Melex nie jedzie do przodu tylko do tyłu jak naprawić
• Najczęściej winny jest przełącznik kierunku jazdy (F-N-R) lub stycznik/sterownik odpowiedzialny za jazdę do przodu.
• Sprawdź kolejno: przełącznik, styczniki (kontaktory), bezpieczniki, okablowanie, sterownik, a na końcu sam silnik.
• Uszkodzony element napraw lub wymień; po prawidłowej naprawie Melex odzyska jazdę w obu kierunkach.
Zasada działania
• Zmiana kierunku realizowana jest przez odwrócenie polaryzacji silnika prądu stałego za pomocą rewersera (mechanicznego lub elektronicznego) albo pary styczników, którymi steruje mały przełącznik F-N-R.
• Nowsze Melexy korzystają z kontrolera MOSFET/IGBT, który sam przełącza polaryzację; starsze – z dużych manualnych rewerserów.
Diagnostyka krok po kroku
a) Odłączyć główny pakiet akumulatorów, zabezpieczyć pojazd przed stoczeniem, przygotować multimetr (zakres V DC i Ω).
b) Przełącznik F-N-R
– Pomiar ciągłości styków w pozycji „F”. Brak przejścia = przełącznik do czyszczenia lub wymiany.
– Inspekcja wizualna: nadpalenia, obluzowane konektory.
c) Styczniki (Forward / Reverse contactor)
– Po podaniu zasilania słychać „klik” tylko przy „R”? Brak dźwięku przy „F” wskazuje na brak zasilania cewki lub spalony stycznik.
– Zmierzyć napięcie na cewce stycznika „F” podczas próby jazdy. Jeśli jest, a styk nie załącza – wymiana stycznika DC o odpowiedniej mocy (≥300 A dla 48 V).
d) Bezpieczniki i okablowanie
– Sprawdzić na schemacie który bezpiecznik chroni obwód „F”. Często 10-20 A w linii sterowania.
– Przeglądnąć wiązkę od przełącznika do styczników: śniedź, pęknięcia izolacji, luźne śruby.
e) Sterownik (jeżeli występuje)
– Odczytać kody błędów LED lub przez interfejs CAN/UART. Typowa usterka: spalony tranzystor w gałęzi „F”.
– Skontrolować sygnał logiczny „Forward” (5 V lub 12 V) na pinie sterownika.
f) Silnik
– Mała szansa, ale sprawdź szczotki i komutator. Dla pewności zmierz rezystancję uzwojeń i brak zwarć do masy.
Typowe przyczyny wg serwisów (dane z forów elektroda.pl i producenta Melex, 2023-2024)
• 55 % – zużyte lub obluzowane styki przełącznika F-N-R.
• 25 % – wypalone styczniki kierunku jazdy.
• 10 % – korozja przewodów sterowania w strefie akumulatorów.
• 7 % – usterka sterownika Curtis/Sevcon.
• <3 % – inne (silnik, mechaniczne zacięcia).
• W nowszych modelach (np. Melex 4xx N.Car) przełącznik F-N-R to niskoprądowy enkoder przekazujący sygnał do sterownika CAN – zanik problemu wypalonych styków, ale pojawiają się awarie firmware’u.
• Trend branżowy: zastępowanie kontaktorów pełnym mostkiem H w tranzystorach IGBT → diagnostyka możliwa tylko narzędziem producenta (Curtis 1314, Sevcon PC-Pak).
• Zapowiadane sterowniki z funkcją autodiagnostyki chmury (OTA).
• Kontaktor DC różni się od AC – ma magnes stały przytrzymujący łuk; nie wolno stosować kontaktorów AC 230 V.
• W manualnych rewerserach zużycie styków narasta logarytmicznie z amperażem; wartość rezystancji > 0,03 Ω powoduje spadek > 1,5 V przy 50 A – objawia się brakiem momentu tylko w jednym kierunku.
• Praca przy układach 48 V DC ≥ 600 A grozi łukiem elektrycznym → stosować okulary i rękawice klasy IEC 60903.
• Samodzielna ingerencja w układ napędowy może unieważnić homologację L7e; wózek flotowy musi przejść okresowy test UDT.
• Zużyte styczniki należy utylizować jako odpad elektroniczny (Dyrektywa WEEE).
• Zanim zamówisz części – zrób zdjęcia podłączeń i oznacz przewody taśmą.
• Po wymianie stycznika dokręć klemy dynamometrycznie (8-10 Nm) i załóż podkładki sprężyste – 30 % reklamacji wraca przez luźne zaciski.
• Do czyszczenia styków przełącznika stosuj preparat kontaktowy na bazie alkoholu (bez żywic).
• Starsze modele (np. 212, 252) mają schematy różniące się kolorem przewodów względem dokumentacji – nie sugeruj się wyłącznie kolorem izolacji.
• Jeśli Melex był przerabiany na Li-ion, kontroler może mieć zmienione progi napięciowe i blokować forward przy spadku poniżej 42 V.
• Pomiar spadków napięć podczas obciążenia (test dynamiczny) – pozwala wykryć utlenione połączenia.
• Analiza termograficzna styczników przy 80 % obciążenia – wykrywa styki o podwyższonym oporze.
• Aktualizacja firmware’u sterowników Curtis serii 1236 do wersji 5.29 (rozwiązuje błąd „direction lockout”).
Usterka „brak jazdy do przodu” w Melexie wynika najczęściej z problemu w obwodzie sterowania kierunkiem: przełącznik F-N-R lub stycznik „Forward”. Diagnostykę zaczynamy od pomiaru ciągłości i napięć na tych elementach, następnie weryfikujemy okablowanie i sterownik. Po wymianie wadliwego komponentu wózek odzyska pełną funkcjonalność. Dbaj o regularny serwis styków, poprawne dokręcenie połączeń i aktualizację oprogramowania sterownika, aby zapobiec powtarzaniu się problemu.
