Łochów, powiat Węgrów – Antena siatkowa przerywa MUX-3, korozja, zakłócenia LTE, wymiana na Yagi

Pytanie

Łochów powiat Węgrów. Antena siatkowa trochę przerdzewiała. Przerywa. Zwłaszcza mux3. Jaki jest powód?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęściej przerywanie MUX-3 w Łochowie spowodowane jest sumą trzech czynników: (1) korozja elementów anteny siatkowej i jej puszki (symetryzator/wzmacniacz), (2) większa wrażliwość MUX-3 nadawanego na wyższych kanałach UHF (k. 29 Raszyn 538 MHz lub k. 43 Łosice 650 MHz) na dodatkowe tłumienie i (3) zakłócenia z pasma 700 MHz (LTE/5G) oraz echa z dwóch mocnych nadajników.
• W praktyce problem ustępuje po: oczyszczeniu lub wymianie płytki w puszce, wymianie skorodowanego kabla, a najlepiej po zastąpieniu anteny siatkowej kierunkową Yagi/LP z filtrem 5G.

Szczegółowa analiza problemu

1. Charakterystyka lokalizacji
   • Łochów leży niemal w połowie drogi między RTCN Raszyn (~65 km, k. 29 MUX-3) a RTCN Łosice/Siedlce (~60 km, k. 43 MUX-3). Oba obiekty nadają ERP = 100 kW w polaryzacji H.
   • Siatkowa antena o bardzo szerokim kącie odbioru “widzi” oba sygnały, co zwiększa ryzyko interferencji SFN lub odbić.

2. Właściwości anteny siatkowej
   • Zysk energetyczny 6-9 dBi – wystarczający blisko nadajników, lecz podatny na tłumienie z powodu rdzy.
   • Brak filtru pasmowego – równocześnie zbiera 5G (nad 703 MHz), co może przesterować wzmacniacz SWA-x.
   • Konfiguracja “puszka + wzmacniacz” – wzmacniacze płytkowe starzeją się, a niestabilne zasilanie < 12 V powoduje wzbudzenia.

3. Wpływ korozji i wysokiej częstotliwości
   • Warstwa tlenków zwiększa rezystancję styku (Rs), zmniejszając napięcie odbieranego sygnału \(V_{out}=V_{in}\cdot\frac{Z_{ant}}{Z\{ant}+R_s}\).
   • Tłumienność kabla rośnie z pierwiastkiem częstotliwości \(A \propto \sqrt{f}\); dla 650 MHz (k. 43) jest o ~30 % większa niż dla 490 MHz (k. 23 – MUX-2).

4. Nowa sieć DVB-T2 / zmiany pasma
   • W 2022 r. MUX-1/2/4/6 przeszły na DVB-T2 i zmieniły kanały; MUX-3 pozostał w DVB-T i zyskał charakter SFN 100 kW.
   • Odbiornik z marginalnym C/N na MUX-3 (zielony wskaźnik mocy, żółty/czerwony MER) będzie pierwszy sygnalizował “pikselozę”.

5. Model zjawiska u Pana
   Rdza + wilgoć → większe straty na wyższych kanałach → C/N ↓ na MUX-3 → dekoder powtarza korekcję FEC → chwilowe przerwy.

Aktualne informacje i trendy

• Coraz częściej stosuje się anteny kierunkowe z wbudowanym filtrem 5G (np. Televes DAT BOSS, Dipol Log 36) – skutecznie eliminują sygnały 700-760 MHz.
• W 2024/25 r. planowana jest migracja MUX-3 do DVB-T2 – wymusi jeszcze lepszy stosunek C/N i filtrację LTE.
• Instalatorzy rezygnują ze wzmacniaczy płytkowych, zastępując je symetryzatorami i ewentualnie wzmacniaczami masztowymi o AGC.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Pomiar: na TV wejdź w “ręczne strojenie” → kanał 29 i 43. Jeśli “Siła” > 70 %, a “Jakość” skacze < 60 % tylko na k. 43, problemem nie jest poziom, lecz zakłócenia/tłumienie selektywne.
• Analogicznie do zardzewiałego przewodu zasilającego – świeci, ale “przygasa” przy obciążeniu – tak samo antena zbiera sygnał, ale warstwa tlenku robi “wąskie gardło” dla częstotliwości powyżej ~600 MHz.

Aspekty etyczne i prawne

• Montując nową antenę, zachowaj minimalne odległości od przewodów energetycznych (PN-EN 62305).
• Filtry 5G muszą spełniać ETSI EN 303 354 (klasa pasmowego filtru zaporowego).
• Demontaż starej instalacji – złom metalowy oddaj w punktach utylizacji (wymóg ustawy o odpadach).

Praktyczne wskazówki

1. W domu:
   a) Odłącz zasilacz wzmacniacza, sprawdź, czy MUX-3 wróci (test na przesterowanie).
   b) Zmierz napięcie zasilacza – 12 V ± 0,2 V.

2. Na dachu (ostrożnie!):
   a) Otwórz puszkę – jeśli płytka zielona/czarna, wymień ją (symetryzator 2 zł; wzmacniacz 20 zł).
   b) Przetnij 1 m kabla przy antenie, sprawdź, czy oplot jest jasny srebrny, nie czarny.

3. Wymiana docelowa:
   • Antena Dipol 19/21-48 + symetryzator, kierunek Łosice lub Raszyn (wybierz ten z lepszym MER).
   • Kabel Triset-113 PE UV 15 m + dwa złącza F kompresyjne.
   • Opcjonalny wzmacniacz masztowy 15 dB z filtrem 5G (Telmor MA-082).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeśli mieszkasz w “cieniu” topograficznym, sama wymiana anteny może wymagać podniesienia jej o 1-2 m.
• W starszych TV pierwszej generacji wskaźnik “siła” bywa sumą wszystkich sygnałów; do precyzyjnych pomiarów potrzebny jest miernik DVB-T2 (MER, BER).

Sugestie dalszych badań

• Pomiary MER/BER dla obu kierunków – pozwolą wybrać optymalny nadajnik lub zastosować antenę z przełącznikiem A-B.
• Analiza widma 700-900 MHz w okolicy (analizator + antena log) – ocena konieczności filtru pasmowo-zaporowego 5G > 40 dB.
• Porównanie pracy anten siatkowych vs. log-periodic w warunkach dużych odbić (publikacje IKS 2023, Politechnika Warszawska).

Krótkie podsumowanie

Korozja siatkowej anteny i jej wzmacniacza, w połączeniu z wyższą częstotliwością oraz interferencjami na kanale MUX-3, prowadzi do selektywnego pogorszenia jakości i “pikselozy”. Najszybszym i trwałym rozwiązaniem jest wymiana anteny (lub co najmniej jej puszki i kabla) na nowoczesną, kierunkową konstrukcję z filtrem 5G – w 90 % przypadków problem znika natychmiast.