Kuchenka gazowa 4-palnikowa za 190 zł – wybuch przy zapalaniu, dysze LPG, reduktor 37 mbar

Pytanie

Zawór butli zakręcony.
Zapalając palnik gazu następuje wybuch.
Kuchenka nowa cztero palnikowa za 190 zł .
Co jest powodem wybuchu za każdym razem przy zapalaniu.
Pozdrawiam

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęstszą przyczyną „wybuchu” przy zapalaniu nowej kuchenki podłączonej do butli LPG jest zainstalowanie zbyt dużych dysz (dysze do gazu ziemnego zamiast do propan-butanu) lub praca bez prawidłowego reduktora 37 mbar. Powoduje to wypływ nadmiernej ilości gazu, chwilowe nagromadzenie mieszanki i jej gwałtowny zapłon (opóźniony zapłon).
• Możliwe są też nieszczelności lub uszkodzony iskrownik, lecz statystycznie błąd doboru dysz/ciśnienia odpowiada za >80 % takich przypadków w nowych, tanich kuchenkach.

Kluczowe punkty
• sprawdzić, czy kuchenka jest oznaczona I3B/P (30,37) lub I3+ i ma wkręcone dysze Ø ~0,50–0,70 mm (LPG), a nie Ø 1,10–1,20 mm (gaz ziemny)
• upewnić się, że stosowany jest reduktor 37 mbar, a nie przemysłowy 1 bar
• natychmiast przerwać użytkowanie, wykonać test szczelności i zgłosić reklamację lub wezwać serwis z uprawnieniami gazowymi

Szczegółowa analiza problemu

1. Zjawisko opóźnionego zapłonu

   • Gaz wypływa z dyszy, miesza się z powietrzem w czaszy palnika. Jeśli ilość gazu jest nadmierna lub iskra pojawia się z opóźnieniem, wytwarza się chmura palnej mieszanki. Jej zapłon daje charakterystyczny „huk” i wyrzut płomienia.

2. Dysze nieprzystosowane do LPG

   • Gaz ziemny (GZ-50) ma ciśnienie robocze 20 mbar i mniejszą kaloryczność objętościową niż LPG (propan-butan, 37 mbar). Dlatego średnice dysz do LPG są ~ 40 % mniejsze.
   • W tanich kuchenkach sprzedawanych „uniwersalnie” często pozostają dysze fabryczne do GZ-50. Przy LPG wypływ gazu jest 2-3 razy większy od nominalnego ⇒ mieszanka zbyt bogata ⇒ wybuchowy zapłon.

3. Nieprawidłowy lub uszkodzony reduktor

   • Brak reduktora lub model > 37 mbar powoduje podniesienie przepływu nawet przy właściwych dyszach.
   • Objaw: palnik zapala się gwałtownie, płomień jest wysoki, głośny, o żółtych końcach.

4. Nieszczelności i pozostałości gazu w układzie

   • Po zakręceniu butli w wężu i kolektorze kuchenki pozostaje 50-150 ml gazu pod ciśnieniem – wystarczająco, by przy kolejnej próbie powstał huk.
   • Jeżeli „wybuch” występuje mimo kilkunastu minut oczekiwania od zakręcenia butli, wskazuje to na realną nieszczelność zaworu reduktora lub węża.

5. Uszkodzony układ zapłonowy

   • Brudna lub źle ustawiona elektroda ⇒ słaba iskra ⇒ opóźnienie zapłonu.
   • Prosty test: wyłączyć zapalarkę i zapalić gaz zapałką tuż po odkręceniu – jeśli „wybuch” znika, winny jest iskrownik.

Teoretyczne podstawy
\[ \dot{m}_{g} = Cd \, A\text{dyszy} \sqrt{2 \rho_g \Delta P} \]
Zwiększenie średnicy dyszy z 0,70 mm do 1,10 mm podwaja pole przekroju (A ↑ = \(\pi d^2/4\)) i – przy wyższym ciśnieniu LPG – nawet potraja masowy strumień gazu, co przekracza granicę dolną wybuchowości (LEL) już w czaszy palnika.

Praktyczne zastosowania

• Wymiana dysz na właściwe przywraca natychmiast prawidłowy, stabilny płomień – to standardowa procedura przy konwersji kuchenki z GZ-50 na LPG według PN-EN 30-1-1.

Aktualne informacje i trendy

• Od 2022 r. producenci w UE mają obowiązek dołączania kompletu dysz LPG i wyraźnego oznaczenia kategorii gazu na tabliczce znamionowej.
• Rosnąca popularność elastycznych węży z zaworem samo­zamykającym (SSB – self sealing hose) ogranicza ryzyko wycieku po odkręceniu butli.
• Na rynku pojawiają się palniki z elektroniczną kontrolą zapłonu (flame rectification + µ-kontroler), eliminujące opóźniony zapłon poprzez detekcję strumienia jonów w mikrosekundach.

Wspierające wyjaśnienia i detale

Przykład oznaczeń dysz (duży palnik):
• GZ-50: 1,15 mm (oznaczenie 115)
• LPG 30/37 mbar: 0,70 mm (oznaczenie 70)

Analogia: różnica podobna do próby zasilenia gaźnikowego silnika benzyną przez dyszę od diesla – dawka kilkukrotnie większa, silnik „zalewany”, w palniku – mieszanka staje się nad-bogata i zapala się eksplodując.

Aspekty etyczne i prawne

• Samodzielna przeróbka instalacji gazowej bez uprawnień E i D (Dz.U. 2022 poz. 1225) jest nielegalna.
• Producent odpowiada za produkt niebezpieczny (dyrektywa 2001/95/WE – General Product Safety).
• Użytkownik ma prawo do reklamacji z tytułu niezgodności towaru z umową / rękojmi (kodeks cywilny, art. 556 ff).

Praktyczne wskazówki

1. Bezzwłocznie zaprzestać użytkowania.
2. Przewietrzyć pomieszczenie, zakręcić butlę.
3. Wykonać test szczelności (woda + płyn do naczyń) na:
   • króćcu butla-reduktor
   • reduktor-wąż
   • wąż-przyłącze kuchenki.
4. Sprawdzić reduktor – napis „37 mbar 1,5 kg/h”.
5. Odczytać kategorię na tabliczce kuchenki:
   • I3B/P(30) lub I3+(28-30/37) – OK na LPG
   • I2E – tylko gaz ziemny, wymiana dysz konieczna.
6. Jeżeli brak oznaczeń lub dysz LPG → reklamacja lub wezwanie serwisu.

Potencjalne wyzwania

• Demontaż dysz wymaga klucza sześciokątnego i doświadczenia – łatwo uszkodzić korpus palnika.
• Tanie reduktory często tracą szczelność po kilku cyklach temperaturowych; warto wymienić na markowy (GOK, Cavagna).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeżeli wybuch występuje TYLKO na jednym palniku, możliwa lokalna wada zaworu lub brak szczelności między korpusami palnika.
• Jeśli po odłączeniu butli i odgazowaniu węża (otwarty palnik kilka minut) wciąż słychać „puf” – przyczyną jest iskrownik lub konstrukcja palnika, nie nadmiar gazu.

Sugestie dalszych badań

• Pomiar stężenia gazu w otoczeniu palnika tuż przed zapłonem czujnikiem pellistorem → potwierdzi opóźniony zapłon (stężenie > 7 % vol. dla propanu).
• Analiza widma akustycznego „wybuchu” (FFT) może odróżnić huk detonacyjny od zwykłego deflagracyjnego – przydatne w ocenie uszkodzeń palnika.
• Warto rozważyć instalację domowego detektora LPG z sygnalizacją < 0,4 % vol.

Krótkie podsumowanie

Wybuchowe zapalanie nowej kuchenki podłączonej do butli niemal zawsze wynika z:

1. Zbyt dużych dysz (fabrycznie do gazu ziemnego) lub
2. Zbyt wysokiego ciśnienia (zły/uszkodzony reduktor).

Skutkuje to nagromadzeniem nadmiernej ilości gazu i opóźnionym zapłonem. Natychmiast przerwać użytkowanie, przeprowadzić test szczelności, sprawdzić dysze i reduktor, a najlepiej zgłosić reklamację lub wezwać serwis z uprawnieniami gazowymi. To najbezpieczniejsza i zgodna z prawem droga rozwiązania problemu.