Landis+Gyr Dialog ZMD ZMG E550 E650 – zdalny odczyt energii przez port optyczny DLMS/COSEM

Pytanie

Licznik energii Landis & Gyr Dialog – zdalny odczyt

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak, liczniki Landis+Gyr z rodziny Dialog (np. ZMD/ZMG/ZMQ/E550/E650) umożliwiają zdalny odczyt, ale sposób realizacji zależy od konkretnego modelu i wyposażenia w moduły komunikacyjne. Dla użytkownika końcowego najszybszą, legalną i niezawodną metodą jest odczyt przez port optyczny IEC 62056-21 (głowica IR + oprogramowanie DLMS/COSEM). Dostęp przez GSM/LTE/PLC/Ethernet jest zwykle zastrzeżony dla operatora (wymaga kluczy/konfiguracji HES).
• Kluczowe punkty:
  • Standard protokołu: DLMS/COSEM, identyfikacja danych: kody OBIS.
  • Interfejsy: port optyczny (front), czasem RS‑485/RS‑232, opcjonalne moduły PLC/GSM/LTE/Ethernet.
  • Dla DIY/monitoringu domowego: głowica optyczna USB + Gurux DLMS/COSEM lub integracja z Home Assistant poprzez mostek (np. MQTT).
  • Nietykalność plomb i konfiguracji licznika – zmiany tylko przez OSD.

Szczegółowa analiza problemu

• Rozwinięcie głównych aspektów

  1. Modele i nazewnictwo
  • „Dialog” to historyczna nazwa rozwiązania AMR/Landis+Gyr oraz rodziny liczników (ZMD/ZMG/ZMQ; handlowo E550/E650). Ich wspólnym mianownikiem jest obsługa DLMS/COSEM i standardowego portu optycznego IEC 62056‑21.
  • W nowszych wdrożeniach spotyka się również liczniki E360/E660/E860, ale w kontekście „Dialog” najczęściej mówimy o ZMD/ZMG/E550/E650.
  2. Interfejsy sprzętowe
  • Port optyczny IEC 62056‑21 (na froncie): zawsze dostępny do odczytu lokalnego; praktycznie jedyna ścieżka dla użytkownika bez naruszania plomb.
  • Porty elektryczne RS‑485/RS‑232/S0: najczęściej pod pokrywą zacisków (zaplombowane). S0 to wyjście impulsowe – do zliczania energii (np. 1000 imp/kWh), nie daje profili/zdarzeń.
  • Moduły komunikacyjne (wymienne karty/„communication units”): PLC (PRIME/G3‑PLC w paśmie CENELEC A), GSM/GPRS/LTE (często z prywatnym APN), czasem Ethernet. Dostęp i parametryzacja tych łączy należą zwykle do operatora.
  3. Protokół i bezpieczeństwo
  • DLMS/COSEM: obiekty adresowane kodami OBIS (np. 1.8.0 – energia czynna pobrana suma; 2.8.0 – oddana; 1.7.0 – moc chwilowa; 32/52/72.7.0 – napięcia faz).
  • Poziomy dostępu: od odczytu „public” (ograniczony zakres) po LLS/HLS z hasłami/kluczami (AES). Operator zazwyczaj blokuje zapisy/zaawansowane dane dla osób postronnych.
  • Port optyczny: inicjalizacja sekwencją /?! CRLF (IEC 62056‑21), początkowo 300 7E1, po ACK przejście na 9600 8N1 (typowo).
  4. Typowe scenariusze zdalnego odczytu
  • Użytkownik końcowy (bez ingerencji w plombowane części):
    • Głowica optyczna USB (IR, magnes) + PC/Raspberry Pi.
    • Oprogramowanie: Gurux DLMS (GUI – GXDLMSDirector lub biblioteki), alternatywnie vzlogger/Volkszaehler; integracja przez MQTT do Home Assistant/Grafana.
    • Zakres danych: zużycie całkowite i strefowe, moc chwilowa, napięcia/prądy (jeśli OSD nie ograniczył publicznych obiektów).
  • Instalacje profesjonalne/OSD:
    • HES/MDM (np. Gridstream) + komunikacja PLC/GSM/LTE/Ethernet.
    • Odczyt profili obciążenia, zdarzeń jakości zasilania, sterowanie (AMI, dwukierunkowe).
  5. Co realnie jest „zdalne” dla użytkownika
  • „Zdalne” w praktyce = Twój własny koncentrator (Raspberry Pi/mini‑PC) podpięty głowicą do portu optycznego przy liczniku i publikujący dane do Twojej chmury/LAN (VPN/NAT). Dostęp przez sieć do własnego serwera to „zdalny odczyt” bez dotykania infrastruktury operatora.
  • Bezpośredni dostęp do modemu GSM/LTE licznika operatora jest z reguły niemożliwy (brak uprawnień/kluczy, zamknięty APN).

• Teoretyczne podstawy

  • IEC 62056‑21: warstwa fizyczna/ramkowanie dla portu optycznego; handshake /?!, identyfikacja producenta (np. /LGZ...), negocjacja prędkości.
  • DLMS/COSEM: model obiektowy (COSEM), warstwa bezpieczna (LLS/HLS, AES‑128). OBIS jako jednolity schemat identyfikacji wielkości.

• Praktyczne zastosowania

  • Monitoring dobowy/15‑min profili (jeśli odblokowane), detekcja anomalii napięć, analiza autokonsumpcji PV (1.8.x vs 2.8.x), automatyczne raporty.

Aktualne informacje i trendy

• Nowsze liczniki L+G (E360/E660/E860) korzystają z LTE Cat M1/NB‑IoT/PLC G3‑PLC i są natywnie spięte z systemami AMI; interfejsy lokalne pozostają, ale zakres publicznych danych bywa ograniczany polityką bezpieczeństwa OSD.
• Trend rynkowy: pełne AMI (odczyt godzinowy/15‑min), zdalne aktualizacje firmware, silniejsze szyfrowanie (DLMS Security Suite 1/2), a po stronie użytkowników – integracja z systemami domowymi (Home Assistant) przez bramki optyczne.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Typowe parametry połączenia optycznego:
  • Start: 300 baud, 7E1, komenda „/?!\r\n”.
  • Po odpowiedzi licznika (np. /LGZ5ZMD...), wysyłasz ACK i przełączasz na 9600 8N1.
• Przykładowe OBIS (wybrane):
  • 1.8.0 – energia pobrana (kWh, suma), 1.8.1/1.8.2 – strefy taryfowe.
  • 2.8.0 – energia oddana (kWh).
  • 1.7.0 – moc chwilowa (kW); 32/52/72.7.0 – napięcia L1/L2/L3; 31/51/71.7.0 – prądy.
• Częstotliwość odczytu:
  • Moc chwilowa: co 5–15 s.
  • Energia/krzywa obciążenia: co 1–15 min (w zależności od potrzeb i by nie „zamęczać” licznika).

Aspekty etyczne i prawne

• Licznik i jego konfiguracja są własnością operatora; pokrywa zacisków i gniazda wewnętrzne są zaplombowane – naruszenie to ryzyko odpowiedzialności.
• Port optyczny przewidziany jest do odczytu; zapis/parametryzacja wymagają uprawnień i kluczy.
• Dane pomiarowe to dane wrażliwe użytkownika – zadbaj o bezpieczne przechowywanie (szyfrowanie, dostęp przez VPN, silne hasła).

Praktyczne wskazówki

• Sprzęt:
  • Głowica optyczna USB zgodna z IEC 62056‑21 (sprawdzone: układy FTDI/CP210x), magnes o odpowiedniej sile trzymania.
  • Zasilanie bramki/mini‑komputera z UPS lub portu z podtrzymaniem – stabilność 24/7.
• Oprogramowanie:
  • Szybki start: GXDLMSDirector (diagnostyka), potem usługa/daemon (Gurux DLMS + skrypt/mostek MQTT).
  • Parsowanie OBIS i mapowanie do Twojej bazy (InfluxDB/TimescaleDB) i wizualizacja (Grafana).
• Integracja:
  • Wystaw dane przez MQTT/REST, a w Home Assistant użyj sensorów template’owych i automatyzacji (alerty niskiego napięcia, progi mocy).
• Eksploatacja:
  • Ustaw ograniczenie częstotliwości zapytań.
  • Zsynchronizuj czas (NTP) – spójne znaczniki czasu dla profili.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Zakres dostępnych obiektów (OBIS) bez uwierzytelnienia bywa ograniczony konfiguracją OSD – niektóre pozycje mogą być puste lub chronione.
• W starszych egzemplarzach tryb IEC 62056‑21 może pracować tylko w wolnych prędkościach; odczyt profili będzie wtedy czasochłonny.
• M‑Bus/wM‑Bus rzadko występują w licznikach energii elektrycznej L+G jako główny interfejs – częściej w wodomierzach/ciepłomierzach; w elektrycznych trzonem jest DLMS/COSEM.

Sugestie dalszych badań

• Dokładna identyfikacja modelu (np. ZMD4xx/E550/E650) i wersji firmware – różnice w obsługiwanych OBIS/poziomach dostępu.
• Dokumentacja DLMS/COSEM dla Twojego modelu (lista OBIS, profile, zdarzenia).
• Sprawdzenie, czy operator udostępnia portal/aplikację z danymi (historia, profile 15‑min) – to często najszybsza ścieżka bez własnego sprzętu.

Krótkie podsumowanie

• Zdalny odczyt liczników Landis+Gyr Dialog jest możliwy. Dla użytkownika najpraktyczniejsza droga to port optyczny IEC 62056‑21 i oprogramowanie DLMS/COSEM. Interfejsy PLC/GSM/LTE/Ethernet są zwykle zarządzane przez operatora i wymagają uprawnień. Zadbaj o legalność (plomby), bezpieczeństwo danych i rozsądny harmonogram odczytów.

Jeśli podasz dokładny model (np. „ZMD405CT…”, „E650 seria 2”) oraz jakie złącza są dostępne na froncie/obudowie, przygotuję gotowy plik konfiguracyjny (profile OBIS, parametry portu, przykładowy skrypt odczytu i mapowanie do MQTT).