Lakier w sprayu Motip – żabia skóra, połysk po kilku dniach, utrata matu bazy

Pytanie

dlaczego lakier w sprayu, baza po otwarciu i pierwszej próbce, było ok, dobrze pokrył i był matowy, ale po kilku dniach lakier jak by stracił właściwości powstaje rozwarstwianie taka żabia skóra i się szkli lekkim połyskiem pomimo że to baza, czy to wada lakieru?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najprawdopodobniej nie jest to wada fabryczna, lecz degradacja i rozwarstwienie składników po pierwszym użyciu, spowodowane:
  • sedymentacją (opadaniem) pigmentów i środków matujących,
  • częściowym odparowaniem rozpuszczalników i/lub ubytkiem propelentu,
  • ewentualnym przytkaniem dyszy lub niekorzystnymi warunkami aplikacji (temperatura / wilgotność).
• Dokładne, długie wstrząsanie, oczyszczenie dyszy i aplikacja w zalecanych warunkach zazwyczaj przywracają poprawne właściwości; jeśli nie – puszkę należy wymienić.

Szczegółowa analiza problemu

1. Sedymentacja i rozdział faz
    • Lakier w aerozolu jest zawiesiną pigmentu, żywicy, cząstek matujących (np. SiO₂) i rozpuszczalników. Już po kilkunastu godzinach postoju cięższe frakcje opadają.
    • Jeżeli przed kolejnym użyciem puszka nie jest energicznie mieszana ≥ 2 minuty od chwili „zagrzechotania” kulek, dysza podaje mieszaninę ubogą w środki matujące → powłoka staje się gładsza i połyskuje.

2. Odparowanie rozpuszczalników / spadek ciśnienia
    • Po pierwszym natrysku niewielka ilość rozpuszczalnika i propelentu może ujść przez zawór.
    • Wzrost lepkości i spadek ciśnienia pogarszają atomizację, kropelki są większe, a warstwa układa się nierówno – klasyczny defekt „orange peel”.

3. Zanieczyszczenie lub częściowe zatkanie dyszy
    • Zaschnięte resztki lakieru zmieniają kształt strumienia, powodując plucie i lokalne przebłyski.

4. Warunki otoczenia
    • Zbyt niska temp. (<15 °C) lub wysoka wilgotność (>70 %) spowalniają odparowanie, a wilgoć kondensuje na świeżej warstwie, zaburzając mat.
    • Zbyt wysoka temp. (>30 °C) przyspiesza odparowanie lekkich frakcji → lakier „napina” się i marszczy.

5. Rzadziej: rzeczywista wada produktu
    • Niestabilna receptura lub zanieczyszczenie partii przejawiają się najczęściej już przy pierwszej aplikacji, dlatego w tym wypadku jest to mało prawdopodobne.

Aktualne informacje i trendy

• Coraz powszechniej stosuje się 2-K (two-component) spraye z wewnętrznym utwardzaczem aktywowanym przez użytkownika; podwójna puszka minimalizuje problemy z sedymentacją i utratą rozpuszczalników po otwarciu.
• Producenci wprowadzają kulki z wolframu lub stali nierdzewnej o większej masie, poprawiające mieszanie pigmentu.
• Dyrektywy VOC (np. 2004/42/WE) ograniczają zawartość lotnych rozpuszczalników, co wymusza bardziej czułe, „gęstsze” formulacje – stąd większa wrażliwość na warunki aplikacji.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Model fizyczny „żabiej skóry”: zbyt szybkie odparowanie cienkiej warstwy powierzchniowej → powstaje membrana hamująca ucieczkę rozpuszczalnika z głębi. Różnica napięć powierzchniowych powoduje lokalne pofałdowanie.
• Środki matujące rozpraszają światło na zasadzie Mie; ich brak lub nierówny rozkład skutkuje połyskiem.

Aspekty etyczne i prawne

• Puszki aerozolowe to odpady niebezpieczne – utylizacja wyłącznie w punktach zbiórki.
• Użytkownik ma prawo do reklamacji produktu; producent odpowiada za zgodność wyrobu z deklaracją CE oraz kartą TDS/SDS.
• Stosowanie w słabo wentylowanych pomieszczeniach narusza BHP (stężenie LZO i izocyjanianów w 2-K).

Praktyczne wskazówki

1. Energicznie wstrząsaj ≥ 2 min; w trakcie malowania co 1-2 min krótko „przemieszaj”.
2. Przechowuj pionowo, 15–25 °C, wilgotność <60 %, z dala od słońca.
3. Po użyciu odwróć puszkę, przedmuchaj dyszę gazem 2–3 s.
4. Aplikuj 2-3 cienkie, krzyżowe warstwy w odstępach 5–10 min, z odległości 20–25 cm.
5. Testuj na próbce; jeśli połysk się utrzymuje – wymień spray.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Puszka leżąca na boku sprzyja gromadzeniu się osadu w jednym miejscu, co utrudnia późniejsze rozmieszanie.
• Nie wszystkie dysze są odporne na aceton; nadmierne płukanie może je spękać.
• Matowe bazy wymagają zawsze warstwy bezbarwnej (mat lub półmat); sama baza jest mniej odporna na czynniki środowiskowe.

Sugestie dalszych badań

• Ocena lepkości (np. kubek Forda) przed i po otwarciu – dane pozwolą określić szybkość odparowania rozpuszczalników.
• Badanie SEM osadu z dna puszki ujawni, czy środki matujące aglomerują.
• Analiza chromatograficzna GC-MS gazów z puszki po 1 tyg. – weryfikacja ubytku frakcji VOC.

Krótkie podsumowanie

Problemy z „żabią skórą” i utratą matu po kilku dniach od pierwszego użycia są najczęściej skutkiem sedymentacji i zmian ciśnienia/lepkości wewnątrz puszki, potęgowanych niepełnym mieszaniem oraz nieoptymalnymi warunkami aplikacji. Dokładne wstrząsanie, oczyszczanie dyszy i praca w zalecanych parametrach zwykle przywracają poprawny efekt; utrzymujący się defekt wskazuje na konieczność wymiany produktu lub reklamację.