IBM Model M PS/2 – klawiatura nie działa, brak reakcji, diagnostyka, konwertery USB

Pytanie

klawiatura ibm z wtykiem ps2 nie działa

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Klawiatura IBM z wtykiem PS/2 nie działa, ponieważ:
  1. nie jest poprawnie inicjalizowana podczas startu komputera,
  2. występuje uszkodzenie kabla / pinów lub portu PS/2,
  3. BIOS/UEFI lub sterownik systemowy blokuje kontroler i8042,
  4. zasilanie 5 V z portu PS/2 jest niewystarczające dla starszych modeli IBM (np. Model M).
• Postępuj według poniższej procedury diagnostycznej; w większości przypadków pomaga ponowne podłączenie przy wyłączonym komputerze, korekta ustawień BIOS oraz, przy uszkodzonym porcie, użycie aktywnego konwertera PS/2 → USB (np. “Blue Cube”, Soarer’s).

Szczegółowa analiza problemu

1. Weryfikacja fizyczna

   • Wyłącz komputer całkowicie (odłącz zasilanie sieciowe) – PS/2 nie obsługuje hot-plug.
   • Sprawdź wtyczkę (6 pin mini-DIN): brak wygiętych lub ułamanych styków, obecność klucza.
   • Zmierz multimetrem pin 4 (+5 V); powinno być 4,75 – 5,25 V przy nieobciążonym porcie.
   • Oceń przewód przy korpusie klawiatury – w Modelu M często następuje złamanie żył.

2. Test w BIOS/UEFI (warstwa sprzętowa vs. system)

   • Włącz komputer z podłączoną klawiaturą i spróbuj wejść do BIOS klawiszem Del/F2.
   • Jeśli nawigacja działa → sprzęt jest sprawny, szukamy przyczyny w OS (sterownik, aktualizacja Windows 10/11).
   • Jeśli nie działa także w BIOS i nie ma błysku trzech diod podczas POST, wracamy do warstwy sprzętowej.

3. Izolacja elementu uszkodzonego

   • Podłącz klawiaturę do innego komputera z portem PS/2.
   • Podłącz inną, pewną klawiaturę PS/2 do Twojej płyty głównej.
   • Scenariusze:
     • działa / nie działa → uszkodzenie portu PS/2 lub bezpiecznika polyfuse na płycie,
     • nie działa w obu przypadkach → usterka klawiatury (kabel, kontroler, zimne luty).

4. Zasilanie i kompatybilność

   • Niektóre płyty główne (zwłaszcza z jednym „combo-portem” PS/2) dostarczają tylko 100 mA, podczas gdy Model M potrzebuje > 150 mA przy sekwencji LED-test.
   • Rozwiązanie: aktywny konwerter PS/2 → USB (Blue Cube, Soarer’s) lub „hybrydowe” wstrzyknięcie zasilania 5 V z USB przy pozostawieniu linii danych PS/2.

5. Warstwa systemowa (Windows/Linux)

   • Windows 10 po niektórych aktualizacjach dezaktywuje sterownik i8042; w Menedżerze urządzeń usuń „Standardowa klawiatura PS/2” i zrestartuj.
   • W wierszu poleceń (administrator) możesz ponownie zarejestrować sterownik:

     sc config i8042prt start=auto

   • W Linuksie dopisz do parametru kernela (GRUB): i8042.reset lub i8042.nopnp – pomaga przy błędnej detekcji.

6. Specyfika klawiatur IBM

   • Klawiatury terminalowe (RJ-45 → PS/2) wymagają poprawnie zmapowanego kabla; często działają niestabilnie bez konwertera aktywnego.
   • Model M z gniazdem SDL: sprawdź styki w wewnętrznym złączu.
   • Kod błędu 301 w starych PS/2-kach IBM sygnalizuje brak odpowiedzi klawiatury w czasie POST.

Aktualne informacje i trendy

• Producenci płyt ograniczają lub całkowicie usuwają port PS/2; rynek konwerterów aktywnych rośnie (Soarer’s, Hasu, TMK USB-PS/2).
• Firmware open-source (QMK/TMK) pozwala modernizować stare IBM-y i dodawać NKRO przez USB.
• USB-C zaczyna pojawiać się nawet w retro-klawiaturach po pełnym „re-controllerze”.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• PS/2 wykorzystuje synchroniczną transmisję bit-po-bicie z zegarem generowanym przez urządzenie; brak zegara = brak komunikacji.
• Bezpiecznik polyfuse 0,5 A na linii +5 V chroni płytę; po zwarciu może pozostać w stanie odcięcia aż do całkowitego odłączenia zasilania.
• Aktywne konwertery zawierają mikrokontroler (najczęściej AVR) tłumaczący pakiety PS/2 na USB HID.

Aspekty etyczne i prawne

• Naprawa przewodu wymaga otwarcia klawiatury; zachowaj przepisy BHP (odlutowywanie starej cyny zawierającej Pb).
• Modele IBM z rokiem produkcji < 2006 mogą mieć wewnątrz piankę z tworzyw niezgodnych z RoHS – utylizować zgodnie z lokalnymi przepisami.
• Flashowanie firmwaru konwertera objęte jest licencjami open-source GPL/BSD – respektuj wymagania licencyjne przy dystrybucji binariów.

Praktyczne wskazówki

1. Sekwencja szybkiej diagnostyki (3 min):
   a) Wyłącz PC → podłącz klawiaturę → włącz PC → obserwuj diody.
   b) Brak LED → zmierz 5 V na porcie, obejrzyj piny.
   c) LED migną, BIOS reaguje, a Windows nie → reinstaluj sterownik.
2. Jeśli potrzebujesz „gorącego” korzystania z Modelu M na wielu komputerach, kup aktywny konwerter USB i traktuj PS/2 jako zapasowy interfejs.
3. Przy wymianie kabla stosuj ekranowany 4-żyłowy skręt (0,05–0,08 mm²); od strony klawiatury najlepiej zlutować bezpośrednio do PCB.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Stare porty PS/2 bywają niestabilne po ESD; nagły brak klawiatury podczas pracy może wskazywać na uszkodzony kontroler Super-I/O – naprawa nieopłacalna.
• Proste adaptery PS/2 ↔ USB (bez elektroniki) działają tylko z klawiaturami „dual-mode” – większość IBM-ów nie spełnia tego warunku.
• W laptopach z pojedynczym gniazdem dokującym PS/2 czasami klawiatura zostanie wykryta wyłącznie gdy w BIOS wyłączymy „Legacy USB Support”.

Sugestie dalszych badań

• Pomiar poboru prądu różnych modeli Model M i wpływ na stabilność portów PS/2 w nowych płytach głównych.
• Analiza firmware i8042 w Windows 11 – czy nadal inicjalizuje port przy starcie czy przechodzi w tryb „lazy init”.
• Projekt własnego konwertera USB-C z obsługą pełnego NKRO i makr w starych klawiaturach IBM.

Krótkie podsumowanie

Awaria klawiatury IBM PS/2 najczęściej wynika z: braku inicjalizacji (hot-plug), uszkodzonych pinów lub kabla, słabego zasilania portu bądź błędów sterownika i8042 po aktualizacji systemu. Diagnostyka polega na testach krzyżowych klawiatura–komputer, obserwacji LED podczas POST oraz sprawdzeniu napięcia 5 V. Gdy port PS/2 lub sterownik zawiedzie, pewnym rozwiązaniem jest aktywny konwerter PS/2 → USB. Regularna konserwacja przewodu oraz weryfikacja ustawień BIOS znacząco wydłużą życie kultowych klawiatur IBM.

Pytanie

led mignie raz po włączeniu, a wtyk ps2 jest wkładany przez adapter ps2/usb

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Klawiatura jest sprawna (jeden błysk LED = test BAT OK), lecz adapter, którego używasz, jest pasywną przejściówką PS/2 → USB i nie tłumaczy protokołów.
• Rozwiązanie: zastąp przejściówkę aktywnym konwerterem PS/2 → USB z wbudowanym mikrokontrolerem albo podłącz klawiaturę bezpośrednio do natywnego gniazda PS/2.

Szczegółowa analiza problemu

1. Sekwencja startowa klawiatury
   • Po podaniu +5 V klawiatura wykonuje Basic Assurance Test. Pomyślny wynik sygnalizuje jednorazowym błyskiem diod Num/Caps/Scroll – elektronika i zasilanie są w porządku.
2. Różnice pomiędzy przejściówką pasywną a konwerterem aktywnym
   • Pasywna (4–15 zł): tylko przekrosowane przewody. Wymaga klawiatury „dual-mode”, która sama przełączy się na USB – starsze IBM-y, Compaqi, Cherries itp. nie posiadają tej funkcji.
   • Aktywna (≈ 50–200 zł): mikrokontroler buforuje ramki PS/2 (~11 kb/s, zegar urządzenia) i wysyła raporty USB HID (1,5 Mb/s LS, host-clocked). Zapewnia pełną kompatybilność i poprawny pobór prądu.
3. Zasilanie i timing
   • PS/2: 5 V, do 275 mA, taktowanie 10–16,7 kHz od urządzenia.
   • USB LS: 5 V, 100/500 mA, polling 125 Hz.
   • Aktywny konwerter wyrównuje różnice czasowe, filtruje zakłócenia i chroni linie danych przed przepięciami ESD.
4. Diagnostyka:
   • Jeżeli masz płytę z gniazdem PS/2, podepnij klawiaturę przy wyłączonym zasilaniu – powinna działać od razu.
   • Sprawdź inną klawiaturę USB w tym samym porcie – wykluczysz usterkę portu.
   • W Menedżerze urządzeń nie zobaczysz wpisu „HID Keyboard” – host USB nie widzi urządzenia, bo nikt nie mówi w jego języku.

Aktualne informacje i trendy

• Najpopularniejszy w 2024 r. konwerter „Blue Cube” (Cypress CY7C63723) pozostaje dostępny (~70 zł).
• Społeczność mech-klawiatur rozwija open-source’owe firmware: Soarer’s, TMK/Hasu, QMK-ps2usb. Pozwalają na remap, makra i NKRO do 120 klawiszy.
• W DIY stosuje się RP2040 lub Pro Micro (ATmega32U4) – koszt kompletu < 45 zł.

Wspierające wyjaśnienia i detale

Przykład mapowania pinów (pasywna przejściówka):

Brak linii ID i trybu host/device powoduje, że kontroler USB nie rozpoczyna enumeracji, stąd cisza na magistrali.

Aspekty etyczne i prawne

• Aktywny konwerter nie wymaga żadnych sterowników – korzysta ze standardu USB HID, zgodnego z normą EN 61000-4-2 (ESD) i dyrektywą RoHS.
• Poprawna adaptacja sprzętu z lat 90. ogranicza e-odpady.

Praktyczne wskazówki

1. Wybór konwertera:
   • Szukaj w opisie słów „active”, „with MCU”, „Soarer compatible”.
   • Cena zwykle ≥ 30 zł; tańsze to (prawie zawsze) pasywne.
2. Montaż DIY:
   • RP2040 Zero + rezystory 1kΩ + gniazdo mini-DIN6; flashuj QMK-ps2usb.
   • Zwróć uwagę na poziomy 5 V↔3,3 V – konieczne tranzystory/open-collector.
3. Firmware update:
   • Konwertery Soarer/Hasu można aktualizować via DFU – warto skorzystać z nowych buildów dodających NKRO i toggle LED.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Niektóre klawiatury Model M pobierają ~100 mA; część tanich hubów USB 2.0 (bus-powered) nie dostarczy wystarczającego prądu – podłączaj bezpośrednio lub używaj huba aktywnego.
• Tzw. „combo port” PS/2 na nowych płytach (zielono-fioletowy) obsługuje klawiaturę tylko gdy sygnały są wysyłane w czystym PS/2 – przejściówka USB→PS/2 w drugą stronę również nie zadziała.

Sugestie dalszych badań

• Analiza sygnałów LA/oscyloskopem: sprawdzenie, czy linia DATA pozostaje w stanie H po starcie (brak odpowiedzi hosta).
• Implementacja własnego konwertera na FPGA (np. Gowin LittleBee) – test ultraniskich opóźnień < 20 µs.
• Porównanie wydajności NKRO vs klasyczny limit 6KRO po translacji PS/2.

Krótkie podsumowanie

Klawiatura raportuje sprawność, ale pasywna przejściówka nie przekłada protokołu PS/2 na USB. Potrzebny jest aktywny konwerter PS/2 → USB (Blue Cube, Soarer’s, Hasu itp.) lub bezpośrednie gniazdo PS/2. Wymiana przejściówki rozwiąże problem w 99 % przypadków i pozwoli w pełni korzystać z klawiatury na nowoczesnym komputerze.

Pytanie

czy GEMBIRD UAPS12-BK adapter spełni funkcję aktywnego konwerera

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak. GEMBIRD UAPS12-BK zawiera prosty mikrokontroler i działa jako aktywny konwerter PS/2 → USB (jedno gniazdo USB typu A, dwa gniazda PS/2).
• Jest to jednak rozwiązanie budżetowe; przy starszych, prądożernych lub „nietypowych” klawiaturach (np. IBM Model M, terminalowe) może wystąpić brak inicjalizacji, ograniczenie do 6-Key-Rollover (6KRO) lub sporadyczna utrata znaków.

Szczegółowa analiza problemu

1. Budowa i zasada działania
   • Wtyk USB kryje małą płytkę z mikrokontrolerem klasy Holtek/Terminus/Genesys (~1 USD).
   • Układ fizycznie rozdziela linie portu USB na dwie wirtualne funkcje HID (klawiatura i mysz) i tłumaczy synchroniczny protokół PS/2 (11-bitowe ramki, sygnał CLK generowany przez urządzenie) na pakiety USB (interrupt-transfer, polling host-controlled).
   • Brak zewnętrznego zasilania ≠ brak elektroniki – mikrokontroler pobiera <20 mA z magistrali 5 V USB.

2. Dlaczego pojawia się zamieszanie „aktywny vs pasywny”
   • Rynek używa dwóch zupełnie różnych przejściówek:
   – „Beczułka” USB-miniDIN (1×PS/2) – pasywna, działa tylko z urządzeniami dual-mode.
   – Kabel z 2×PS/2 + USB (jak UAPS12-BK) – aktywny, bo musi obsłużyć dwa niezależne urządzenia na jednym adresie USB.
   • Wizualnie oba wyglądają na proste kable, stąd sprzeczne opisy w sklepach i forach.

3. Ograniczenia typowych tanich konwerterów
   • 6KRO + modyfikatory (specyfikacja USB HID).
   • Brak obsługi niektórych rozszerzonych kodów Scancode Set 3 / terminalowych.
   • Mały bufor – w szybkim „maszynopisaniu” mogą wypadać kody BREAK.
   • Stabilność zasilania do 100 mA; Model M potrafi pobrać >200 mA podczas testu BAT → reset urządzenia.
   • Latencja 8–12 ms (polling 125 Hz).

Aktualne informacje i trendy

• 2023-2024: Pojawiły się tanie konwertery oparte o RP2040, ATmega32U4 lub CH9329, obsługujące pełne NKRO i konfigurowalne w QMK/Vial – koszt DIY ~30 zł.
• „Blue Cube” (Cypress) pozostał rynkowym „złotym standardem” dla Model M (lepsza sekcja zasilania, NKRO, <3 ms).
• Coraz popularniejsze są płytki zamienne do wnętrza klawiatur (USB-C, QMK, Bluetooth), eliminujące potrzebę zewnętrznego konwertera.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Dlaczego dwa urządzenia PS/2 nie mogą być obsłużone pasywnie?
  USB wymaga enumeracji – każde urządzenie musi odpowiedzieć na zapytanie SET_ADDRESS i dostarczyć deskryptory HID. Po samym „przekrosowaniu” linii PS/2 sygnały CLK/DATA trafiłyby na różnicowe D+/D− i zostałyby zignorowane.
• Test praktyczny:
  1. Wyłącz PC, podłącz klawiaturę/mysz do adaptera.
  2. Podłącz adapter do USB.
  3. W Menedżerze urządzeń powinny pojawić się dwa wpisy „HID Keyboard Device” i „HID-compliant mouse”.
  4. Jeśli klawiatura nie zainicjalizuje się – mierzymy prąd (USB dummy meter). >100 mA = ryzyko resetu, należy użyć lepszego konwertera.

Aspekty etyczne i prawne

• Brak zagrożeń prawnych; produkt zgodny z USB 2.0 i dyrektywą RoHS.
• Użytkownik końcowy powinien uważać na fałszywe deklaracje sprzedawców („pełne NKRO”, „gaming”) – marketing wprowadza w błąd.

Praktyczne wskazówki

• Dla wymagających klawiatur lub gier:
  • Wybierz „Blue Cube” lub konwerter z firmware Soarer’s/QMK.
  • Rozważ wewnętrzną modernizację klawiatury (kontroler USB-C, QMK).
• Jeżeli UAPS12-BK nie działa:
  • Sprawdź pobór prądu; podepnij przez aktywny hub USB z własnym zasilaczem.
  • Spróbuj innego portu USB (rear I/O płyty głównej – pełne 500 mA).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Egzemplarze Gembird z różnych partii mogą mieć różne układy scalone, a więc zmienną kompatybilność.
• Adapter nie obsługuje trybu „PS/2-to-USB-C OTG” (telefony, tablety) – wymaga hosta USB pełnej wielkości.

Sugestie dalszych badań

• Pomiar latencji i error-rate różnych tanich konwerterów vs Blue Cube/RP2040 (laboratorium USB protocol analyser).
• Projekt open-source konwertera z zasilaniem step-up 5 V → 5.5 V/500 mA dla starych klawiatur magnetycznych.
• Analiza zużycia energii modeli IBM Model M vs nowe Hall-effecty z USB-C.

Krótkie podsumowanie

GEMBIRD UAPS12-BK zawiera prosty układ scalony i spełnia kryterium aktywnego konwertera PS/2 → USB, ale jest to konstrukcja niskobudżetowa z ograniczeniem 6KRO, słabym buforem i niewielkim zapasem prądowym. Do zwykłego biura – wystarczy; do „kultowego” Modelu M, szybkiego pisania czy gier – zdecydowanie lepiej sięgnąć po wyższej klasy konwerter (Blue Cube, Soarer’s, QMK-RP2040) lub od razu wymienić kontroler klawiatury na USB-C.