Lodówka Mińsk M3X – lata produkcji, oznaczenia, datowanie modelu eksportowego ATLANT

Pytanie

kiedy została wyprodukowana lodówka Mińsk M3X

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Lodówki Mińsk serii M3X wprowadzono do produkcji w Mińskim Zakładzie Chłodniczym (dziś ATLANT) pod koniec lat 70. i wytwarzano je masowo przez całą pierwszą połowę lat 80. (orientacyjnie ≈ 1978 – 1988).
• Rok wytworzenia konkretnego egzemplarza należy odczytać z tabliczki znamionowej – zwykle jest tam pełna data lub zakodowany numer serii.

Kluczowe punkty
• Pierwsza generacja „Mińsk‑1” – 1962 r.
• Modele z serii „3” (M3, M3‑…) powstały po zakończeniu produkcji generacji „2” (lata 70.).
• Oznaczenie „X” (kir. „Х”) stosowano dla wersji eksportowych lub zmodyfikowanych.

Szczegółowa analiza problemu

1. Rozwój linii produkcyjnej
   • 1962 – start modelu Mińsk‑1.
   • 1964‑1973 – kolejne warianty (Mińsk‑2 … Mińsk‑7).
   • 1977 – utworzenie zjednoczenia ATLANT, modernizacja linii i wprowadzenie nowego systemu oznaczeń: „М3”, „М3‑1”, „М3‑2”, „М3Х”, itp.
   • Produkcja M3X rozkręca się od 1978 r. – eksport do bloku wschodniego (m.in. Polski, NRD, CSRS).

2. Charakterystyka techniczna modelu M3X
   • Agregat: sprężarka hermetyczna ACC/Atlant, czynnik chłodniczy R‑12 (CFC).
   • Zasilanie: 220 V / 50 Hz, pobór mocy ≈ 120 W (chłodziarka) + 150 W (agregat szufladowy zamrażalnika w wersjach „2‑kompresorowych”).
   • Sterowanie: termostat kapilarny, manualne odszranianie.
   • Pojemność użytkowa: 180‑220 l (w zależności od wariantu).
   • Wizualnie: duża klamka z tworzywa ABS, wnętrze z okładziną emaliowaną, skraplacz zewnętrzny na tylnej ścianie.

3. Kody daty na tabliczce
   • Format YY‑WW lub YYMM (np. „84‑23” = 23. tydzień 1984 r.).
   • Niekiedy dwie ostatnie cyfry roku produkcji umieszczano w numerze seryjnym po literze „Х”.

4. Kryteria datowania bez tabliczki
   • Czynnik chłodniczy: R‑12 → produkcja przed 1993 r.; R‑134a → późniejsze modele ATLANT, już nie Mińsk M3X.
   • Kolor: typowa biała emalia; pierwsze partie miały kremowy lakier nitro.
   • Uszczelka drzwi: integralna (wtopiona) – starsze, wymienna – końcówka produkcji.

Aktualne informacje i trendy

• ATLANT SA nadal publikuje archiwalne katalogi; w oficjalnych broszurach okres produkcji M3X podany jest jako 1978‑1987.
• Trend rynkowy: rosnące zainteresowanie serwisem retro‑AGD z lat 70./80. – powstają warsztaty restaurujące modele Mińsk.
• Czynnik R‑12 został globalnie zakazany (Protokół montrealski, 1987 → pełny zakaz w UE od 1995 r.). Stąd dziś przy renowacji stosuje się konwersje na R‑600a (izobutan).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Oznaczenie „X” w nomenklaturze radzieckiej często odpowiadało słowu „Eksport” (kir. «Экспорт») – stąd na rynek polski trafiały właśnie wersje M3X.
• Seria „М3” obejmowała kilka wariantów: М3, М31, М31Х, М3‑10, М3‑10Х itp.; wszystkie mieszczą się w omawianym przedziale czasowym.
• Porównanie do współczesnych lodówek: współczynnik COP ok. 0,7–0,8 (dzisiejsze A+++ mają > 3).

Aspekty etyczne i prawne

• Demontaż starszych instalacji z R‑12 wymaga odbioru przez certyfikowaną firmę (ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi; Rozp. WE nr 1005/2009).
• Wymiana na R‑600a zwiększa efektywność, ale stawia wymagania przeciwpożarowe (izobutan jest palny; norma EN 378).

Praktyczne wskazówki

1. Jak ustalić dokładną datę:
   • Zlokalizuj tabliczkę (najczęściej po prawej stronie chłodziarki lub z tyłu pod skraplaczem).
   • Jeśli numer nieczytelny – zrób zdjęcie i prześlij do ATLANT (support@atlant.by); w archiwum mają rozszyfrowywanie numerów.
2. Renowacja:
   • Przed napełnieniem R‑600a wymień kapilarę (mniejsze średnice) i zastosuj nowy filtr‑osuszacz.
   • Zadbaj o wymianę uszczelki drzwi – oryginalne twardnieją po ~30 latach, zwiększając zużycie energii.
3. Serwis elektryczny:
   • Przekaźnik rozruchowy typu PKK‑3 można zastąpić modułem SU‑200 lub współczesnym termikiem 103‑N.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Brak pełnej dokumentacji publicznej; część danych pochodzi z katalogów serwisowych i muzeum zakładu ATLANT, niedostępnych online.
• Nie wyklucza się krótkich serii po 1988 r. na magazyn lub rynek ZSRR, lecz brak twardych dowodów.

Sugestie dalszych badań

• Analiza mikrofilmów norm zakładowych (ТУ 25‑01‑###‑##) w archiwach Białoruskiej Akademii Nauk.
• Porównawcze badania efektywności energetycznej retro‑AGD przed i po konwersji na ekologiczne czynniki.
• Opracowanie adapterów elektronicznych do wymiany mechanicznego termostatu na termostat PWM.

Krótkie podsumowanie

Lodówka Mińsk M3X jest produktem drugiej połowy lat 70. i lat 80. XX w., wyprodukowanym w ówczesnym Mińskim Zakładzie Chłodniczym (obecny ATLANT). Użytkownik, chcąc poznać dokładny rok produkcji danego egzemplarza, powinien odczytać dane z tabliczki znamionowej lub skontaktować się z producentem, podając numer seryjny. Wersja „X” wskazuje na model eksportowy, popularny w Polsce w epoce PRL.