W którom stronę należy kręcić pokrętłem programatora
Kluczowe punkty
• Starsze pralki = jeden kierunek (w prawo)
• Nowsze pralki = oba kierunki, bo enkoder cyfrowy
• Zawsze sprawdź instrukcję lub oznaczenia producenta
1.1 Programator mechaniczny
• Słyszalne „cykanie”, wyraźne skoki i opór.
• Podczas prania powoli obraca się samoczynnie.
• Cofanie (obrót w lewo) może zerwać zapadkę lub koło krzywkowe.
1.2 Programator elektroniczny (impulsator/enkoder)
• Obrót płynny, cichy, bezstopniowy.
• Brak ruchu pokrętła podczas pracy – stan programu pokazywany jest na wyświetlaczu/LED.
• Enkoder generuje impulsy, dlatego kierunek obrotu nie obciąża mechanicznie układu.
• Mechaniczny: pęknięcie zębatki, luźne styki, rozregulowanie sekwencji (np. grzanie bez wody).
• Elektroniczny: w praktyce brak szkody, ale zmiana podczas cyklu może spowodować zawieszenie sterownika.
Mechaniczny:
Elektroniczny:
• Manualne programatory praktycznie nie są już stosowane w nowych modelach – od ~2015 r. większość producentów (Bosch, LG, Samsung, Whirlpool) przeszła na enkodery.
• W segmencie premium pojawiają się panele dotykowe bez pokrętła – problem kierunku zanika.
• Trend: integracja IoT – program wybiera się w aplikacji; pokrętło pełni funkcję estetyczną (np. Samsung AI Control, Bosch Home Connect).
• Mechaniczny programator działa jak zegar 24-h z tarczą krzywek: każda ćwiartka steruje innym elementem (zawór, grzałka, silnik). Zapadka uniemożliwia ruch wstecz, by nie doszło do przeciętnego „nakładania się” faz.
• Enkoder to zwykle tarcza z 30–48 szczelinami optycznymi; mikrokontroler zlicza impulsy A/B i wyznacza kierunek.
• Samodzielna naprawa w okresie gwarancji może ją unieważnić – warto odsyłać do autoryzowanego serwisu.
• Zgodnie z Dyrektywą UE 2019/771 (prawo do naprawy) producent ma obowiązek dostarczyć części i dokumentację serwisową przez min. 10 lat.
• Jeśli pokrętło stawia nienaturalny opór – nie używaj siły, wyłącz zasilanie, odczekaj 10 min i spróbuj ponownie.
• Trzaski lub luz poprzeczny = wskazanie zużycia osi lub koła zębatego.
• Dla elektroniki: gdy enkoder „skacze” (losowe programy) – najczęściej utlenione styki; pomóc może spray kontaktowy.
• Niektóre hybrydowe konstrukcje (np. Whirlpool AWE-seria 2008–2012) pozwalają cofnąć do pozycji „Stop/Reset” w lewo o kilka ząbków – wyjątek opisany w instrukcji.
• Panele dotykowe mają symulowane „pokrętło” – sens fizycznego kierunku przestaje istnieć.
• Analiza trwałości mechanicznych programatorów vs. enkodery magnetyczne (Hall) w warunkach wilgotności > 90 %.
• Wpływ algorytmów AI na optymalizację cyklu i eliminację klasycznego „pokrętła”.
• Testy porównawcze odporności przycisku dotykowego vs. enkoder na wyładowania ESD.
Stosowanie się do powyższych zasad minimalizuje ryzyko uszkodzenia programatora i przedłuża żywotność pralki.