Landis+Gyr Dialog E650 E550 E450 – zdalny odczyt energii, interfejsy, DLMS, optoport

Pytanie

Licznik energii Landis & Gyr Dialog – zdalny odczyt

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak, liczniki Landis+Gyr z rodziny „Dialog” (np. E650/ZxD/ZMD, E550/ZMG, E450/ZxF) umożliwiają zdalny odczyt, lecz konkretna metoda zależy od wariantu sprzętowego i modułów komunikacyjnych zamówionych przez operatora (DSO/utility).
• Dla użytkownika końcowego najbardziej uniwersalną i legalną ścieżką jest użycie głowicy optycznej IEC 62056-21 i bramki (np. mini‑komputer) do „zdalnienia” odczytu po własnej sieci.
• Odczyt „operatorski” (PLC/RF mesh/GPRS/LTE, Gridstream/AMI) jest zwykle zamknięty i dostępny tylko dla DSO.

Kluczowe punkty:

• Interfejsy: optyczny IEC 62056-21, RS‑485 (z modułem CU‑Px/CU‑Bx), komórkowy (GPRS/LTE/NB‑IoT), PLC, RF mesh.
• Protokół: DLMS/COSEM (HDLC) i kody OBIS; tryb IEC 62056‑21 dla podstawowego odczytu.
• Oprogramowanie: narzędzia serwisowe Landis+Gyr (MAP/HES/AIM/Dialog) oraz otwarte biblioteki DLMS (np. Gurux) do własnych wdrożeń.
• Bezpieczeństwo: poziomy dostępu, hasła/klucze; liczniki są własnością operatora – zero ingerencji w plombowane elementy.

Szczegółowa analiza problemu

• Nazwa „Dialog” to historyczna nazwa rodziny/systemu (sprzęt + oprogramowanie), a nie pojedynczy model. Najpierw zidentyfikuj dokładny typ z tabliczki: np. E650/ZMD/ZxD, E550/ZMG, E450/ZxF/E450 itp. oraz wyposażenie w moduły komunikacyjne (kody opcji).
• Dwa różne scenariusze:
  1. AMI/DSO: licznik łączy się do koncentratora lub systemu HES/AIM/Command Center przez PLC, RF mesh (Gridstream 900 MHz), bądź komórkowo (GPRS/LTE/NB‑IoT). Kanał jest szyfrowany i niedostępny dla użytkownika. Dane dostajesz pośrednio (portal klienta/API operatora).
  2. Własny monitoring: używasz opto‑portu IEC 62056‑21 (front licznika) albo RS‑485, jeśli licznik ma zainstalowany moduł komunikacyjny (np. CU‑P22/CU‑Bx) z DLMS/HDLC.

Interfejsy i protokoły:

• Optyczny IEC 62056‑21:
  • Tryby B/C/E; inicjalizacja sekwencją „/?!”, autonegocjacja prędkości (typowo 300→9600 bps), ramki tekstowe z OBIS lub przejście do warstwy DLMS/HDLC.
  • Sprzęt: głowica optyczna z magnesem (USB/TTL, izolowana).
  • Zakres danych: 1.8.0 (energia pobrana całk.), 1.8.1/1.8.2 (taryfy), 2.8.x (oddana), 1.7.0 (moc chwilowa), U/I/f/PF, profile obciążenia i dzienniki (często wymagają uwierzytelnienia).
• RS‑485 (z modułem komunikacyjnym):
  • 2‑przewodowy half‑duplex, 9600–57600 bps, topologia magistrali, do kilkuset metrów; terminacja 120 Ω + bias.
  • Protokół: DLMS/COSEM w HDLC. Niektóre środowiska integrują Modbus przez bramkę, ale natywnie liczniki L+G mówią DLMS.
  • Adresacja: HDLC/LLC; w wielu wdrożeniach adres bywa powiązany z numerem seryjnym (np. transformacja ostatnich cyfr), ale to zależy od konfiguracji – należy weryfikować w dokumentacji konkretnego wariantu.
• Komórkowe/PLC/RF mesh:
  • Moduły komórkowe (GPRS/LTE/NB‑IoT) i PLC (E450) działają w ramach AMI. Dostęp użytkownika końcowego do tych kanałów jest zwykle niemożliwy bez uprawnień operatora.
  • RF mesh (Gridstream) – zamknięty ekosystem (bez kluczy dostępowych brak możliwości wpięcia).

Oprogramowanie i integracja:

• Narzędzia Landis+Gyr: MAP110/MAP120 (serwis), AIM/HES (head‑end dla DSO), „Dialog” (starsze pakiety do akwizycji). W praktyce dostęp komercyjny/licencyjny.
• Rozwiązania otwarte: biblioteki DLMS/COSEM (np. Gurux) z klientami dla Windows/Linux, komponenty do Pythona/C#, integracje z Home Assistant/Node‑RED przez port szeregowy. Pozwalają na cykliczny polling OBIS i składowanie np. w InfluxDB/MQTT.

Proponowana architektura „zdalnego” odczytu dla użytkownika:

• Głowica optyczna USB + mini‑komputer (np. Raspberry Pi) zamontowany przy liczniku.
• Odczyt co 10–60 s najważniejszych OBIS (1.7.0, 1.8.x, 2.8.x, U/I/PF) + co 5–15 min profile obciążenia (jeśli dostępne).
• Publikacja danych do lokalnego brokera MQTT lub bazy (InfluxDB/TimescaleDB) i wizualizacja (Grafana/Home Assistant).
• Synchronizacja czasu (NTP), obsługa strefy czasowej i zmiany DST (ważne dla profili).
• Buforowanie na wypadek zaniku łączności LAN/Wi‑Fi.

Warstwy bezpieczeństwa i dostępu:

• Poziomy: Public/Low/High/Suite 0/1/2/5 – dostęp do profili/dzienników zwykle wymaga haseł/kluczy, które często posiada tylko operator.
• Wszystkie operacje wykonuj „read‑only”; nie zmieniaj parametrów taryf/konfiguracji.
• Nie otwieraj obudowy i nie naruszaj plomb.

Aktualne informacje i trendy

• W nowych wdrożeniach AMI dominują: DLMS/COSEM z silniejszymi pakietami bezpieczeństwa (AES‑GCM), łączność LTE‑M/NB‑IoT, tryby „push” (zdarzenia/profil wysyłane do HES bez tradycyjnego pollingu) oraz funkcje zdalnego łączenia/rozłączania i OTA firmware.
• Po stronie użytkownika rośnie popularność lokalnego, nieinwazyjnego odczytu przez opto‑port + własna bramka IoT, z ekspozycją danych do systemów automatyki domowej zamiast prób „wpięcia się” w kanał operatorski.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Przykładowe podstawowe OBIS:
  • 0.0.0 – identyfikacja urządzenia; 1.8.0 – energia czynna pobrana (kWh); 2.8.0 – energia czynna oddana (kWh); 1.7.0 – moc chwilowa (kW); 32.7.0 – napięcie (V); 31.7.0 – prąd (A); 13.7.0 – cosφ; 14.7.0 – częstotliwość (Hz).
• Parametry łącza optycznego: start 300 bps 7E1 lub 8N1 (zależnie od trybu/firmware), po negocjacji 9600 bps; timeouty rzędu 1–3 s; limity długości ramek zgodne z DLMS HDLC.

Aspekty etyczne i prawne

• Licznik jest urządzeniem legalizowanym, zwykle własnością operatora: brak ingerencji mechanicznej/elektrycznej, wyłącznie nieinwazyjna głowica optyczna.
• Dane pomiarowe mogą ujawniać zwyczaje domowników – uwzględnij prywatność (lokalne przetwarzanie, brak zbędnej chmury, kontrola dostępu).
• W zastosowaniach rozliczeniowych jedynym źródłem prawnie wiążącym są dane systemu operatora; własne odczyty traktuj jako informacyjne.

Praktyczne wskazówki

• Identyfikacja: spisz pełne oznaczenie modelu i kod opcji (wariant modułów). Zrób zdjęcie tabliczki i frontu (porty).
• Zacznij od opto‑portu:
  • Kup zgodną głowicę IEC 62056‑21 (USB, izolacja galwaniczna).
  • Przetestuj na laptopie: terminal/klient DLMS; odczytaj identyfikację i kilka OBIS.
• Jeśli masz RS‑485 (moduł CU‑P/CU‑B):
  • Magistrala 2‑przewodowa, ekranowana skrętka, terminacja 120 Ω na końcach, rezystory bias na magistrali. Topologia liniowa, unikać gwiazdy.
  • Ustal adresy logiczne (HDLC) z dokumentacji/wizualizacji z opto‑portu.
• Automatyzacja: uruchom usługę systemową (systemd) do cyklicznych odczytów, logowania błędów i watchdog. Zadbaj o NTP i kopie zapasowe bazy.
• Diagnostyka: sprawdzaj poziomy sygnału optycznego (stabilny docisk), zasilanie bramki, ewentualne zakłócenia EMI przy długich RS‑485.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• „Dialog” obejmuje wiele generacji produktów; szczegóły (np. lista OBIS, profile, prędkości, poziomy bezpieczeństwa) różnią się między E450/E550/E650 i wariantami firmware.
• Adresacja HDLC „od numeru seryjnego” nie jest regułą – nie zakładaj tego bez weryfikacji.
• Część rejestrów/profili może być zablokowana (wymagane klucze).
• RF mesh/PLC/komórkowe kanały operatorskie są poza zasięgiem użytkownika.

Sugestie dalszych badań

• Dokumentacja konkretnego modelu (E450/E550/E650 – „Short/Technical Description”, „Communication Module CU‑Px/CU‑Bx Manual”).
• Lista OBIS i profile obciążenia dla Twojej wersji firmware.
• Klient DLMS (np. narzędzia Gurux) – szybki przegląd dostępnych obiektów COSEM.
• Materiały o projektowaniu magistrali RS‑485 (terminacja/bias/EMC) i hardeningu systemu Linux (watchdog, journald, backup).

Krótkie podsumowanie

• Zdalny odczyt Landis+Gyr „Dialog” jest możliwy: dla użytkownika – praktycznie przez opto‑port + lokalna bramka IoT (DLMS/OBIS); przez RS‑485, jeśli masz odpowiedni moduł.
• Kanały operatorskie AMI (PLC/RF/komórka) są zamknięte.
• Zacznij od identyfikacji modelu i szybkiego testu głowicą optyczną; następnie zautomatyzuj odczyt i wizualizację, pamiętając o bezpieczeństwie i ograniczeniach dostępu.

Jeśli podasz dokładny model (np. E650 ZMDxxx z kodem opcji) i cel odczytu (częstotliwość, dane chwilowe vs profile), przygotuję gotową konfigurację: listę OBIS, parametry łącza, przykładowy plik konfiguracyjny klienta DLMS oraz schemat połączeń (opto/RS‑485).