Listwa EVER nie wyłącza napięcia – przyczyny, modele, diagnostyka

Pytanie

Dlaczego listwa ever nie wyłacza napięcie

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęstszą przyczyną braku odcięcia zasilania w listwach EVER jest uszkodzony wyłącznik (zespawane styki lub mechaniczne wypalenie).
• W części modeli konstrukcja listwy przewiduje jedno „zawsze aktywne” gniazdo lub odłącza wyłącznie przewód fazowy, przez co pomiar napięcia może wskazywać jego obecność.
• Rzadziej problem wynika ze zgrzanych styków przekaźnika, błędnego okablowania lub prądów upływu przez warystory/filtr EMI.

Kluczowe punkty
• Sprawdź model listwy i dokumentację – niektóre mają gniazdo „permanent”.
• Zbadaj rzeczywiste odłączenie przewodu fazowego (miernik, nie próbnik neonowy).
• Jeżeli wyłącznik jest mechanicznie sprawny, a napięcie wciąż występuje – listwę wymień lub oddaj do serwisu (10-letnia gwarancja Ever).

Szczegółowa analiza problemu

1. Uszkodzenie wyłącznika kołyskowego
   • Łuk elektryczny podczas załączania dużych obciążeń wypala i lutuje styki (zespawanie).
   • Objawy: brak charakterystycznego „kliku”, miękki skok, ślady przegrzania plastiku.
   • Test: omomierz między stykami wyłącznika – brak rozwarcia w pozycji OFF.

2. Styki przekaźnika (modele z pilotem/USB)
   • Pod wpływem wysokich prądów rozruchowych (drukarki laserowe, zasilacze PC) przekaźnik może zgrzać styki – pozostaje zamknięty mimo braku sygnału sterującego.

3. Konstrukcja listwy (nieusterkowa)
   • Gniazdo „Always On” – by-pass dla routera lub UPS-a; wyłącznik odcina wyłącznie pozostałe gniazda.
   • Wyłącznik jednobiegunowy – rozłącza tylko L; przy pomiarze sondą wysokiej impedancji na N możemy zaobserwować napięcie „pływające” przez MOV lub kondensatory filtra EMI (phantom voltage).

4. Błędne lub zmienione okablowanie
   • W wyniku niefachowej naprawy/fabrycznej wady przewód fazowy został podłączony poza wyłącznikiem.

5. Elementy zabezpieczeń
   • Warystory (MOV) i kondensatory X/Y filtra przeciwzakłóceniowego tworzą drogę o dużej impedancji → próbnik neonowy świeci, ale przy obciążeniu spada do zera.

Teoretyczne podstawy
• Zespawanie styków następuje, gdy chwilowy prąd łuku przekracza wytrzymałość warstwy metalicznej – temperatura lokalnie > 1000 °C, zrąb styków topi się i łączy.
• Phantom voltage: impedancja kondensatora 4,7 nF przy 50 Hz ≈ 680 kΩ; prąd < 0,35 mA – bezpieczny, ale wystarczający do zapalenia neonu 0,2 mA.

Praktyczne zastosowania
• Analiza usterki wymaga rozkręcenia obudowy (nietypowe wkręty Torx z bolcem). Bez świadectwa SEP czynność powinna wykonać autoryzowany serwis.

Aktualne informacje i trendy

• Producent EVER udziela do 10 lat gwarancji na wybrane serie listw (Classic, Office) – obecnie najbezpieczniej zgłosić reklamację niż naprawiać samodzielnie.
• W najnowszych modelach stosuje się bezpieczniki automatyczne (C-type reset) zamiast tradycyjnego bezpiecznika topikowego; wyłącznik nadal pozostaje elementem mechanicznym podatnym na zespawanie.
• Rosnąca moc zasilaczy impulsowych i ładowarek GaN zwiększa częstość uszkodzeń wyłączników – producenci zaczynają przechodzić na wyłączniki bistabilne o wyższej klasie DC-13.

Wspierające wyjaśnienia i detale

Przykład: Listwa Ever Classic 5G. Wyłącznik 2P / 10 A, MOV 14D471, filtr EMI z X2 = 0,1 µF, Y2 = 2 × 2,2 nF. Po zespawaniu styku L, wyłącznik fizycznie „pracuje”, ale na szynie L nadal 230 V. Neutralny (N) i PE nie są rozłączane, dlatego neonówka (wysoka impedancja) świeci nawet przy rozłączonym L przez sprzężenie kondensatorów Y2→PE→ziemia.

Analogicznie do przekaźnika samochodowego, którego styki skleiły się od prądu rozruchowego – mimo braku sterowania cewką obwód pozostaje zwar­ty.

Aspekty etyczne i prawne

• Samowolna naprawa urządzenia 230 V bez właściwych uprawnień może naruszać przepisy BHP oraz unieważnić gwarancję.
• Listwa, która nie wyłącza napięcia, stwarza ryzyko pożaru (brak możliwości szybkiego odcięcia).
• Zgodność z normą PN-EN 61643-11 wymaga prawidłowego działania elementu odłączającego – niesprawność oznacza, że urządzenie trwale utraciło deklarowane parametry bezpieczeństwa.

Praktyczne wskazówki

1. Szybka diagnostyka
   a) Odłącz listwę, przełącz wyłącznik na OFF.
   b) Miernik uniwersalny → tryb AC V; sprawdź napięcie między L-PE i L-N.
   c) Jeśli ≈ 230 V → uszkodzony wyłącznik lub przekaźnik.

2. Jeśli napięcie ≈ 0 V przy obciążeniu, a neonówka świeci – zjawisko upływu przez filtr/warystor, listwa działa poprawnie.

3. Naprawa
   • Wymień wyłącznik na model 250 VAC/16 A, typ 2-biegunowy (DPST).
   • Lutuj przewody cyną Sn60Pb lub bezołowiową SnAgCu; temperatura ~350 °C.
   • Przed montażem sprawdź szczelność MOV; spękany MOV należy wymienić (14D471).

4. Wymiana listwy
   • Jeżeli brak części zamiennych lub obudowa zgrzewana ultradźwiękowo – bardziej opłacalne i bezpieczne jest kupno nowej listwy, szczególnie z wyłącznikiem 2-biegunowym klasy AC-22.

5. Prewencja
   • Nie załączaj/wyłączaj listwy pod maksymalnym obciążeniem – w pierwszej kolejności wyłącz podłączone urządzenia, dopiero potem listwę.
   • Unikaj podłączania urządzeń indukcyjnych (grzejniki olejowe, kompresory) – generują wysokie prądy rozruchowe.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeżeli listwa posiada wbudowany zasilacz USB, część obwodu może pozostać pod napięciem 5 V nawet po odcięciu 230 V – nie mylić z usterką.
• W starszych blokach z instalacją dwuprzewodową (TN-C) zdarza się odwrotne podłączenie fazy i neutralnego; wtedy wyłącznik odcina N, a L wciąż jest obecny.

Sugestie dalszych badań

• Porównanie trwałości wyłączników AC-21 vs AC-22B w listwach różnych producentów.
• Wpływ prądów rozruchowych zasilaczy ATX z PFC na zgrzewanie przekaźników 16 A/250 VAC.
• Analiza statystyczna reklamacji listew EVER w zależności od klasy obciążenia użytkowników (biuro, audio, przemysł IT).

Dodatkowe źródła do studiowania
• Norma PN-EN 60898-1 (wyłączniki nadprądowe).
• Raport UL 1449:2022 – Surge Protective Devices.
• Blog techniczny EVER – sekcja „Wyłączniki i zabezpieczenia”.

Krótkie podsumowanie

Brak odcięcia zasilania w listwie EVER najczęściej wynika z trwałego zwarcia styków wyłącznika lub przekaźnika, rzadziej z zamierzonej konstrukcji (gniazdo „Always On”) lub upływów przez filtr EMI. Najbezpieczniejsze kroki to:

1. Diagnostyka miernikiem i weryfikacja dokumentacji modelu;
2. W przypadku potwierdzonego uszkodzenia – skorzystanie z gwarancji lub wymiana listwy;
3. Jeśli naprawa, to wyłącznie przy zachowaniu zasad BHP i stosowaniu wyłączników o odpowiedniej klasie i parametrach.

Prawidłowo działająca listwa musi gwarantować pełne rozłączenie przewodu fazowego (lub obu biegunów). Jeżeli tego nie robi – traktuj ją jak wadliwą i nieużywaną do czasu wymiany lub profesjonalnej naprawy.