Landis & Gyr Dialog E650 E550 – zdalny odczyt energii, port optyczny, DLMS, moduły CU

Pytanie

Licznik energii Landis & Gyr Dialog – zdalny odczyt

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak, liczniki Landis & Gyr kojarzone z nazwą „Dialog” (m.in. ZxD/ZxQ, np. E650/ZMD, E550/ZMG) obsługują zdalny odczyt. Realizuje się go przez: port optyczny IEC 62056-21 (lokalny/pół‑zdalny), moduły komunikacyjne (RS‑485/RS‑232, Ethernet, GSM/LTE, czasem PLC/RF) oraz system nadrzędny (np. HES/AIM/DIALOG/MDM) pracujący w protokole DLMS/COSEM.
• Dla użytkownika końcowego najprostsza i legalna ścieżka to głowica optyczna + oprogramowanie DLMS; dla stałego zdalnego odczytu – moduł komunikacyjny CU‑xx (jeśli jest zamontowany/udostępniony) lub koncentrator/gateway DLMS→IP.
• Jeżeli licznik jest własnością OSD/utility i ma plomby, nie wolno otwierać pokryw ani dopinać/zmieniać modułów. W takim przypadku korzysta się z portu optycznego (read‑only) albo instaluje własny licznik pomocniczy za licznikiem rozliczeniowym.

Szczegółowa analiza problemu

• Architektura:
  • Warstwa pomiarowa: liczniki ZxD/ZxQ (np. E650/ZMD, E550/ZMG, wybrane E450). Zwykle: port optyczny IEC 62056‑21 na froncie; opcjonalne moduły CU‑Bx (RS‑485/RS‑232), CU‑E22 (Ethernet), CU‑P32/L52 (GPRS/LTE), czasem PLC/RF.
  • Warstwa komunikacji: DLMS/COSEM (IEC 62056) – model obiektowy COSEM, identyfikacja danymi OBIS, HDLC/LN. Starsze liczniki mogą oferować tryb tekstowy IEC 62056‑21 „Mode C”.
  • Warstwa systemowa: HES/AIM/MDM lub system „Dialog” (aplikacja rozliczeniowo‑monitorująca), ewentualnie oprogramowanie serwisowe MAP110/MAP120; alternatywnie narzędzia open‑source (Gurux DLMS, jDLMS/OpenMUC).
• Scenariusze odczytu:
  1. Odczyt operatorski (AMI/OSD): realizowany przez utility – w pełni automatyczny (harmonogram i on‑demand, profile obciążenia, synchronizacja czasu, aktualizacje FW).
  2. Lokalny/pół‑zdalny: głowica optyczna USB, laptop/Raspberry Pi. Handshake IEC 62056‑21: start zwykle 300 bps, 7E1; sekwencja „/?!”, ACK, przejście do 9600 bps; odczyt ramek z danymi OBIS.
  3. Zdalny we własnej infrastrukturze: gdy licznik ma aktywny moduł CU‑xx lub dostępny RS‑485 pod pokrywą (uwaga: zwykle zaplombowane). Po stronie użytkownika – gateway (np. DLMS→TCP/MQTT/REST) i system nadrzędny.
• Kluczowe dane i OBIS (przykłady, mogą się różnić między modelami):
  • 1.8.0 – energia czynna pobrana całkowita (kWh)
  • 1.8.1/1.8.2 – energia wg stref taryfowych
  • 2.8.0 – energia oddana (prosument)
  • 1.7.0 (lub 16.7.0) – moc chwilowa (kW)
  • 32.7.0/52.7.0/72.7.0 – napięcia fazowe
  • 31.7.0/51.7.0/71.7.0 – prądy fazowe
  • 0.9.1/0.9.2 – czas/data licznika
  • Profile obciążenia: interwał 15/30/60 min, bufor wielu tygodni
• Bezpieczeństwo i uprawnienia:
  • Dostęp publiczny (czytanie ograniczone), LLS/HLS z kluczami (AES) dla profili i danych wrażliwych. Zmiany konfiguracji i zdalne sterowanie wymagają poziomów serwisowych (dostępnych dla operatora).
• Integracja z automatyką:
  • Najprościej: odczyt DLMS i publikacja przez MQTT/InfluxDB do Home Assistant/Grafana.
  • Alternatywa: gateway mapujący DLMS→Modbus TCP/RTU (jeśli system SCADA/BCS wymaga Modbus).
• Parametry fizyczne łącza:
  • Optyczny: zaczynaj 300 bps 7E1, przełącz na 9600 bps; dbaj o czystość okienka IR, ekranowanie od światła.
  • RS‑485: typowo 9600–19200 bps, 8E1; terminacja 120 Ω na końcach, topologia liniowa, separacja galwaniczna.
  • Komórkowy: właściwy APN, antena o odpowiednim zysku, kontrola RSSI/RSRQ; keep‑alive i retransmisje.
• Przykładowy workflow (Raspberry Pi + głowica optyczna):
  • Podłącz głowicę (FTDI/CP210x), sprawdź /dev/ttyUSBx; ustaw 300 bps 7E1.
  • Użyj Gurux DLMS (CLI/GUI) albo biblioteki jDLMS/pyDLMS do handshaku i odczytu OBIS.
  • Odczytaj listę obiektów (Association LN), zidentyfikuj profile obciążenia, zrób testowy read 1.8.0 i 1.7.0.
  • Zrzut profilu (ostatnie 2–4 tygodnie), zapis do lokalnej bazy, ekspozycja przez MQTT/REST.
• Rozwiązywanie problemów:
  • Brak odpowiedzi po „/?! …” – źle ustawione parametry (7E1), przesunięta głowica, wygaszony port (spotykane), zbyt silne światło IR.
  • Błędy uwierzytelniania – wymagane klucze (LLS/HLS) lub inne Client/Server SAP.
  • RS‑485 „śmieci” – zła parzystość, brak terminacji, odbicia; sprawdź polaryzację A/B.
  • LTE – niski poziom sygnału, błędny APN, filtry zaporowe po stronie MDM/VPN.

Aktualne informacje i trendy

• DLMS/COSEM pozostaje standardem de facto; rośnie udział trybów zabezpieczeń HLS z AES‑GCM oraz zdalnych aktualizacji FW i synchronizacji czasu.
• W modułach komunikacji następuje migracja z 2G/3G do LTE Cat‑1/LTE‑M/NB‑IoT oraz Ethernet z VPN/IPsec; w sieciach niskonapięciowych nadal popularne G3‑PLC/PRIME i RF‑mesh.
• Systemy HES/MDM oferują coraz szerszą automatyzację: odczyty rozliczeniowe „on‑demand”, alarmy jakości energii, sterowanie przekaźnikami mocy, integrację z analityką.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• „Dialog” bywa używane dwutorowo: jako nazwa systemu oprogramowania do odczytów/rozliczeń oraz potoczna etykieta na rodzinę liczników ZxD/ZxQ współpracujących z tym systemem. Kluczowe jest dokładne oznaczenie modelu i modułu komunikacyjnego z tabliczki (np. E650 ZMD… + CU‑E22).
• Tryby adresacji DLMS: LN (Logical Name – obecnie dominujący) vs SN (Short Name – w starszych wdrożeniach). Narzędzia muszą obsługiwać właściwy tryb.

Aspekty etyczne i prawne

• Licznik rozliczeniowy jest zwykle własnością operatora; naruszenie plomb (otwarcie pokrywy zacisków, podmiana modułów CU) jest nielegalne i grozi sankcjami. Dopuszczalny dla użytkownika jest odczyt przez port optyczny (nieinwazyjny, read‑only).
• Dane pomiarowe są danymi wrażliwymi – należy zapewnić szyfrowanie, kontrolę dostępu i zgodność z lokalnymi przepisami o ochronie danych.

Praktyczne wskazówki

• Jeśli chcesz „na dziś” monitorować zużycie:
  • Kup głowicę optyczną IEC 62056‑21 (USB), przetestuj z Gurux DLMS Director; odczytaj 1.8.0/1.7.0 i profil obciążenia.
  • Do pracy 24/7 użyj Raspberry Pi + biblioteka DLMS + MQTT + baza (InfluxDB/Timescale) + dashboard (Grafana/HA).
• Jeśli potrzebujesz odczytu całkowicie zdalnego bez dostępu fizycznego:
  • Sprawdź, czy Twój licznik ma aktywny moduł CU (Ethernet/LTE). Jeśli tak – skonfiguruj HES/MDM lub lekki serwer DLMS (VPN, stały APN).
  • Gdy nie masz wpływu na licznik OSD – rozważ własny podlicznik (klasa B/1 MID) za licznikiem głównym i zdalny odczyt z niego.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Nie każdy egzemplarz ma aktywny port optyczny lub publiczny profil danych – zakres dostępnych OBIS może być ograniczony przez konfigurację operatora.
• Moduły CU‑xx są zwykle parametryzowane i własnością operatora; bez jego udziału zdalna aktywacja może być niemożliwa.
• Mapowanie DLMS→Modbus bywa niejednoznaczne; wymaga świadomej konfiguracji i testów.

Sugestie dalszych badań

• Podaj dokładny model licznika (np. E650/ZMD…, E550/ZMG…) i oznaczenie modułu CU (jeśli jest); wskaż docelowy system (SCADA/HA/MDM) i medium komunikacyjne dostępne na obiekcie.
• Sprawdź, jakie OBIS są dostępne bez uwierzytelniania; ustal, czy potrzebne są klucze (LLS/HLS).
• Oceń jakość sygnału komórkowego i możliwość uruchomienia VPN/APN prywatnego, jeśli planujesz LTE.

Krótkie podsumowanie

• Landis & Gyr „Dialog” wspiera zdalny odczyt przez DLMS/COSEM, z użyciem portu optycznego i/lub modułów komunikacyjnych CU‑xx (RS‑485, Ethernet, GSM/LTE, czasem PLC/RF) oraz systemu nadrzędnego (HES/AIM/DIALOG).
• Najszybszy start: głowica optyczna + Gurux DLMS; dla pełnego zdalnego odczytu – aktywny moduł CU i serwer DLMS/MDM.
• Szanuj plomby i własność operatora; jeśli nie masz dostępu do interfejsów modułowych, zastosuj odczyt optyczny lub zainstaluj własny podlicznik.

Jeśli podasz dokładny typ licznika (np. „E650 ZMD120AR, CU‑E22” lub „E550 ZMG, brak modułu”), przygotuję konkretny scenariusz konfiguracyjny (parametry portu, lista OBIS, przykładowe komendy i schemat integracji).