Lexman łącznik schodowy – podświetlenie świeci po włączeniu światła, jak wyłączyć?

Pytanie

Podświetlenie łączników schodowych lexman świeci nawet po włączaniu światła. Chciałem by wtedy gasło.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Podświetlenie świeci stale, bo fabrycznie wpięto je równolegle do zasilania (tryb „lokalizator”).
• Aby gasło po włączeniu lampy, należy przepiąć moduł LED/neonki tak, aby znalazł się pomiędzy dwoma zaciskami korespondencyjnymi („1” i „2”) łącznika schodowego.
• Jeśli dany model Lexman nie umożliwia takiego przepięcia, jedynym skutecznym rozwiązaniem jest wymiana mechanizmu na wersję z funkcją „wygaszania” (tryb „sygnalizator”).

Szczegółowa analiza problemu

1. Zasada działania dwóch trybów podświetlenia
   • Lokalizator – moduł podświetlający jest zasilany z fazy (L) i przewodu neutralnego lub z fazy i wyjścia do lampy; świeci zawsze, niezależnie od stanu oświetlenia.
   • Sygnalizator – moduł podświetlający jest włączony SZEREGOWO z obciążeniem; prąd płynie przez lampkę tylko przy otwartym obwodzie (światło wyłączone). Po zwarciu styków łącznika prąd omija lampkę, więc gaśnie.

2. Łącznik schodowy – specyfika
   • Trzy zaciski: COM (wspólny, często „L”) oraz L1, L2 (korespondencyjne).
   • W trybie sygnalizatora napięcie pojawia się pomiędzy L1 a L2 TYLKO, gdy oba łączniki ustawione są w pozycji rozwartej (lampy zgaszone).

3. Dlaczego u Ciebie świeci stale?
   • Producent wstępnie wpiął diodę/neonkę pomiędzy COM a N lub COM a wyjście – podświetlenie dostaje zasilanie niezależnie od stanu styków.

4. Co zrobić? (wariant z możliwością przepięcia)
   1) Wyłącz zabezpieczenie obwodu w rozdzielnicy.
   2) Zdemontuj klawisz i ramkę.
   3) Zlokalizuj mały moduł LED/neonki (najczęściej biały lub przezroczysty wkład wewnątrz mechanizmu).
   4) Wypnij go z obecnych styków i wsuń w dwa wolne otwory przy zaciskach L1 i L2.
   5) Złóż osprzęt, włącz zasilanie i przetestuj – lampka włącznika powinna świecić tylko przy zgaszonym świetle.

5. Gdy lampy LED migoczą lub żarzą się po wyłączeniu
   • Szeregowy prąd podświetlenia może wzbudzać zasilacz żarówki LED.
   • Rozwiązania:
   – dodać kondensator-kompensator (0,1–0,47 µF/275 VAC X2) równolegle do lampy,
   – zastosować podświetlenie LED o prądzie ≤0,3 mA,
   – zrezygnować z podświetlenia lub użyć tradycyjnej żarówki zamiast LED.

6. Wersje łączników bez możliwości przepięcia
   • Niektóre serie Lexman slim oraz economy mają monolityczne podświetlenie (brak dodatkowych gniazd).
   • Rozwiązanie: wymienić mechanizm na model:
   – Lexman „Signal” (z dwupozycyjnym gniazdem podświetlenia),
   – Legrand Cariva/Mosaic, Ospel Impresja/Sonata, Kontakt-Simon 54 itp., gdzie tryb wybiera się wsadzeniem wkładu w inne otwory.

Aktualne informacje i trendy

• Coraz więcej producentów stosuje wymienne wkłady LED o poborze 0,1-0,2 mA kompatybilne z lampami LED.
• Na rynku pojawiają się łączniki z inteligentnym wykrywaniem stanu obciążenia (podświetlenie wyłącza się automatycznie przy poborze > 5 W).
• W instalacjach smart-home (Zigbee/Z-Wave) status podświetlenia często realizuje się diodą RGB sterowaną z centralki.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Rozwarcie obwodu w instalacji schodowej oznacza, że przewody L1 i L2 są na różnych potencjałach (0 V vs 230 V); zwarcie – jednakowy potencjał, brak napięcia na wkładzie, podświetlenie gaśnie.
• Analogią jest włączenie małej żaróweczki szeregowo z wyłącznikiem – świeci, gdy wyłącznik rozwarty, gaśnie przy zwarciu.

Aspekty etyczne i prawne

• Prace przy instalacji 230 V mogą wykonywać tylko osoby z odpowiednimi kwalifikacjami SEP (uprawnienia eksploatacyjne).
• Zgodność z PN-IEC 60364 i PN-EN 60669-1 (łączniki do instalacji domowych).
• Modyfikacje wewnętrzne osprzętu powodują utratę gwarancji producenta.

Praktyczne wskazówki

• Użyj próbówki lub multimetru przed dotknięciem przewodów.
• Jeśli puszka jest płytka, kontroluj, aby wkład LED nie został przyciśnięty do izolacji przewodów – grozi to przebiciem.
• Po przepięciu wykonaj test z lampą LED i tradycyjną – sprawdź brak żarzenia.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Przepięcie wkładu nie zadziała w instalacjach z wyłącznikiem różnicowoprądowym 30 mA i brakiem N w puszce, gdy wkład wymaga N – wtedy konieczna wymiana łącznika.
• W niektórych budynkach stare instalacje aluminiowe mogą mieć niewystarczającą rezystancję przejścia – podświetlenie może działać nieprzewidywalnie.

Sugestie dalszych badań

• Sprawdzenie kompatybilności niskoprądowych wkładów LED z konkretnymi modelami żarówek LED (publikacje producentów źródeł światła).
• Ocena strat energii w różnych trybach podświetlenia dla budynków pasywnych.
• Wdrożenie podświetlenia sterowanego magistralą DALI/KNX w osprzęcie domowym.

Krótkie podsumowanie

Problem wynika z fabrycznego trybu „lokalizator”. Przepnij moduł podświetlający pomiędzy zaciski L1-L2 łącznika schodowego, a lampka w klawiszu będzie świecić tylko przy zgaszonym świetle. Jeżeli mechanizm tego nie umożliwia, wymień łącznik na model z funkcją gasnącego podświetlenia lub zrezygnuj z podświetlenia. Zawsze pracuj przy odłączonym zasilaniu lub zlecaj prace elektrykowi z uprawnieniami.