Przeładowanie czynnikiem w lodówce R600a – gorący skraplacz i oszroniona rurka ssawna

Pytanie

Po ponownym napełnieniu zaczęła chłodzić , jednak skraplacz zaczął się silnie nagrzewać , a rurka z parownika do kompresora była cała oszroniona. Czyli ktoś przesadził z czynnikiem (przeładował)

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak, obserwowane zjawiska – silne nagrzewanie skraplacza oraz oszronienie (lub oblodzenie) przewodu ssawnego – są typowymi objawami przeładowania układu chłodniczego czynnikiem.
• Najprawdopodobniej w układzie znajduje się nadmierna masa czynnika, co powoduje wzrost ciśnienia kondensacji i „zalewanie” sprężarki ciekłym czynnikiem.

Szczegółowa analiza problemu

1. Fizyczne następstwa nadmiaru czynnika
   • Wzrost masy krążącej → wyższe ciśnienie tłoczenia \(p_{k}\) i temperatura skraplacza.
   • Parownik nie jest w stanie odparować całej cieczy → część czynnika wraca linią ssawną w postaci mieszaniny ciecz-para.
   • Wrzenie w rurce ssawnej odbiera ciepło z otoczenia → powierzchnia spada poniżej 0 °C → kondensacja i zamarzanie wilgoci (szron).

2. Ryzyko dla sprężarki
   • Liquid slugging – uderzenie hydrauliczne, ponieważ ciecz jest nieściśliwa.
   • Wypłukiwanie oleju, przegrzanie uzwojeń, wzrost poboru prądu.

3. Parametry diagnostyczne
   • Przegrzanie (superheat) na ssaniu: powinno wynosić 5–10 K; przy przeładowaniu spada do 0 K lub ujemne.
   • Podchłodzenie (subcooling) na wyjściu skraplacza: często nadmierne (>15 K).
   • Ciśnienia robocze: \(p_{ss}\) wyższe niż nominalne, \(p_{tl}\) znacznie wyższe.

4. Możliwe, lecz rzadsze scenariusze o podobnych objawach
   • Zabrudzony skraplacz lub niesprawny wentylator → lokalne przegrzanie; jednak brak masowego szronu na linii ssawnej.
   • Niedrożna kapilara/filtr-odwadniacz → zbyt niskie ciśnienie ssania i również oszronienie, ale wtedy skraplacz bywa tylko letni.
   • Błąd montażowy – za długa kapilara lub jej załamanie.

Aktualne informacje i trendy

• Obecnie większość domowych chłodziarek korzysta z izobutanu (R600a) lub propanu (R290). Typowe naładowanie to 35–75 g; nawet 10 g nadmiaru potrafi wywołać opisane objawy.
• Od 1 stycznia 2025 na terenie UE obowiązuje zaostrzona nowelizacja rozporządzenia (UE) 517/2014 (F-gazy), ograniczająca podaż czynników HFC i zaostrzająca wymagania certyfikacyjne serwisantów.
• W serwisach powszechnie przechodzi się z napełniania „na ciśnienie” na napełnianie wyłącznie „na wagę” – wymóg większości producentów AGD od 2022 r.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Przegrzanie \(SH = T_{ss} - T_{\text{parowania}}\) – różnica między temperaturą czynnika na ssaniu a temperaturą odpowiadającą ciśnieniu ssania.
• Podchłodzenie \(SC = T_{\text{kondensacji}} - T_{tl}\) – różnica między temperaturą odpowiadającą ciśnieniu tłoczenia a temperaturą cieczy na wyjściu skraplacza.

Przykład: Lodówka R600a, prawidłowo: \(p_{ss} ≈ 0.15 MPa, T_{\text{evap}} ≈ -23 °C\). Jeżeli termopara na ssaniu pokazuje –25 °C, \(SH ≈ -2 K\) – sygnał powrotu cieczy.

Aspekty etyczne i prawne

• Czynników chłodniczych nie wolno uwalniać do atmosfery (art. 11 rozporządzenia F-gazy).
• Od 2017 r. w Polsce serwisant musi posiadać certyfikat F-gaz kategorii I lub II, nawet w przypadku węglowodorów.
• Nieprawidłowa obsługa węglowodorów grozi wybuchem – wymagane strefowanie ATEX i wentylacja.

Praktyczne wskazówki

1. Wyłącz urządzenie, aby nie dopuścić do uszkodzenia sprężarki.
2. Podłącz zestaw manometrów + termopary, odczytaj \(p_{ss}, p_{tl}, T_{ss}, T_{tl}\).
3. Odzyskaj cały czynnik do butli przy użyciu stacji odzysku.
4. Wykonaj próżnię < 500 µm Hg (0,067 kPa) przez ≥20 min.
5. Napełnij wagowo ilością z tabliczki znamionowej (dokładność ±1 g dla R600a).
6. Skontroluj SH i SC po 15 min pracy; w razie potrzeby koryguj w 1–2 g krokach.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Przewody instalacji AGD są cienkościenne; wielokrotne serwisowanie zwiększa ryzyko mikropęknięć.
• W lodówkach z filtrem kapilarnym zintegrowanym w płycie parownika niekiedy trudno odzyskać cały czynnik – pozostałość zaburzy odczyty.
• W systemach z R600a niedopuszczalne jest użycie azotu z domieszką tlenu do prób szczelności (ryzyko utleniania oleju).

Sugestie dalszych badań

• Ocena zawilgocenia układu metodą ΔT filtra-odwadniacza; w razie wątpliwości jego wymiana.
• Kontrola stanu oleju pod kątem rozpuszczonych węglowodorów (kolorymetr lub chromatografia).
• Porównanie efektywności energetycznej przed i po korekcie ładunku (pomiar czasu cyklu i poboru mocy).

Krótkie podsumowanie

Objawy, które opisujesz, jednoznacznie wskazują na przeładowanie lodówki czynnikiem chłodniczym. Nadmiar czynnika podnosi ciśnienie kondensacji, przegrzewa skraplacz i powoduje powrót cieczy linią ssawną, co manifestuje się szronem. Dalsza praca grozi zatarciem lub zniszczeniem sprężarki. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest wyłączenie urządzenia i przeprowadzenie pełnej procedury serwisowej: odzysk czynnika, głęboka próżnia i ponowne napełnienie dokładnie odmierzonym ładunkiem.