w przypadku braku dostępu do spawarki, czym można skutecznie przykleić łatkę z blachy w aucie w miejsce wyciętego skorodowanego miejsca
– Skutecznym zamiennikiem spawania przy wstawianiu niewielkiej, NIE-NOŚNEJ łatki z blachy jest dwuskładnikowy klej strukturalny do paneli karoseryjnych (epoksydowy lub hybrydowy PU/epoxy) aplikowany na podkład epoksydowy, ewentualnie wsparty nitami zrywnymi dla pewnego docisku.
– Przykłady: 3M 08115/7333 Panel Bonding, SikaPower-4720/1548, Teroson EP 5065, Loctite AA 9492.
– Warunkiem trwałości jest perfekcyjne usunięcie rdzy, odtłuszczenie, podkład epoksydowy, równomierny docisk i pełne utwardzenie kleju.
Kluczowe punkty
• Klejenie dotyczy wyłącznie poszyć; elementy nośne trzeba spawać.
• Stosuj podkład antykorozyjny pod klej.
• Zapewnij docisk (nity, ściski, wkręty serwisowe).
• Nie używaj silikonu, pianki ani samej szpachlówki – brak wytrzymałości i ochrona antykorozyjna zerowa.
Klasy połączeń bezspawowych
– Kleje strukturalne epoksydowe (wysoka sztywność, 25–40 MPa ścinania).
– Kleje poliuretanowe/hybrydowe (15–25 MPa, większa elastyczność).
– Taśmy akrylowe VHB (do listew, nie do łatek konstrukcyjnych).
– Łączenia mechaniczne: nity, wkręty → dobra pomocnicza metoda docisku.
Zasada pracy kleju
– Łączenie na zakładkę → przenoszenie obciążeń na ścinanie, nie na odrywanie.
– Sklejana strefa powinna mieć 20–30 mm szerokości ciągłego kontaktu metali.
– Warstwa kleju 0,2–1 mm gwarantuje równomierne przenoszenie obciążeń i pełne wypełnienie szczeliny, co eliminuje penetrację wilgoci.
Podstawowy proces warsztatowy
a) Wytnij korozję z nadmiarem min. 10 mm zdrowej blachy.
b) Oczyść krawędzie do czystego metalu (P80–P120), odtłuść (IPA/antysilikon).
c) Pokryj strefy łączenia podkładem epoksydowym 2 × 50 µm; utwardź.
d) Zmatuj podkład P180, odtłuść ponownie.
e) Nałóż klej (pistolet dwukomorowy z dyszą miksującą).
f) Przyłóż łatkę (o 20–30 mm większą), dociśnij/nituj Ø 4 mm co 40 mm.
g) Usuń nadmiar kleju, pozostaw do utwardzenia (np. 4 h/23 °C, 30 min/60 °C – zależnie od produktu).
h) Po utwardzeniu zeszlifuj schodek, użyj szpachlówki z włóknem ▶ szpachlówka wykańczająca ▶ podkład akrylowy ▶ lakier systemowy.
Parametry wytrzymałościowe
– Kleje epoksydowe klasy panel bonding: 30–38 MPa (lap shear 1 mm + 1 mm blacha St-120 °C), odporność temp. –40 … +120 °C.
– Wibracje/zmęczenie: 10⁷ cykli @ ±50 µε bez inicjacji pęknięcia (dane 3M).
– Korozja: spełnione wymagania ISO 12944 C4 po 1000 h komora solna, jeśli użyty jest primer Zn-fosfatowy lub epoksydowy.
– Producenci OEM (Jaguar-Land Rover, Ford, Volvo) seryjnie łączą stal i aluminium klejeniem + zgrzewaniem punktowym/CLINCH.
– Od 2020 r. normy I-CAR i Thatcham dopuszczają naprawy panel-bondingiem na fabryczne kleje OEM, pod warunkiem braku funkcji konstrukcyjnej.
– Coraz popularniejsze hybrydowe kleje MS-Polymer ≈ mniejszy zapach, szybsza pierwsza wytrzymałość, ale nie osiągają sztywności epoksydu.
– Trend: system RIV-BOND (nitowanie samoprzebijające + klej) stosowany w nadwoziach aluminiowych Ford F-150, BMW iX.
– Dlaczego podkład epoksydowy przed klejem? Epoksy budowlane są anodycznie nieaktywne ⇒ zapobiegają korozji szczelinowej; klej wiąże się chemicznie z lekko zmatowionym podkładem.
– Obciążenia dynamiczne: klej zachowuje 80 % wytrzymałości po 1000 h @ –30 °C ↔ +80 °C; spoiny lutowane/spawane mogą pękać od wibracji gdy brakuje strefy odpuszczania napreżeń.
– VHB nadaje się do listew, emblematów, paneli kompozytowych; w blasze stalowej brak odporności na uderzenia kamieni.
– W Polsce Dz.U. 2022 poz. 2380 (Prawo o ruchu drogowym) wymaga, aby naprawy podwozia/elementów nośnych były zgodne z wytycznymi producenta. Ich lista zwykle zastrzega „wspawanie” reperaturki.
– Klejenie konstrukcji nośnej może skutkować utratą homologacji naprawczej i odpowiedzialnością cywilną w razie wypadku.
– Odpady chemiczne (wkłady po kleju, chusty z IPA) – kod 08 04 10*, odbiór przez firmę utylizacyjną.
– Temperatura warsztatu ≥ 15 °C; wilgotność < 80 %.
– Przechowuj kartusze poziomo, 10–25 °C; po otwarciu zużyj w 6 mies.
– Użyj końcówek mieszających statycznych; nie mieszaj ręcznie – ryzyko częściowej polimeryzacji.
– Stal ocynkowana? Usuń tylko warstwę konwersyjną/passivation film, zostaw cynk – chroni przed korozją.
– Po utwardzeniu kleju nagrzej strefę do 60 °C/30 min – przyśpiesza post-cure i redukuje naprężenia.
– Otwarta dziura w strukturze progów/podłużnic ⇒ spawanie (MIG/MAG/TIG) lub wymiana całego segmentu.
– Kleje tracą wytrzymałość > 120 °C; w pobliżu kolektora, katalizatora – preferuj spaw.
– Łatka > 150 × 150 mm: zwiększ siatkę nitów, rozważ dwustronną łatkę albo wzmocnienie z blachy od wewnątrz.
– Testy zmęczeniowe i udarowe RIV-BOND vs. spaw MIG w blachach DP600.
– Nowe kleje akrylanowe MMA o wytrzymałości 35 MPa i czasie roboczym 5 min.
– Zastosowanie klejów nanonapełnianych (CNT/silica) – lepsze przewodzenie ciepła i wykrywanie uszkodzeń.
Klejenie dwuskładnikowym klejem panelowym, poprzedzone solidnym przygotowaniem powierzchni i wspomagane nitami, pozwala bez spawarki trwale zamocować łatkę w poszyciu karoserii. Metoda jest dopuszczalna tylko dla elementów nienośnych, zapewnia wysoką wytrzymałość, szczelność i ochronę antykorozyjną, o ile przestrzega się procedury producenta kleju. Dla progów, słupków i podłużnic pozostaje tradycyjne spawanie.
