Johannus Opus 220 – brak głosów OCTAAF, MIXTUUR, TROMPET, KLAROEN, Gamba, Roerfluit

Pytanie

JOHANNUS OPUS 220 nie działają wszystkie głosy Pedały: (OCTAAF, MIXTUUR, TROMPET, KLAROEN)

MAN. I (GAMBA, OPEN FLUIT, OCTAAF, SUPERQUINT, OCTAAF, MIXTUUR,TROMPET,
KLAROEN)

MAN. II (ROERFLUIT, OCTAAF, QUINTFLUIT, FLUIT, SESQUIALTER, DULCIAAN)

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najbardziej prawdopodobną przyczyną jednoczesnego braku brzmień OCTAAF, MIXTUUR, TROMPET, KLAROEN itd. w pedale oraz w obu manuałach jest awaria jednej, wspólnej dla tych rejestrów płyty generatora / filtrów lub jej zasilania (najczęściej linia +5 V cyfrowa lub ±15 V analogowe).
• Pierwsze kroki: przy całkowicie odłączonym zasilaniu dociśnij wszystkie złącza taśmowe, sprawdź bezpieczniki i zmierz napięcia wyjściowe zasilacza; jeżeli brakuje któregokolwiek z nominalnych napięć lub na jednej z płytek są zerowe/niskie, to tam należy szukać usterki.
• Jeżeli napięcia są poprawne, uszkodzona jest prawdopodobnie sama karta dźwiękowa (tone-board) – najczęściej pęknięte luty przy złączach, upalony stabilizator 78xx/79xx lub uszkodzony custom-ASIC/DSP. Naprawa wymaga dokumentacji serwisowej i doświadczenia – w praktyce oddaje się ją do autoryzowanego serwisu Johannus.

Szczegółowa analiza problemu

1. Mapa niesprawnych rejestrów
   • Pedał: wszystkie wysokociśnieniowe głosy (2ʹ, mixtury, języki)
   • Manuał I i II: również głosy o tej samej charakterystyce (flue 4ʹ/2ʹ, mixtury, języki)
   W Opus 220 rejestry są grupowane na dwóch (czasem trzech) identycznych kartach generatora. Każda karta dostarcza określone próbki do wszystkich sekcji organów. Brak jednej karty = identyczny „wzór” brakujących głosów na wszystkich klawiaturach – dokładnie Twój przypadek.

2. Architektura elektroniki (wersja z końca lat 90.)
   • Płyta CPU / skaner klawiatur – steruje wyborem stopów.
   • 2 × płyta GENERATOR (PCM-SAMPLER + filtry analogowe).
   • Sumator / korektor / końcówki mocy.
   Każda płyta generatora potrzebuje:
   • +5 V (logika), ±15 V (filtry op-amp), gnd, zegar 12 MHz, magistralę danych/adresów.

3. Scenariusze awarii
   a) Brak jednego napięcia tylko na „znikniętej” karcie → linia zasilania przerwana (wtyk, bezpiecznik miniaturowy 500 mA, zimny lut).
   b) Sprawne napięcia, ale z płyty nie wychodzi sygnał audio – najczęściej:
   – zwarcie na wyjściu (uszkodzone gniazdo JACK wewnętrzne),
   – przegrzany stabilizator 78L05 na samej karcie,
   – padnięty EEPROM z próbkami (rzadkie) lub custom-ASIC.
   c) Uszkodzona linia selekcji rejestrów (MUX/DEMUX HC138-HC4051). Tu jednak LED-y rejestrów zwykle nie świecą – u Ciebie prawdopodobnie świecą, więc logika działa.

4. Procedura diagnostyczna (warsztat amatorski)
   1) Reset systemu (Opus: przy włączaniu trzymać C-C-D na I + II). Jeżeli nic nie wróci – przejdź dalej.
   2) Zdemontuj tylną pokrywę. Przy odłączonym ~230 V obejrzyj:
   – taśmy IDC 34/40 – dociśnij,
   – małe bezpieczniki na płycie zasilacza ±15 V,
   – elektrolity z wybrzuszeniem.
   3) Podłącz bezpiecznie zasilanie, zmierz:
   • +5 V względem GND (tolerancja ±0,2 V),
   • +15 V, –15 V (tolerancja ±0,5 V).
   Jeżeli na „znikniętej” karcie jest 0 V lub 3–4 V ⇒ przerwa w ścieżce lub uszkodzony stabilizator.
   4) Oscyloskopem (jeśli masz) na wyjściu sumatora karty zobacz, czy przy wciskaniu np. OCTAAF pojawia się jakikolwiek sygnał audio; cisza = karta martwa.
   5) Jeśli karta martwa, zdemontuj ją i pod lupą sprawdź luty przy:
   – złączach,
   – układach TDA1543 / SAA-,
   – stabilizatorach 78L05.

5. Ścieżka naprawcza
   • Przelutowanie zimnych lutów i wymiana podejrzanych kondensatorów często przywraca sprawność.
   • Jeżeli uszkodzony jest custom-chip Johannus „JG-0x” – karta do wymiany. Dostępne są na rynku wtórnym (Holandia, Niemcy) lub w serwisach konwertujących Organy do MIDI.

Aktualne informacje i trendy

• Współczesne modele Johannus (LiVE, Ecclesia) korzystają z jednej centralnej płyty DSP; w starych Opusach były karty modułowe – dlatego zniknięcie 1 / 3 brzmień jest typowe.
• Serwisy specjalistyczne (bvmi.nl, organservice.de) oferują refabrykację całych kart lub modernizację na system Hauptwerk-MIDI; koszt ~150–300 € za kartę.
• Coraz częściej zamiast kosztownej wymiany oryginalnego hardware właściciele decydują się na konwersję MIDI + PC (trendy „virtual pipe organ”).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Mixtuur, Sesquialter, Superquint to tak naprawdę mieszanki wielu prób Audio 2ʹ/1ʹ – wszystkie te sample znajdowały się na tej samej karcie.
• Przy zwarciu na jej wyjściu filtr dolnoprzepustowy op-amp z ±15 V przechodzi w ochronę, co skutkuje absolutną ciszą zamiast zniekształceń.

Aspekty etyczne i prawne

• Instrument podłączony do sieci 230 V – naprawa wymaga kwalifikacji SEP lub nadzoru osoby uprawnionej.
• Otwarcie korpusu przez użytkownika może naruszyć warunki ewentualnej gwarancji rozszerzonej; przy sprzęcie >20 lat zwykle nie stanowi to problemu.
• Próbki dźwiękowe są chronione prawem autorskim; przy konwersjach MIDI pamiętaj o licencji.

Praktyczne wskazówki

1. Zrób zdjęcia wszystkich złącz przed demontażem (łatwy montaż).
2. Do czyszczenia styków użyj izopropanolu, NIE WD-40.
3. Przy wlutowaniu nowych kondensatorów użyj typów 105 °C low-ESR.
4. Po naprawie wykonaj autotest: w Opus 220 kombinacja F#-A-C# (Manual II) przy włączaniu uruchamia „Key & Stop test”.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bez oscyloskopu trudno odróżnić brak zasilania od martwego ASIC – efekt końcowy ten sam (cisza).
• Schemat Opus 220 krąży w sieci (Elektrotanya) w kilku rewizjach; upewnij się, że numer PCB odpowiada Twojej wersji.

Sugestie dalszych badań

• Pobierz dokumentację serwisową „Johannus Opus 220 Service Manual rev.3”.
• Sprawdź fora organforum.com oraz Organs-ynthDIY – wątek „Opus 220 toneboard repair”.
• Rozważ modernizację: moduł MIDI-USB z klawiatur + program Hauptwerk – koszt ~400 €, daje nowe życie przy uszkodzonych kartach.

Krótkie podsumowanie

Brak wybranych głosów we wszystkich sekcjach Opus 220 wskazuje na awarię jednej z kart generatora lub jej zasilania. Najpierw sprawdź i przywróć wszystkie napięcia, dociśnij złącza, poszukaj zimnych lutów i spalonych stabilizatorów. Jeśli karta pozostaje martwa – wymiana lub profesjonalny serwis. Tylko pełna diagnostyka napięciowa i sygnałowa pozwoli jednoznacznie potwierdzić źródło usterki.