Kosa spalinowa Stihl, Husqvarna – silne drgania, sprężynowanie podczas pracy – przyczyny i naprawa

Pytanie

Podczas pracy kosy spalinowej, kosa ta zaczęła sprężynować , trzęsie się w rękach? Jaka przyczyna i jak to naprawić?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Źródłem „sprężynowania” i silnych drgań kosy spalinowej jest prawie zawsze niewyważenie lub uszkodzenie któregoś z elementów wirujących (głowica żyłkowa / tarcza, wał, łożyska, sprzęgło) bądź poluzowanie mocowań.
• Aby usunąć problem należy kolejno:
  1) Zatrzymać silnik i odłączyć fajkę świecy.
  2) Skontrolować i – w razie potrzeby – wymienić lub wyważyć głowicę / tarczę.
  3) Sprawdzić przekładnię kątową (smar, łożyska, luz).
  4) Ocenić prostoliniowość i łożyskowanie wału napędowego oraz stan sprzęgła.
  5) Dokręcić wszystkie śruby i obejmy, skontrolować amortyzatory antywibracyjne.
  6) Jeżeli drgania utrzymują się – przekazać urządzenie do serwisu w celu wymiany wału, łożysk lub sprzęgła.

Szczegółowa analiza problemu

1. Element tnący – 70-80 % przypadków

• Nierówna długość żyłki lub nadmierne jej wydłużenie → dociąć do jednakowej długości, prawidłowo nawinąć.
• Uszkodzona / skrzywiona tarcza lub źle dobrany nóż → wymienić (prostowanie jest niebezpieczne).
• Niecentryczne lub luźne mocowanie (nakrętka lewoskrętna!) → zamontować zgodnie z instrukcją, dokręcić 25-35 Nm.
• Zanieczyszczenia wewnątrz głowicy powodujące brak wyważenia → oczyścić lub wymienić głowicę.

2. Przekładnia kątowa

• Brak smaru / stary smar → uzupełnić smar wysokoobrotowy (co 10 h pracy).
• Luzy na osi zdawczej lub wyczuwalne „bicie” → wymiana łożysk lub całej przekładni.

3. Wał napędowy w rurze prowadzącej

• Skrzywienie po uderzeniu w przeszkodę – nawet 0,3 mm bicia przy 9 000 obr/min generuje silne drgania → wał kwalifikuje się do wymiany.
• Zużyte plastikowe tuleje prowadzące lub łożyska igiełkowe → wymienić; przed montażem lekko nasmarować (smar MoS₂).

Diagnostyka: zdemontować przekładnię, wysunąć wał, ułożyć na płaskiej powierzchni, obracać – bicie widoczne „gołym okiem” lub sprawdzić czujnikiem zegarowym.

4. Sprzęgło odśrodkowe

• Pęknięta sprężyna, nierównomiernie zużyta okładzina, zatarty bęben → wymienić kompletny zestaw; koszt niższy niż pojedynczych elementów.

Objaw: drgania tylko w zakresie prędkości, w którym sprzęgło „łapie”, potem cichną.

5. Silnik

• Nieprawidłowa regulacja gaźnika (zbyt uboga/bogata mieszanka) powoduje nieregularne obroty – wzmocnienie istniejących drgań.
• Zużyte łożyska wału korbowego słychać (metaliczny stuk) i czuć w całym korpusie – wymiana wymagająca rozpołowienia silnika.

6. Mocowania i system antywibracyjny

• Poluzowane obejmy rury, śruby obudowy sprzęgła, uchwytu czy osłony tarczy – dokręcić wg momentów producenta.
• Silentblocki sparciałe lub pęknięte – wymienić; w nowoczesnych modelach koszt kilkunastu zł za sztukę.

Proponowana kolejność testów

1. Uruchom kosę BEZ głowicy/tarczy.
   • Brak drgań → problem w elemencie tnącym lub przekładni kątowej.
   • Drgania nadal występują → przejdź do wału, sprzęgła, silnika.
2. Załóż zbalansowaną głowicę testową – jeśli drgania wracają, winne mocowanie lub przekładnia.
3. Po każdej czynności uruchom silnik na wolnych i maksymalnych obrotach, obserwuj zmiany.

Aktualne informacje i trendy

• Nowe modele (2023–2024) stosują dwustopniowe systemy antywibracyjne: gumowe silentblocki + sprężyny stalowe, a w klasie premium – aktywne przeciwmasy (Husqvarna LowVib, Stihl AV 2 GEN).
• Coraz popularniejsze są wały z włókna węglowego oraz przekładnie z integralnym wyważeniem dynamicznym minimalizującym drgania już na etapie produkcji.
• Producenci rekomendują częstszą wymianę kompletnych głowic (co 1-2 sezony) zamiast napraw, bo koszt ok. 60-120 PLN jest niższy od skutków uszkodzonego sprzętu.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Drgania od niewyważenia rosną z kwadratem prędkości kątowej:
\[ F_{\text{od}} \propto m \cdot r \cdot \omega^{2} \]
dlatego niepozorne 5 g błędu przy 9 000 obr/min generuje siłę ponad 40 N.
• Tolerancja bicia promieniowego tarczy Ø250 mm wynosi ≤0,2 mm.
• Łożyska przekładni pracują w temperaturach 80-100 °C → zalecany smar NLGI 2 EP z litowo-kompleksowym zagęszczaczem.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca urządzeniem wibracyjnym podlega dyrektywie 2002/44/WE – narażenie operatora na drgania dłoni-ramiona nie powinno przekraczać 5 m/s² (wartość działania 2,5 m/s²).
• Uszkodzona kosa z nadmiernymi drganiami zwiększa ryzyko wypadku – producent może uchylić się od odpowiedzialności gwarancyjnej, jeśli kontynuowano pracę mimo objawów.
• Nie wolno usuwać osłony tarczy „dla lepszego zasięgu” – naruszenie oznacza utratę homologacji CE.

Praktyczne wskazówki

• Zawsze przenoś zapasową szpulę żyłki / zapasową tarczę – wymiana w terenie pozwala błyskawicznie wykluczyć niewyważenie.
• Co 10 h pracy: kontrola smaru przekładni, długości żyłki, dokręcenia głównej nakrętki.
• Co 50 h pracy: smarowanie wału, czyszczenie sprzęgła, kontrola silentblocków.
• Do diagnozy drgań można użyć darmowej aplikacji „vibration meter” w smartfonie – przyłożony do rury uchwytowej telefon pozwoli wychwycić zmiany w m/s² po każdej czynności serwisowej.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeśli kosa przewróciła się podczas pracy, w silniku mogło dojść do zalania tłumika olejem dwusuwowym – prowadzi to do nierównej pracy, która maskuje właściwą przyczynę drgań.
• Kosy marketowe (niska półka) często mają niewymienne łożyska przekładni – jedyną opcją bywa zakup całej głowicy napędowej.

Sugestie dalszych badań

• Ocena poziomu drgań różnych głowic tnących (żyłka ↔ tarcza 3-zębna ↔ tarcza 40-zębna) przy użyciu czujnika przyspieszeń.
• Test wpływu różnych smarów przekładniowych na temperaturę i trwałość łożysk.
• Porównanie rozwiązań aktywnego tłumienia drgań w nowych modelach Stihl, Husqvarna, Makita.
• Wpływ regularności wymiany żyłki na poziom drgań i zużycie wału.

Krótkie podsumowanie

Nadmierne drgania kosy spalinowej wynikają głównie z niewyważenia lub uszkodzenia układu tnącego i napędowego. Najpierw wyeliminuj najprostsze przyczyny (wyrównaj żyłkę, wymień tarczę, uzupełnij smar w przekładni), następnie sprawdź wał, łożyska i sprzęgło. Dokręć wszystkie mocowania i oceń stan amortyzatorów. Jeżeli po tych krokach problem pozostaje – oddaj urządzenie do serwisu. Praca z wibrującą kosą jest niebezpieczna i przyspiesza zniszczenie sprzętu, dlatego szybka diagnostyka i naprawa są kluczowe.