Landis & Gyr Dialog ZMD ZMG E650 – zdalny odczyt energii, port optyczny IEC 62056-21, DLMS

Pytanie

Licznik energii Landis & Gyr Dialog – zdalny odczyt

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak – liczniki Landis+Gyr z rodziny Dialog (ZxD: m.in. ZMD/ZMG/ZMB, E650/E850) obsługują zdalny odczyt. Dla użytkownika końcowego najpewniejszą i legalną ścieżką jest lokalny odczyt przez port optyczny w standardzie IEC 62056-21 (dawniej IEC 1107). Zdalny odczyt „przez sieć” (PLC/RF/GSM/Ethernet) jest zwykle częścią infrastruktury OSD (operatora) i nie jest dostępny dla odbiorcy.
• Kluczowe punkty:
  • Interfejsy: optyczny IEC 62056-21 (7E1), opcjonalnie RS‑485/RS‑232/Ethernet/GPRS w formie modułów komunikacyjnych (zależnie od modelu i konfiguracji).
  • Protokoły: IEC 62056‑21 (Mode C) i/lub DLMS/COSEM; identyfikacja danych przez kody OBIS.
  • Oprogramowanie: DIALOG (legacy/zakładowe), HES/MDM (u OSD), narzędzia open‑source do IEC/DLMS (dla użytkownika), integracje z Home Assistant/ESPHome.
  • Ograniczenia: port optyczny bywa skonfigurowany jako read‑only lub chroniony hasłem; kanały zdalne OSD są szyfrowane i niedostępne.

Szczegółowa analiza problemu

• Identyfikacja modelu
  • Odczytaj pełne oznaczenie z frontu (np. ZMD120, ZMG310, E650 ZMD300x, E850 ZxQ). Od modelu zależą dostępne moduły i protokoły (np. DLMS po optyce/RS‑485 lub tylko IEC 62056‑21).
• Warstwy komunikacji
  • Lokalna: port optyczny zgodny z IEC 62056‑21 (typowa konfiguracja: 300 bps „budzenie”, potem 9600 bps; 7 danych, parzystość Even, 1 stop bit – 7E1). Sekwencja inicjująca: „/?!”. Licznik odpowiada identyfikatorem, po czym wysyłasz ACK z parametrem prędkości (np. „ACK 050” dla 9600 bps, Mode C). Dane przychodzą jako ramki tekstowe z BCC i kodami OBIS.
  • Magistrale przewodowe: w wybranych wersjach moduły RS‑485/RS‑232 (często jako karta B4 lub podobna); protokół bywa DLMS/COSEM lub IEC 62056‑21 Mode C po 2‑przewodowej RS‑485. RS‑485 umożliwia multi‑drop (kilka liczników na jednej linii).
  • Sieciowe/bezprzewodowe moduły opcjonalne (zależnie od wersji licznika):
    • Ethernet (np. karta E22, TCP/IP),
    • GSM/GPRS (np. P32), dawniej także PSTN (Vxx/Mxx),
    • RF/PLC w systemach zakładowych.
• Protokoły i dane
  • IEC 62056‑21: ramki ASCII, profile obciążenia i rejestry rozliczeniowe przez kody OBIS (np. 1.8.0 – energia czynna pobrana całkowita; 1.8.1/1.8.2 – strefy taryfowe; 2.8.0 – energia oddana; 16.7.0 – moc chwilowa).
  • DLMS/COSEM: strukturą są obiekty COSEM, bezpieczeństwo wg Suite 0/1/2; wymaga warstwy HDLC/LLC, kluczy i często autoryzacji (Public/Low/High level). Występuje na optyce, RS‑485, a w nowszych licznikach także po IP/cellular.
• Systemy nadrzędne
  • DIALOG: klasyczne środowisko do odczytów (biling, profile, zdarzenia) dla serii ZxD; konfigurowalne moduły komunikacyjne.
  • HES/MDM/Gridstream: nowocześniejsze platformy AMI u OSD (automatyzacja odczytów, zdalne wgrywanie taryf/firmware, odłącz/załącz).
• Zakres dostępnych wielkości (zależnie od modelu/konfiguracji)
  • Rozliczeniowe: energie czynne/bierne (sumaryczne i taryfowe).
  • Chwilowe: napięcia, prądy, moce, cosφ, częstotliwość.
  • Profile obciążenia: typowo 15‑min (czasem 60‑min).
  • Zdarzenia/diagnostyka: zaniki, odłączenia, otwarcia pokrywy, manipulacje.
  • Jakość energii (wybrane modele/wersje): podstawowe wskaźniki, czasem harmoniczne/THD – zależy od klasy licznika.
• Ścieżki implementacji dla użytkownika
  1. Opto‑głowica IEC 62056‑21 + komputer/Raspberry Pi:
     • Sprzęt: sonda optyczna (magnetyczna) z USB (konwerter FTDI/CP210x), zasilany komputer/RPi.
     • Parametry portu: 7E1; wybudzenie „/?!”, negocjacja do 9600 bps; bufor 1–2 kB; timeouty 200–800 ms.
     • Oprogramowanie: terminal (test), skrypty Python (biblioteki IEC/DLMS), usługi do parsowania OBIS i publikacji do MQTT/InfluxDB.
  2. ESP32/ESPHome/Home Assistant:
     • Sprzęt: ESP32 + przystawka optyczna (IR LED + fototranzystor, np. TSL257; prosty dzielnik i tranzystor), albo gotowa sonda USB podłączona do HA.
     • Konfiguracja: UART 7E1, stan maszyny: inicjacja, odbiór, walidacja BCC, ekstrakcja OBIS; publikacja encji (energia całkowita, taryfy, moc chwilowa).
  3. RS‑485/DLMS (jeśli dostępny moduł i uprawnienia):
     • Magistrala 2‑przewodowa, topologia liniowa, terminacja 120 Ω; adresacja logiczna; uwierzytelnienie DLMS; cykle odczytu zgodne z oknem obciążenia licznika.

Aktualne informacje i trendy

• Migracja OSD z „klasycznego” DIALOG/PLC na platformy AMI (HES/MDM) i łączność IoT (NB‑IoT, LTE‑M) dla E360/E660/E850 – większa niezawodność, OTA i wyższe poziomy bezpieczeństwa.
• Coraz częstsze ograniczenia portu optycznego (rate‑limit, read‑only, wyższy poziom autoryzacji) z uwagi na cyberbezpieczeństwo.
• Standardem pozostaje DLMS/COSEM z silniejszym uwierzytelnianiem (Suite 1/2) i szyfrowaniem AES.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Parametry IEC 62056‑21 (typowe):
  • Start: 300 bps 7E1 (niektóre liczniki pozwalają od razu 9600), komenda „/?!”.
  • Odpowiedź ID: np. „/LGZ5\ZMD120…”.
  • ACK z negocjacją: znak ACK (0x06) + „050” dla 9600 bps Mode C.
  • Ramki danych: linie zakończone CR/LF, suma BCC; wartości poprzedzone OBIS, np. „1.8.0(0012345.678*kWh)”.
• Kody OBIS (praktyczne minimum):
  • 1.8.0 – energia czynna pobrana (kWh), 1.8.1/1.8.2 – strefy, 2.8.0 – energia oddana, 16.7.0 – moc chwilowa (kW), 32.7.0 – napięcie L1 (V), 31.7.0 – prąd L1 (A).
• Moduły komunikacyjne (przykładowe rodzinne oznaczenia):
  • B4 – RS‑232/RS‑485, E22 – Ethernet (TCP/IP), P3x – GPRS/GSM, V/M – PSTN/RS‑485. Dostępność zależy od konkretnej wersji licznika.

Aspekty etyczne i prawne

• Licznik jest zwykle własnością operatora. Zakazane jest zdejmowanie plomb, otwieranie zacisków, ingerencja w konfigurację rozliczeniową.
• Dozwolony jest wyłącznie odczyt przez publiczny port optyczny lub udostępnione interfejsy użytkownika (np. portal OSD).
• Dane pomiarowe mogą podlegać ochronie (polityka prywatności, RODO/CPRA – zależnie od jurysdykcji). Przechowuj i udostępniaj je rozważnie.

Praktyczne wskazówki

• Szybki test łączności:
  • Podłącz sonda→USB, ustaw 7E1, 300 bps, wyślij „/?!”. Jeśli brak odpowiedzi: sprawdź polaryzację sondy, siłę magnesu, jasność otoczenia (oświetlenie IR potrafi zakłócać).
• Stabilność odczytu:
  • Zasil opto‑głowicę z portu o pewnym 5 V; ekranowanie przewodu USB; soft‑retry z backoff; waliduj BCC; loguj zdarzenia.
• Integracja z HA:
  • Publikuj energię (1.8.0) jako sensor total_increasing; moc chwilową (16.7.0) jako kW; ustaw device_class i state_class do prawidłowej agregacji.
• RS‑485 (jeśli dostępny):
  • Użyj izolowanego interfejsu (np. ISO485) i separacji galwanicznej dla bezpieczeństwa; pamiętaj o terminacji i biasingu (pull‑up/pull‑down).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Port optyczny może być zablokowany lub wymagać haseł. Część liczników udostępnia wyłącznie profil publiczny (ograniczony zestaw rejestrów).
• Nie wszystkie modele Dialog udostępniają DLMS na optyce; w wielu przypadkach jest to wyłącznie IEC 62056‑21 (tekstowy).
• Profile obciążenia mogą wymagać dłuższych sesji i właściwej synchronizacji czasu – licznik bywa skonfigurowany na określony slot odczytu.

Sugestie dalszych badań

• Podaj dokładny model (np. ZMD120AP, ZMD300xT, ZMG410, E650/E850) i zdjęcie frontu z portem optycznym – przygotuję gotowy plik konfiguracyjny (parametry, lista OBIS, skrypt odczytu).
• Zweryfikuj, czy masz zainstalowany moduł komunikacyjny (etykieta karty, np. B4/E22/P3x); od tego zależy czy możliwy jest odczyt RS‑485/Ethernet.
• Jeśli chcesz profile 15‑min, określ częstotliwość, retencję i gdzie chcesz je składować (InfluxDB/CSV/MDM) – zaproponuję architekturę.

Krótkie podsumowanie

• Zdalny odczyt liczników Landis+Gyr Dialog jest możliwy, lecz kanały OSD (PLC/RF/GSM/IP) są zastrzeżone. Dla użytkownika praktyczną ścieżką jest port optyczny IEC 62056‑21 (lub RS‑485, jeśli dostępny). W oparciu o kody OBIS możesz pozyskać rejestry rozliczeniowe, dane chwilowe i – zależnie od uprawnień – profile obciążenia. Podeślij proszę dokładny model – przygotuję precyzyjną procedurę (parametry połączenia, lista OBIS i przykładowe skrypty).