Landis+Gyr Dialog ZMD ZMG E650 E550 – zdalny odczyt energii, DLMS, RS-485, Ethernet

Pytanie

Licznik energii Landis & Gyr Dialog – zdalny odczyt

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak, liczniki Landis+Gyr „Dialog” (np. ZMD/ZMG – E650/E550) obsługują zdalny odczyt. Typowe ścieżki: port optyczny IEC 62056-21, magistrala RS‑485 z modułem komunikacyjnym (np. CU‑P22/CU‑Bx/CU‑E22), Ethernet lub modem komórkowy (GPRS/LTE‑M/NB‑IoT) oraz rozwiązania HES/AMI.
• Kluczowe punkty:
  • Protokół: DLMS/COSEM (IEC 62056) + lokalnie IEC 62056‑21 (d. IEC 61107). Modbus/M‑Bus zwykle tylko przez konwerter/bramkę, nie „natywnie”.
  • Oprogramowanie: serwisowe MAP110/MAP, systemy HES/MDM (np. Landis+Gyr HES) lub narzędzia DLMS open‑source (np. Gurux).
  • W praktyce zaczyna się od identyfikacji dokładnego modelu i modułu komunikacyjnego, doboru interfejsu (optyczny/RS‑485/Ethernet/LTE) i konfiguracji dostępu (adresacja, klucze DLMS, harmonogramy odczytu).

Szczegółowa analiza problemu

• Warstwa sprzętowa (co jest możliwe i jak to podłączyć):

  1. Port optyczny IEC 62056‑21 (front licznika, „okno IR”):
     • Sprzęt: głowica optyczna USB/RS‑232 z magnesem.
     • Zastosowanie: konfiguracja, serwis, odczyty okazjonalne; można też „usieciowić” przez małą bramkę (np. SBC + głowica).
     • Parametry startowe typowo: 300 Bd, 7E1 (inicjacja), potem przejście na 9600 Bd, 8N1 (zależnie od modelu).
  2. RS‑485 (z modułem komunikacyjnym):
     • Sprzęt: moduł CU (np. CU‑P22/CU‑Bx), konwerter RS‑485↔USB/Ethernet, rezystory terminujące 120 Ω i biasing.
     • Topologia: multi‑drop do ~1200 m; każdy licznik ma unikalny adres fizyczny (HDLC).
  3. Ethernet/komórkowy:
     • Moduły CU‑E (Ethernet) lub TCU/CU‑L (GPRS/LTE‑M/NB‑IoT); zdalny dostęp do DLMS (TCP/HDLC lub wrapper).
     • Wymaga konfiguracji APN/VPN, reguł zapory i bezpiecznych kluczy.
  4. PLC/RF:
     • W nowszych platformach (E360/E660) często G3‑PLC lub LTE‑M/NB‑IoT; w „Dialog” najczęściej RS‑485/Ethernet/GPRS.

• Protokoły i bezpieczeństwo:

  • DLMS/COSEM (IEC 62056‑46/47/53/62): standard w odczycie rozliczeniowym; identyfikacja danych kodami OBIS.
  • Poziomy dostępu: Public/Low/High (EA/EAX/AES GMAC/WRAP). Do odczytu profilu i rejestrów rozliczeniowych zwykle wymagane hasła/klucze od OSD/właściciela.
  • IEC 62056‑21 (Mode C/D) dla portu optycznego – proste ramki tekstowe z OBIS.
  • Uwaga: Modbus RTU/ASCII i M‑Bus nie są natywnie obsługiwane przez typowe elektryczne „Dialog”; używa się bramek protokołowych (DLMS↔Modbus/M‑Bus).

• Dane i struktura (OBIS – przykłady praktyczne):

  • 1.8.0 – energia czynna pobrana (kWh, suma), 2.8.0 – oddana (jeśli dwukierunkowy).
  • 1.7.0 – moc czynna chwilowa (kW), 32/52/72.7.0 – napięcia faz L1/L2/L3, 31/51/71.7.0 – prądy.
  • 0.9.1/0.9.2 – czas/data licznika; 0.0.96.1.0 – identyfikator; 1.0.99.1.0.255 – profil obciążenia (typowo 15‑min).
  • Profile: głębokość bufora, stempel czasu, lista kanałów zależne od konfiguracji OSD/firmware.

• Adresacja i parametry komunikacji:

  • Adres HDLC (fizyczny/„short name”) bywa nadawany wg reguł OSD; w E650 z modułem CU‑P22 często spotyka się konwencję „ostatnie 4 cyfry SN + 1000”, ale nie jest to reguła uniwersalna – weryfikacja w dokumentacji/liczniku obowiązkowa.
  • Czasem wymagane są też SAP (client/server) zgodne z profilem DLMS (np. klient 16 dla public, 1 dla admin – zależne od konfiguracji).

• Ścieżki wdrożenia (scenariusze referencyjne):
  A) Odczyt serwisowy lokalny (optyka):

  • Głowica optyczna → laptop → MAP110 lub narzędzie DLMS (np. Gurux) → odczyt rejestrów/identyfikacji → weryfikacja haseł/kluczy → test profilu.
    B) Mała sieć RS‑485 (kilka–kilkadziesiąt liczników):
  • RS‑485 magistrala (z terminacją i bias) → konwerter RS‑485↔IP → serwer odczytowy (on‑prem) → harmonogramy (co 15/60 min), retry i buforowanie.
    C) Zdalny odczyt przez IP/LTE:
  • CU‑E/CU‑L → HES/MDM (lub własny serwer DLMS) → bezpieczne tunele (VPN), ograniczone listy ACL, rotacja kluczy → automatyczne raporty i alarmy.
    D) Integracja z BMS/SCADA:
  • Bramka DLMS↔Modbus/MQTT (mapowanie OBIS→rejestry/tematy) → BMS/SCADA; pamiętać, że to odczyt informacyjny, nie rozliczeniowy.

• Diagnostyka i niezawodność:

  • Warstwa fizyczna: terminacja 120 Ω na obu końcach linii RS‑485, rezystory polarizacji, ekranowanie, uziemienie w jednym punkcie, separowane zasilacze.
  • Parametry łącza: właściwe timeouty (DLMS bywa „rozmowny”), okna czasowe poza pikami obciążenia, retry z backoff.
  • Czas licznika: synchronizacja (DLMS Clock object), uwzględnienie DST; niespójny czas = błędy profili i bilansów.
  • Bezpieczeństwo: właściwe role i klucze; logowanie zdarzeń (otwarcie pokrywy, utrata napięcia, próby błędnej autoryzacji).

Aktualne informacje i trendy

• W nowych wdrożeniach AMI rośnie udział IoT (NB‑IoT/LTE Cat M1) i HES/MDM z funkcjami zdalnego łączenia/odłączania, aktualizacji firmware i zarządzania profilami taryfowymi.
• Platformy E360/E660 zastępują część „Dialog” tam, gdzie operatorzy modernizują flotę; komunikacja PLC/G3‑PLC lub komórkowa wypiera legacy GPRS.
• Oprogramowanie serwisowe (MAP) współistnieje z otwartymi bibliotekami DLMS (Gurux), co ułatwia integrację i testy PoC.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Dlaczego nie Modbus/M‑Bus „od ręki”? Bo DLMS/COSEM jest standardem liczników energii elektrycznej; Modbus/M‑Bus to protokoły popularne w BMS i cieple/wodzie – stąd najczęściej stosuje się bramki protokołowe.
• Różnice modeli „Dialog”:
  • ZMD (E650) – wersje bezpośrednie/przekładnikowe, bogate moduły CU.
  • ZMG/ZxG (E550) – często z portem optycznym i opcjonalnymi modułami.
  • Oznaczenia wariantów (sufiksy) definiują klasę dokładności, zasilanie, dostępne interfejsy – warto odczytać pełny kod z tabliczki.

Aspekty etyczne i prawne

• Licznik jest własnością OSD/dostawcy energii – dostęp do zacisków komunikacyjnych pod plombą wyłącznie przez uprawnionych techników; nieautoryzowane zrywanie plomb jest nielegalne.
• Dostępy/klucze DLMS to dane wrażliwe; zgodność z polityką bezpieczeństwa OSD, RODO (jeśli dane użytkowników) i dobrymi praktykami cyberbezpieczeństwa (rotacja kluczy, segmentacja sieci).

Praktyczne wskazówki

• Check‑lista startowa:
  1. Zrób zdjęcie tabliczki i frontu (widać porty, wersję firmware i serię).
  2. Ustal moduł komunikacyjny (CU‑…/TCU‑…), medium (RS‑485/Ethernet/LTE) i dostępność kluczy/poziomów DLMS.
  3. Zdecyduj o topologii (lokalnie optyka vs RS‑485 vs IP/LTE).
  4. Przygotuj narzędzie (MAP lub Gurux) i profile OBIS do odczytu (1.8.x, 2.8.x, 1.7.0, 32/52/72.7.0, profil 15‑min).
  5. Ustal harmonogramy i strategie retry/buforowania; zsynchronizuj zegar licznika po testach.
• Parametryzacja RS‑485: skrętka ekranowana, terminacja 120 Ω na końcach, rezystory podciągające/ściągające na A/B, masa odniesienia, jedna gwiazda uziemienia.
• Odczyt pilotowy: zacznij od portu optycznego (bez naruszania plomb), potwierdź OBIS i wersję, potem przenieś konfigurację na RS‑485/IP.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Reguły adresacji HDLC i dostępne OBIS mogą być zmieniane przez OSD; to, co działa w jednym rejonie, nie musi w drugim.
• Starsze „Dialog” mogą mieć ograniczenia bufora profilu i wolniejsze łącza – planuj okna odczytu, aby nie przeciążać licznika.
• Integracje „przez bramkę” (DLMS→Modbus/MQTT) nie mają wartości rozliczeniowej – do fakturowania używa się danych DLMS/HES.

Sugestie dalszych badań

• Dokumentacja konkretnego modelu (np. E650/ZMD – manual użytkownika i modułu CU).
• Profile DLMS/COSEM i mapy OBIS operatora (często specyficzne dla regionu).
• Biblioteki DLMS (Gurux) – przykłady skryptów odczytu profilu i rejestrów.
• Praktyki cyberbezpieczeństwa AMI (zarządzanie kluczami, monitoring zdarzeń).

Krótkie podsumowanie

• Zdalny odczyt „Dialog” jest standardowo możliwy przez DLMS/COSEM z wykorzystaniem optyki, RS‑485, Ethernetu lub łączności komórkowej, zależnie od modułu CU. Kluczowe są: identyfikacja dokładnego modelu i interfejsu, dostęp do kredencjałów DLMS, poprawna warstwa fizyczna i właściwe narzędzia (MAP/HES lub DLMS open‑source). Jeśli podasz dokładny model/liczbę liczników i planowane medium (RS‑485/Ethernet/LTE), przygotuję konkretny schemat połączeń, parametry portu i listę OBIS do Twojego wdrożenia.