mocy.
  • Przykłady:
    • ΔV = 20 V, I_DC = 75 mA → R ≈ 267 Ω, P ≈ 1,5 W → zastosuj 5 W drutowy.
    • ΔV = 15 V, I_DC = 70 mA → R ≈ 214 Ω, P ≈ 1,05 W → 3–5 W drutowy.

• Iteracja:

  • Zacznij od wartości z górnego końca zakresu (np. 270–330 Ω), zmierz B+, skoryguj schodkowo (±22–47 Ω) do trafienia w cel.
  • Alternatywa: tymczasowo potencjometr drutowy 500 Ω/10 W wpięty szeregowo, ustaw B+, odczytaj i zastąp stałym rezystorem (lub kombinacją łączoną równolegle/szeregowo).

• Dodatki poprawiające niezawodność:

  • NTC w sieci (np. 2–3 Ω/120 VAC, zimny) ograniczy prąd rozruchowy i dodatkowo „zabierze” kilka woltów po nagrzaniu.
  • Diody mostka 800–1000 V, 2–3 A (KBU8xx, GBJ x01) – wysoka odporność na impulsy; dołożenie snubbera RC na wtórnym HV poprawi kulturę pracy.

• Teoretyczne podstawy (skrótem)

  • B+ ≈ 1,2…1,35 × V_AC_RMS(HV) − 2×V_F_diody − I_DC × R_suma, gdzie R_suma zawiera rezystancję uzwojenia, ESR prostownika/selenów i ewentualny R kompensacyjny. Stąd przejście selen→Si obniża R_suma i podnosi B+ – kompensujemy to dodając R.

• Praktyczne zastosowania

  • Utrzymanie katalogowych napięć wydłuża życie lamp i kondensatorów, obniża brum i ryzyko przegrzewania rezystorów upływowych.

Aktualne informacje i trendy

• W serwisie sprzętu lampowego powszechnie stosuje się:
  • Mostki Si 800–1000 V z dużym zapasem napięciowym i prądowym.
  • Rezystory drutowe cementowe 5–10 W jako element kompensacyjny i tłumiący rozruch.
  • NTC w torze sieciowym jako „miękki start” oraz kompensacja wyższych napięć dzisiejszych sieci.
• Uwaga na wyższe napięcia linii w USA (120–125 VAC) – często wymagany nieco większy R niż wynika to z czystej różnicy selen→Si.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Identyfikacja uzwojeń kolorem przewodów bywa zdradliwa; polegaj na pomiarach (ciągłość/om, „wtrysk” 6–12 VAC).
• Jeżeli znajdziesz odczep środkowy HV (CT), układ prostowania będzie inny (dwudiodowy/mostkowy hybrydowy). Wtedy połączeniówka i miejsce wstawienia R różnią się – dam wariant po obejrzeniu zdjęć.
• Żarzenie: skręcaj parę H1–H2, prowadzisz możliwie przy chassis, omiń wejścia niskosygnałowe. Sztuczny środek (2×100 Ω → masa) zmniejsza brum, jeśli brak CT 6,3 V.

Aspekty etyczne i prawne

• Prace pod napięciem sieciowym i przy B+ rzędu 250–350 V są niebezpieczne. Używaj izolowanego stanowiska, żarówki szeregowej/variaka i sond HV. Po wyłączeniu rozładuj kondensatory rezystorem 100 kΩ/2 W.
• W urządzeniach bez przewodu ochronnego nie wprowadzaj przypadkowego połączenia PE z chassis bez przemyślenia skutków (pętle masy, brum, bezpieczeństwo). Jeśli modernizujesz na wtyczkę z PE – zaplanuj prowadzenie masy i ekranów.

Praktyczne wskazówki

• Procedura pomiarowa „krok po kroku” (do wydruku):
  1. Variac 0→100%, żarówka szeregowa 60–100 W; wszystkie lampy włożone.
  2. Po 10–15 min: zmierz B+ na plusie C1 (i C2), zanotuj.
  3. Wylicz ΔV do wartości docelowej (np. 285 VDC).
  4. Przyjmij I_DC (jeśli nie znasz: oszacuj 70–80 mA; dokładniej: wstaw miliamperomierz w gałąź B+ za prostownikiem).
  5. Oblicz R i P, załóż rezystor 5 W (lub większy), sprawdź B+.
  6. Skoryguj wartość o najbliższy stopień szeregowy E24/E12.
• Jeśli B+ „pływa” >±5% między zimnym i ciepłym: sprawdź ESR C1/C2 i rezystory upływowe; „zbyt świeże” duże kondensatory też mogą podnosić B+.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bez zdjęć i pomiarów nie wyznaczę jednoznacznie schematu połączeń – możliwe warianty uzwojeń i prostowania między seriami/rocznikami.
• Wartość I_DC jest kluczowa: różne końcówki mocy (np. ELL80 vs. EL84) zmieniają wymaganą rezystancję.
• Jeśli transformator ma zapas napięcia i obciążenie jest mniejsze niż fabryczne, konieczny może być większy R niż „typowy”.

Sugestie dalszych badań

• Po dostarczeniu zdjęć wykonam:
  • Finalny rysunek połączeniówki z oznaczeniem punktów pomiarowych i wartościami napięć.
  • Dokładny dobór R (i ewentualnie NTC) wraz z bilansami mocy i temperatury.
• Dla pełnej stabilności rozważ modernizację filtru: CRC/CLC (dławik, jeśli jest miejsce), co pozwala zmniejszyć potrzebę „sztucznego” spadku.

Krótkie podsumowanie

• Prześlij proszę zdjęcia i krótką tabelę kolor→punkt podłączenia. Na ich podstawie narysuję dedykowaną połączeniówkę.
• Rezystor kompensacyjny dobieramy z pomiaru B+: R = ΔV / I_DC, P = I_DC · ΔV, zwykle ląduje w zakresie 150–330 Ω i mocy 3–7 W; ostateczną wartość zatwierdzamy pomiarem pod obciążeniem.
• Zapewnij bezpieczeństwo: variac, żarówka szeregowa, rozładowywanie kondensatorów, praca jedną ręką przy HV.

Jeśli chcesz, podeślę Ci pusty „formularz” do wypełnienia (pola: kolory przewodów, rezystancje między nimi, napięcia po wtrysku 6–12 VAC) – na jego bazie przygotuję finalny rysunek i listę elementów z konkretną wartością rezystora.