Metex 3650 – błędny pomiar rezystancji, diagnostyka i typowe usterki

Pytanie

Zły pomiar rezystancji w Metex 3650

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęstsze przyczyny złego pomiaru rezystancji w Metex 3650 to: niesprawne przewody/gniazda i zanieczyszczony przełącznik zakresów, niedoładowana bateria, upływności (wilgoć/brud) w torze wejściowym, uszkodzenia elementów zabezpieczających (PTC/MOV/rezystory bezpiecznikowe/diody), rozjechane rezystory precyzyjne źródła prądowego oraz – w części egzemplarzy – usterka modułu hybrydowego/układu głównego (ICL7106 lub hybryda Metex).
• Szybkie testy: zwarcie sond (≈0,1–0,5 Ω), pomiar kilku rezystorów wzorcowych na różnych zakresach, ocena stabilności wskazań i poruszanie przewodami/gałką zakresów.
• Jeśli błąd dotyczy wszystkich zakresów Ω i innych funkcji, podejrzany jest układ główny/hybryda; jeśli tylko wybranych zakresów – typowo elementy źródła prądowego, klucze analogowe lub styki przełącznika.

Szczegółowa analiza problemu

• Zasada: multimetr mierzy rezystancję, przepuszczając przez badany element stały prąd i mierząc spadek napięcia (R = V/I). Każdy zakres ma inny prąd testowy. Typowe rzędy wielkości (orientacyjnie):
  200 Ω ≈ 1 mA, 2 kΩ ≈ 100 µA, 20 kΩ ≈ 10 µA, 200 kΩ ≈ 1 µA, 2 MΩ ≈ 0,1 µA, 20 MΩ ≈ 10 nA.
• Szybka diagnostyka objawów → przyczyny:
  • Zawyżanie/OL na wszystkich zakresach: przerwany tor wejściowy (pęknięta ścieżka, uszkodzony rezystor bezpiecznikowy/klucz analogowy), uszkodzone źródło prądowe, brudny przełącznik, uszkodzenie hybrydy/ICL7106.
  • Zaniżanie na wysokich zakresach (≥200 kΩ): upływności od wilgoci i brudu, uszkodzony/zwęglony MOV, zanieczyszczona płytka, wilgotny „zebra strip” LCD lub resztki topnika.
  • Błędy głównie na niskich zakresach (≤2 kΩ): wzrost rezystancji elementów szeregowych (PTC/rezystory), słaby styk przewodów/gniazd, zanieczyszczony przełącznik.
  • Niestabilność/skakanie: przerwane żyły przewodów, zimne luty, zabrudzone styki przełącznika, słaba bateria.
• Procedura krok po kroku (bez schematu, ale skuteczna w praktyce):
  1. Zasilanie i podstawy
     • Wymień baterię na nową markową; niski poziom powoduje dryft napięcia odniesienia i niestabilność A/C.
     • Sondy: zewrzyj końcówki na 200 Ω lub brzęczyku; powinno być 0,1–0,5 Ω. Poruszaj przewodami przy wtykach i grotach – skakanie wskazań = wymiana przewodów.
     • Gniazda: obejrzyj, dognij sprężyste styki, przemyj IPA.
  2. Przełącznik zakresów
     • Przekręć przez wszystkie pozycje kilkanaście razy. Jeśli pomaga „na chwilę”, konieczne czyszczenie wewnętrzne (IPA/kontakt do styków, bez zalewania optyki LCD), ewentualnie poprawa lutów przełącznika na PCB.
  3. Testy funkcjonalne Ω
     • Zwarcie sond: zapisz wskazanie (to rezystancja własna toru).
     • Otwarta pętla: O.L/∞. Wysokie losowe wartości przy otwartej pętli = upływności.
     • Rezystory wzorcowe: 100 Ω, 1 kΩ, 10 kΩ, 100 kΩ, 1 MΩ, 10 MΩ; sprawdź każdy na najbliższym zakresie. Porównaj błąd względny i trend między zakresami.
  4. Weryfikacja prądu testowego (diagnostyka źródła prądowego)
     • Na wybranym zakresie podłącz rezystor wzorcowy Rx i zmierz napięcie na nim drugim miernikiem (lub tym samym po przełączeniu, ale bez poruszania układu). Oblicz I = V/Rx i porównaj z typowym rzędem wielkości (powyżej).
     • Za mały prąd na konkretnym zakresie → uszkodzenie/dryft rezystorów precyzyjnych źródła lub klucza analogowego dla tego zakresu.
     • Za duży/zerowy prąd → uszkodzenie tranzystora źródła prądowego, diody, przerwa w torze.
  5. Tor wejściowy i zabezpieczenia
     • Oględziny: ślady przepięć, przypalenia wokół MOV/rezystorów bezpiecznikowych/PTC.
     • Pomiary wylutowane/odłączone:
       • PTC (seria w torze) – w stanie zimnym zwykle kilkaset omów do kilku kiloohmów (zależnie od typu); znacznie zawyżona rezystancja ogranicza prąd na niskich zakresach.
       • MOV – objawy upływu: mierzalna rezystancja w MΩ lub setkach kΩ; wymiana.
       • Diody zabezpieczające – sprawdź spadki w obu kierunkach (brak zwarć/upływów).
     • Rezystory bezpiecznikowe (niskoohmowe) – przerwa lub wzrost wartości zaburzają zakresy. Uwaga: bezpieczniki szeregowe zwykle dotyczą pomiaru prądu, nie rezystancji – ich uszkodzenie zazwyczaj nie psuje Ω.
  6. Płytka i upływności
     • Dokładne mycie IPA/żelem do PCB, usunięcie starego topnika; suszenie 50–60°C przez 1–2 h.
     • Sprawdzenie i dociśnięcie taśmy elastomerowej (zebra) LCD – zabrudzenie/utlenienie potrafi generować „widmowe” wskazania wpływające na interpretację odczytów.
  7. Klucze analogowe i układ główny
     • Uszkodzone klucze (np. 4051/4053 lub wbudowane w hybrydę) → błędy pojedynczych zakresów.
     • W zależności od wersji Metex 3650 spotyka się:
       a) klasyczny przetwornik ICL7106 + otoczenie, lub
       b) układ hybrydowy Metex (np. M3650B1/SDG-HD-03AR) integrujący ADC/sterowanie.
     • Gdy oprócz Ω fałszuje także DC/AC V i pojawia się dryft offsetu – wysokie prawdopodobieństwo usterki hybrydy/ICL7106. Często jedynym źródłem części jest „dawca”.

Aktualne informacje i trendy

• Z relacji serwisowych użytkowników (fora naprawcze i projekty renowacji) dla modeli M‑3650B/D: typowe są problemy z dryftem offsetu napięciowego, blaknącym LCD (taśma zebra) i usterkami hybrydy/ICL7106 po latach. Dostępne są instrukcje serwisowe do M‑3650D (pomagają w kalibracji i mapie punktów pomiarowych).
• Część egzemplarzy Voltcraft/RadioShack to rebrand Metex 3650 – informacje naprawcze są często wymienne.
• Części oryginalnych (hybryda) praktycznie brak; popularne podejście to naprawa połączeń hybrydy, reflow/rekonstrukcja padów, ewentualnie „przeszczep”.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Wpływ baterii: spadek napięcia obniża zapas dynamiczny wzmacniaczy i referencji; w dual‑slope ADC skutkuje błędami przeliczenia i gorszą filtracją zakłóceń sieci.
• Dlaczego brud/wilgoć szkodzą głównie przy MΩ: już prąd rzędu dziesiątek nanoamperów „znika” w upływnościach, zawyżając wskazania.
• PTC/MOV: po „incydencie” z napięciem na zakresie Ω PTC może pozostać trwale utyknięty na wyższej rezystancji, a MOV mieć podwyższone upływy.

Aspekty etyczne i prawne

• Nie mierz rezystancji w obwodach pod napięciem i z naładowanymi kondensatorami. To ryzyko porażenia i zniszczenia miernika.
• Starsze mierniki nie spełniają współczesnych kategorii przepięciowych (CAT III/IV) – ogranicz użytkowanie do prostych pomiarów niskonapięciowych.

Praktyczne wskazówki

• Zacznij od najtańszych rzeczy: nowe baterie i przewody, czyszczenie gniazd oraz przełącznika.
• Ustal, czy błąd jest stały między zakresami (wspólna przyczyna) czy „schodkuje” się (winne elementy danego zakresu).
• Po interwencji wykonaj kalibrację wg instrukcji serwisowej (zerowanie, punkty odniesienia na kilku zakresach).
• Dokumentuj wyniki: tablica z „wskazanie – wartość wzorca – błąd” dla 5–6 rezystorów.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• „Sprawdź bezpieczniki” – w tym modelu zwykle dotyczy zakresów prądowych; uszkodzony bezpiecznik nie tłumaczy błędów Ω.
• Różne wersje płyt: Metex/Voltcraft/RadioShack mogą mieć inne oznaczenia i układy – ścieżka diagnostyczna pozostaje jednak taka sama.
• Wymiana hybrydy zwykle nieopłacalna; jeśli tor napięciowy też jest błędny – rozważ diagnozę pod kątem układu głównego zanim poświęcisz wiele czasu na drobne elementy.

Sugestie dalszych badań

• Zdobyć instrukcję serwisową M‑3650D/M‑3650B i porównać punkty testowe, prądy źródła i procedurę kalibracji.
• Przejrzeć opisy napraw (fora serwisowe, wątki renowacji): typowe defekty hybrydy, naprawa taśmy LCD, przykłady upływności.
• Jeśli masz drugi multimetr: wykonaj pomiar prądu testowego (I = V/R) na każdym zakresie – to szybko wskaże na sekcję winowajcy.

Krótkie podsumowanie

• Najpierw wyeliminuj czynniki zewnętrzne (bateria, przewody, styki, przełącznik) i zanieczyszczenia.
• Zmapuj błąd na zakresy i sprawdź prąd testowy – to rozróżni problem źródła prądowego/kluczy od upływności i rezystancji szeregowych.
• Jeśli oprócz Ω szwankują też V/diody, podejrzenie pada na układ główny/hybrydę – naprawa bywa trudna bez „dawcy”.

Jeśli podasz:

• jakie są odczyty dla zwarcia/otwartej pętli,
• przykładowe wyniki 100 Ω, 1 kΩ, 10 kΩ, 100 kΩ, 1 MΩ,
• oraz czy napięcie DC/AC mierzy poprawnie,

to przygotuję precyzyjny plan naprawy wraz z punktami pomiarowymi dla Twojej wersji 3650.

Pytanie

Na zakresach 2k, 20k, 200k, 2M, 20M pokazuje te sama wartość 1.5k przy rozwartym wejściu pomiarowym

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Stałe wskazanie ≈1,5 kΩ na zakresach 2 k…20 MΩ przy rozwartym wejściu oznacza, że w torze wejściowym V/Ω→COM powstała wewnętrzna ścieżka upływu ok. 1,5 kΩ (typowo: uszkodzony warystor MOV, zwęglenie/ zabrudzenie PCB w okolicy zabezpieczeń lub zanieczyszczony przełącznik zakresów). To nie jest kwestia kalibracji.
• Rzadziej przyczyną bywa uszkodzenie układu pomiarowego (hybryda/ICL7106, źródło prądowe Ω).

Kluczowe punkty:

• Przy otwartych sondach omomierz powinien pokazać OL/∞.
• Identyczny odczyt na wszystkich „wyższych” zakresach wskazuje na stały rezystor równoległy widziany na samym wejściu.
• Najpierw wyklucz: MOV/iskiernik/PCB/diody ochronne/PRZ przełącznika, dopiero potem podejrzewaj układ AFE/ADC.

Szczegółowa analiza problemu

• Zasada działania Ω: miernik wymusza prąd I i mierzy spadek V, licząc R=V/I. Dla różnych zakresów zmienia I, ale jeżeli na wejściu istnieje stałe bocznikowanie ~1,5 kΩ, wynik będzie taki sam niezależnie od wybranego zakresu – stąd stałe 1,5 kΩ.
• Lokalizacja usterki „przed” przełączaniem zakresów: skoro wszystkie zakresy mierzą to samo, rezystancja 1,5 kΩ jest widziana już na gniazdach. Najczęstsze elementy równolegle do wejścia to:
  • warystor(y) MOV (ochrona przepięciowa),
  • iskiernik/odstęp iskrowy; po przepięciu często zostawia zwęgloną, przewodzącą ścieżkę,
  • zanieczyszczenia i wilgoć (brud/flux) między ścieżkami,
  • diody clamp (rzadziej – zwykle padają „na zwarcie”, a nie 1,5 kΩ),
  • PTC/rezystory bezpiecznikowe (typowo mają dziesiątki–setki Ω, więc mało pasują do 1,5 kΩ),
  • sam przełącznik zakresów (film brudu/utlenienia tworzy rezystancję).
• Hipoteza „uszkodzony układ główny” (ICL7106/hybryda): możliwa, ale wtedy częściej obserwuje się offsety/niestabilność na DC/V, a nie idealnie stałe „1,5 kΩ” na każdej górnej podzakresie. Dlatego diagnostykę zaczynamy od toru zabezpieczeń i czystości PCB.

Aktualne informacje i trendy

• Typowe wejście DMM klasy budżetowej stosuje łańcuch: gniazda → PTC → MOV/iskiernik → diody clamp → dzielniki/klucze → AFE/ADC. Po silnym przepięciu najczęściej degraduje się MOV lub powstaje ścieżka przewodząca na PCB. W praktyce serwisowej wymiana MOV i czyszczenie/odtworzenie laminatu rozwiązuje większość takich przypadków.
• Zastępniki MOV dobiera się po napięciu MCOV/VRMS zgodnie z kategorią miernika (np. do mierników 600 V RMS zwykle MOV klasy 275 VAC), rozmiar i energia zgodnie z oryginałem.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Szybki test bez rozbierania:
  • Sprawdź, co pokazuje zakres 200 Ω przy otwartych sondach: powinno być OL. Jeżeli jest OL na 200 Ω, a 1,5 kΩ na 2 kΩ i wyżej – obraz pasuje do stałego bocznika ~1,5 kΩ.
  • Zewrzyj sondy na 200 Ω: powinno pokazać 0…0,5 Ω. Jeśli nie schodzi do bliska zera – dodatkowy problem ze stykami/przełącznikiem.
  • Sprawdź DC V na znanej baterii (np. AA ≈1,5 V): jeżeli DC działa poprawnie, AFE zwykle jest sprawny, a problem siedzi w wejściu/Ω.
• Test „na sucho” miernika wyłączonego:
  • Odłącz baterię. Zmierz innym sprawnym miernikiem rezystancję między gniazdami V/Ω a COM badanym miernikiem. Jeżeli wyjdzie ~1,5 kΩ – masz dowód stałego bocznikowania już na wejściu.

Aspekty etyczne i prawne

• Po usunięciu uszkodzonego MOV miernik może „działać”, ale traci część ochrony przeciwprzepięciowej i nie spełnia deklarowanej kategorii przepięciowej (CAT). Używanie tak zmodyfikowanego miernika na instalacjach sieciowych jest niebezpieczne i niezgodne z przeznaczeniem.
• Wymiana elementów zabezpieczających powinna odtworzyć parametry oryginału (napięcie, energia, kategoria).

Praktyczne wskazówki

1. Bezpieczeństwo: wyjmij baterię, rozładuj kondensatory, antystatyka.
2. Inspekcja:
   • Obejrzyj strefę wejścia: MOV (żółty/niebieski dysk), iskiernik, okolice przełącznika. Szukaj pęknięć, okopceń, nadpaleń, resztek po łuku.
3. Czyszczenie:
   • Dokładnie umyj PCB IPA + szczoteczka, usuń stary topnik/brud, wysusz (preferencyjnie 50–60°C przez 1–2 h).
4. Izolowanie winowajcy:
   • Wylutuj jedną nogę MOV/iskiernika. Złóż prowizorycznie, podłącz baterię i sprawdź Ω przy otwartych sondach.
   • Jeżeli OL wróciło – wymień MOV/napraw strefę iskiernika. Jeśli nie – idź dalej.
5. Sprawdzenie elementów:
   • MOV: wylutowany powinien mieć rezystancję → ∞. Jeżeli pokazuje kilo-omy – do wymiany.
   • Diody clamp: test diody; nie powinny przewodzić w obu kierunkach (poza ~0,6–0,7 V w kierunku przewodzenia).
   • PTC/rezystory bezpiecznikowe: porównaj z nadrukiem/serwisówką.
6. Przełącznik zakresów:
   • Oczyść styki (kontakt czyszczący, NIE agresywny „kontakt WL” bez płukania). Sprawdź, czy nie ma mostków brudu między sektorami.
7. Jeśli nadal 1,5 kΩ:
   • Podejrzenie pada na klucze analogowe/układ główny (hybryda/ICL7106 i okolice auto-zero, REF). Warto sprawdzić kondensatory auto-zero i referencji; jednak ekonomicznie często nieopłacalne.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• 1,5 kΩ to dość niska, „czysta” wartość – bardzo charakterystyczna dla uszkodzonego MOV albo przewodzącej ścieżki węglowej po łuku. Rzadko wynika z samego A/D.
• Jeśli miernik był podłączony do napięcia w trybie Ω, uszkodzenie MOV/iskiernika jest niemal pewne.

Sugestie dalszych badań

• Podaj, proszę:
  • Co pokazuje zakres 200 Ω przy otwartych sondach?
  • Czy pomiar DC V (np. bateria AA) jest poprawny i stabilny?
  • Jaki to dokładnie model miernika (oznaczenie płyty), oraz zdjęcie strefy wejścia?
• Na tej podstawie wskażę dokładny typ zamiennika MOV i miejsca do naprawy/izolacji PCB.

Krótkie podsumowanie

• Objaw „1,5 kΩ przy otwartych sondach” to niemal na pewno stała upływność ≈1,5 kΩ równolegle do wejścia – najczęściej uszkodzony MOV lub zabrudzona/zwęglona strefa wejścia. Zacznij od czyszczenia, odizolowania i testu z odlutowaną nogą MOV; dopiero w drugiej kolejności podejrzewaj układ pomiarowy. Po naprawie koniecznie odtwórz ochronę przeciwprzepięciową odpowiednim MOV/elementami, aby miernik był bezpieczny w użyciu.