kiedy została wyprodukowana lodówka Mińsk M3X
– Lodówki Mińsk oznaczone symbolem „M3X” (cyrylica: «М3Х») były produkowane seryjnie w Mińskich Zakładach Chłodniczych (dziś ATLANT) od ok. 1978 r. do pierwszej połowy lat 80., najczęściej podaje się przedział 1978 – 1988.
– Aby ustalić dokładny rok konkretnego egzemplarza, należy odczytać datę lub zakodowany rok z tabliczki znamionowej bądź numeru seryjnego.
Kluczowe punkty
• seria Mińsk-3 (bez „X”) – początek lat 60.; wersja „M3X” – dopiero po modernizacji linii w drugiej połowie lat 70.
• okres eksportu (Polska, NRD, CSRS itp.) przypada głównie na lata 1979 – 1985.
• dokładny rok zawsze znajduje się na tabliczce lub wybity na sprężarce.
Geneza modeli Mińsk-3
– Pierwsza generacja Mińsk-3 weszła do produkcji w 1962 r. jako kontynuacja Mińsk-2.
– Wersja M3X pojawiła się po modernizacji linii i dostosowaniu do wymogów eksportu – stąd litera „X/Х” (eksport, modernizacja elektryki i izolacji).
Ramy czasowe produkcji M3X
– 1977: w zakładzie uruchomiono zautomatyzowaną linię montażu i zaczęto oznaczać nowe warianty literą „X”.
– 1978 – 1988: ciągła produkcja M3X, z kulminacją 1979 – 1985 (najwięcej danych katalogowych i ogłoszeń wtórnych).
– Po 1988 r. linia ustępowała modelom Mińsk-14 i Mińsk-15 (późniejsze ATLANT-М14, М15).
Czynnik chłodniczy i specyfikacja
– Standardowo R-12 (CFC); warianty eksportowe na Zachód sporadycznie napełniano R-134a dopiero w wersjach modernizowanych po 1990 r.
– Pobór mocy ok. 130 W, klasa energetyczna wg ówczesnych norm ZSRR – brak bezpośredniego odpowiednika współczesnej klasyfikacji.
Identyfikacja dokładnej daty
– Tabliczka znamionowa (wewnętrzna prawa ścianka lub tył): zawiera „Год выпуска” albo kod np. 8403 → marzec 1984 r.
– Kompresor: tłoczenie np. «07-82» = lipiec 1982.
– Paszport techniczny: pieczątka OTK z datą dzienną.
Typowe rozbieżności w źródłach
– Część starszej literatury łączy nazwy „Mińsk-3” i „Mińsk-M3X”, stąd błędne datowanie na lata 60.
– Dokumentacja zakładowa ATLANT precyzuje, że dopisek „X/Х” pojawił się dopiero po 1977 r. (potwierdzają to katalogi eksportowe RWPG).
– Rynek kolekcjonerski: rosnące zainteresowanie dizajnem retro; kompletna, sprawna M3X z lat 80. osiąga w UE 200–400 €.
– Serwis: czynnik R-12 zastępowany zgodnie z rozporządzeniem (UE) 1005/2009 mieszaniną HC (R-437A, Isceon 49) – wymaga próżni i wymiany oleju.
– Oznaczenie „Х” w radzieckiej nomenklaturze często = „экспортный” lub „холодильник” w odmianie unowocześnionej; analogia: telewizory Rubin-714X (eksport).
– Porównanie: polska Polar B-335 (1983) miała zbliżoną pojemność (225 l) i zużycie energii, lecz już automat odszraniania części chłodziarkowej.
– Obsługa czynnika CFC (R-12) wymaga uprawnień F-gazowych; napełnianie oryginalnym freonem jest w UE zabronione.
– Utylizacja: lodówka kwalifikuje się jako ZSEE; złomowanie powinno uwzględnić odzysk czynnika i pianki zawierającej CFC.
– Brak pełnej dokumentacji zakładowej online, dlatego rozpiętość 1978–1988 może ulec uszczegółowieniu po analizie konkretnego numeru seryjnego.
– Modele przejściowe z lat 1986–1988 czasem oznaczano M3-Х1 – różnice kosmetyczne, ten sam przedział czasowy.
– Kontakt z archiwum fabryki ATLANT (archiv@atlant.by) – podanie numeru seryjnego ujawnia miesiąc/rok.
– Kwerenda katalogów RWPG 1979–1985 (Biblioteka UW, sygnatura RWPG/AGD).
– Analiza porównawcza efektywności energetycznej starych lodówek vs współczesnych A+++.
Lodówki Mińsk M3X nie pochodzą z lat 60., lecz z okresu po modernizacji zakładów – około 1978 – 1988. Aby ustalić dokładny rok Twojego egzemplarza, odczytaj datę z tabliczki znamionowej lub sprężarki; informacje te są decydujące i zwykle łatwo dostępne.
