Oryginalnie ustawione zawory przy skuterze 4t 80 chiński
Kluczowe punkty
• Silnik typowo oznaczany 139QMB/GY6.
• Te same wartości stosuje się w wersjach 50, 72, 80 cc – głowica i mechanizm rozrządu pozostają niezmienione.
• Pomiar i regulacja wyłącznie na całkowicie zimnym silniku (min. 3–4 h postoju przy temp. otoczenia).
Chińskie „80-ki” to w 95 % przypadków bazowy silnik 139QMB (Ø39 mm) rozbudowany zestawem big-bore Ø47 mm. Rozrząd (wałek, dźwigienki, zawory) pozostaje OEM – stąd identyczne luzy jak w wersji 49 cc.
Luz kompensuje:
• rozszerzalność cieplną trzonków zaworów i elementów rozrządu,
• odkształcenia głowicy przy pracy.
Wydech pracuje w wyższej temperaturze ⇒ musi mieć większy luz, by po rozgrzaniu nie „podpierać” zaworu.
Równanie przyrostu długości:
\[
\Delta L = \alpha \; L_0 \; \Delta T
\]
gdzie \(\alpha\) dla stali trzonka ≈ \(11{,}5 \times 10^{-6}\,\mathrm{K^{-1}}\). Przy ΔT~200 K trzonek wydłuża się o ok. 0,03-0,04 mm, co tłumaczy wymaganą rezerwę luzu.
• Za mały – utrata kompresji, trudny rozruch na ciepło, ryzyko wypalenia gniazda.
• Za duży – głośna praca, obniżona moc, przyspieszone zużycie krzywek i popychaczy.
Co 3 000–5 000 km lub po każdym demontażu głowicy. W tanich chińskich głowicach gniazda i prowadnice szybciej „pracują”, dlatego częstsza kontrola (<3 000 km) jest zalecana przy intensywnej eksploatacji.
• W nowszych głowicach GY6 stosowane są zawory z powłoką azotkową (TiN, CrN) – stabilniejsza rozszerzalność, ale zalecane luzy pozostają bez zmian (0,05 / 0,08 mm).
• Coraz częściej spotyka się regulację za pomocą płytek (shim) – gł. w sportowych 125 cc; w klasycznym 80 cc nadal śruba + nakrętka.
• Elektryczne pompy oleju i czujniki temp. głowicy (CAN-bus) w skuterach Euro 5 pomagają wykrywać przegrzewanie zanim dojdzie do „podparcia” zaworów.
• Dlaczego nie 0,125/0,35 mm? – Pojawiające się w części źródeł internetowych wartości rzędu 0,2–0,4 mm odnoszą się do dużych silników OHV (np. Honda GX) i są za duże dla GY6. Ich zastosowanie w małym skuterze da głośny klekot i spadek mocy.
• Konwersja: 0,003″ = 0,076 mm, 0,004″ = 0,102 mm – stąd różne manuale USA podają wartości w calach.
• Fałszywe/niepełne dane serwisowe w sieci mogą prowadzić do uszkodzeń – zaleca się korzystanie z dokumentacji producenta lub sprawdzonych portali technicznych.
• Regulacja zaworów nie narusza homologacji/EC-type approval, lecz modyfikacje (np. ekstremalne luzy dla osiągów) mogą zwiększyć emisję hałasu i spalin (naruszenie norm EURO 4/5).
• Zawsze wymieniaj uszczelkę pokrywy zaworów – kosztuje grosze, a zapobiega poceniu oleju.
• Po regulacji odsłuchaj silnik stetoskopem mechanika lub długim śrubokrętem – dźwięk powinien być równy, bez metalicznego cykania.
• Kontrola kompresji po regulacji (≥10 bar) potwierdzi brak „podparcia”.
• Jeśli Twój silnik posiada nietypową głowicę (np. 2-zaworowa wielkośrednicowa 52 mm) – sprawdź manual, bo producent mógł zalecić 0,10/0,12 mm.
• Przy stosowaniu paliw E10/E15 temperatura spalania rośnie – można skorygować wydech +0,01 mm.
• Analiza wpływu benzyn z biokomponentami na stabilność luzu zaworowego w małych silnikach powietrznie chłodzonych.
• Ocena trwałości chińskich głowic po zastosowaniu powłok DLC na popychaczach.
• Weryfikacja on-line monitoringu temperatury prowadnicy zaworowej z użyciem czujników MEMS.
Oryginalne chińskie skutery 4T ~80 cc (GY6/QMB) wymagają przy zimnym silniku: 0,05–0,06 mm na ssącym oraz 0,08–0,10 mm na wydechowym. Trzymanie się tych wartości, regularna kontrola co 3–5 tys. km i prawidłowa procedura GMP gwarantują bezproblemową pracę, pełną kompresję i długą żywotność głowicy.