Lodówka nie chłodzi, cyklicznie się włącza i wyłącza – diagnostyka PTC, klixon, sprężarka

Pytanie

Lodówka włącza się i wyłącza, nie chłodzi, termoregulator sprawny.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Objawy (krótki start sprężarki, szybkie wyłączenie, brak chłodzenia) w >80 % przypadków wynikają z uszkodzenia układu rozruchowego sprężarki (przekaźnik PTC lub kondensator) albo z samej sprężarki; rzadziej z braku czynnika chłodniczego lub zablokowania kapilary.
• Termoregulator jest najpewniej prawidłowy, skoro cykl „START-STOP” występuje mimo jego sprawności.

Kluczowe punkty
• Sprawdź kolejno: przekaźnik PTC → zabezpieczenie termiczne (klixon) → rezystancje uzwojeń sprężarki → ciśnienie/obieg czynnika.
• Jeżeli PTC lub kondensator są uszkodzone – wymień; koszt ≈ 15-40 zł.
• Jeżeli sprężarka ma przerwę/zwarcie albo blokadę mechaniczną – wymiana agregatu; zwykle nieopłacalna w starszych modelach.
• Czynności ingerujące w układ chłodniczy (próżniowanie, napełnianie) wykonuje tylko certyfikowany serwis F-gazy.

Szczegółowa analiza problemu

1. Zjawisko „samowylaczania”
   • Termostat zwarł styki, ale po 2-10 s agregat wyłącza klixon – świadczy o nadmiernym prądzie rozruchowym.
   • Typowy ciąg zdarzeń: PTC podaje prąd na uzwojenie startu → PTC uszkodzony/brak kondensatora → silnik nie wchodzi na obroty → prąd rośnie → klixon otwiera obwód.

2. Układ rozruchowy sprężarki
   • Przekaźnik PTC: w temp. pokojowej 5-50 Ω; potrząśnięty nie powinien „grzechotać”.
   • Kondensator (jeżeli występuje): 10-25 µF; ESR < 0,5 Ω.
   • Klixon: w T pokojowej ≈ 0 Ω; otwarcie > 120 °C uzwojeń.

3. Sprężarka – test elektryczny
   • Oporności typowe: C-R 5-20 Ω, C-S 10-30 Ω, R-S ≈ (C-R)+(C-S).
   • Przebicie do masy – nieskończona rezystancja.
   • Napięcie na zaciskach w chwili startu ≈ 230 V AC (spadek < 10 %).

4. Układ chłodniczy
   • Brak ocieplenia skraplacza po 3-5 min ciągłej pracy wskazuje na brak czynnika lub zablokowaną kapilarę.
   • Manometry: ssanie ≈ -0,2 bar, tłoczenie 7-12 bar (R600a, 20 °C otoczenia).

5. Wentylacja / konserwacja
   • Kurz na skraplaczu zwiększa ciśnienie tłoczenia → obciążenie sprężarki → klixon. Regularnie odkurzaj.

Aktualne informacje i trendy

• W nowych lodówkach stosuje się elektroniczne soft-starty zamiast PTC; objaw podobny, diagnoza wymaga testera inwertera.
• Przepisy UE (F-gazy 2024) zaostrzają wymagania dot. czynników – serwis musi prowadzić kartę urządzenia.
• Sprężarki liniowe i inwerterowe charakteryzują się mniejszym prądem rozruchowym, co redukuje problem start-stop.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Analogia: PTC działa jak bezpiecznik polimerowy – po nagrzaniu rośnie jego rezystancja, odłączając uzwojenie startowe.
• Zablokowana kapilara = „zatkany filtr” w hydraulicznym układzie – ciśnienie na tłoczeniu rośnie, ssanie spada do próżni, chłodzenia brak.

Aspekty etyczne i prawne

• Samodzielne otwieranie układu chłodniczego bez uprawnień F-gazy jest nielegalne i grozi karą administracyjną.
• Utylizacja czynnika (R600a – izobutan) musi odbywać się w odzysku.
• Bezpieczeństwo: przed każdym pomiarem – wtyczka z gniazda, miernik CAT III 600 V, ESD/łuk elektryczny.

Praktyczne wskazówki

1. Odłącz zasilanie, zdejmij puszkę sprężarki.
2. Multimetrem:
   • sprawdź PTC (rezystancja, brak luzu)
   • skontroluj klixon (0 Ω)
3. Jeśli oba OK – zmierz uzwojenia sprężarki.
4. Jeżeli wartości prawidłowe, ale sprężarka wciąż nie startuje – mechaniczne zatarcie → wymiana agregatu.
5. Oczyść skraplacz, sprawdź uszczelki drzwi.
6. Po każdym demontażu elementów elektrycznych użyj pasty termoprzewodzącej pod klixon/PTC, aby zapewnić prawidłowe chłodzenie elementu.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• W bardzo starych urządzeniach emalia na rurkach może być podżarta korozją – ukryte mikrowyciek.
• Brak specjalistycznych narzędzi (manometry, tester PTC) ogranicza dokładność domowej diagnostyki.
• Wymiana całej lodówki bywa tańsza niż wymiana sprężarki + napełnienie.

Sugestie dalszych badań

• Analiza prądów za pomocą miernika cęgowego True-RMS podczas startu (peak > 6 A wskazuje trudny rozruch).
• Termowizja skraplacza i rur ssania/tłoczenia w celu wykrycia różnic temperatury.
• Pomiar ESR kondensatora rozruchowego mikro-ohm-metrem.

Krótkie podsumowanie

Prawie zawsze winny jest układ rozruchowy lub sama sprężarka. Zacznij od najtańszych elementów: przekaźnik PTC i kondensator. Gdy są sprawne, zmierz uzwojenia sprężarki – jeżeli wartości odbiegają od normy lub klixon wciąż wybija, agregat jest uszkodzony i typowo wymienia się całe urządzenie. Prace przy czynniku chłodniczym zleć certyfikowanemu serwisowi.