Multimetr UNI-T, Fluke, DT830B nie mierzy rezystancji – brak odczytu Ω, przyczyny, diagnostyka

Pytanie

Dlaczego multimetr nie mierzy rezystancji?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Multimetr nie mierzy rezystancji, gdy ma niewystarczające zasilanie, uszkodzony tor pomiarowy (bezpiecznik, przewody, przełącznik), gdy użytkownik wybrał niewłaściwy tryb / zakres lub wykonuje pomiar w obwodzie pod napięciem.
• Kluczowe punkty: sprawna bateria, poprawne gniazda i zakres Ω, nienaruszony bezpiecznik, zdrowe przewody, odłączenie badanego elementu od zasilania.

Szczegółowa analiza problemu

1. Zasada działania omomierza w DMM
   Multimetr generuje z baterii ustalony prąd pomiarowy \(I_{\text{pom}}\) i mierzy spadek napięcia \(U\). Rezystancja jest wyliczana z prawa Ohma:
   \[ R = \frac{U}{I_{\text{pom}}} \]
   Każda przerwa w obwodzie prądu pomiarowego uniemożliwia pomiar.

2. Najczęstsze przyczyny braku odczytu
   a) Zasilanie
   • Słaba lub rozładowana bateria (typowo 9 V lub 2×AAA) – brak prądu pomiarowego → wyświetlacz pokazuje „OL”, „1” lub nic.
   • Zwarcie/korozja styków baterii.
   b) Tor pomiarowy multimetru
   • Przepalony bezpiecznik chroniący zakres Ω/mA. Powód: wcześniejsza próba pomiaru prądu lub rezystancji w obwodzie pod napięciem.
   • Uszkodzony przełącznik funkcji – brak styku na polu Ω.
   • Wewnętrzne uszkodzenie źródła prądowego lub przetwornika ADC (upadek, przepięcie).
   c) Przewody i styki
   • Pęknięty przewód, utlenione wtyki, luźne gniazdo. Rezystancja przewodów >> kilka Ω symulowana jako przerwa.
   • Włożenie czerwonej sondy w gniazdo 10 A zamiast VΩ ⇒ obwód pomiarowy otwarty.
   d) Nieprawidłowa metoda pomiaru
   • Pomiar w układzie pod napięciem – prąd z zasilania „zagłusza” prąd z omomierza, a dodatkowo grozi uszkodzeniem przyrządu.
   • Element pozostawiony w układzie równoległym – rezystancja wynikowa myląca lub zbyt niska → DMM pokazuje 0 Ω.
   • Wybrany zakres poza spodziewaną wartością (w multimetrze manual Range).
   e) Ograniczenia dokładności
   • Typowy DMM 2-przewodowy: dokładność ±(1 % + 2 cyfry). Dla rezystancji <1 Ω błąd względny może przekraczać 100 %.
   • Rezystancja przewodów 0,1–0,3 Ω konkuruje z mierzonym R.

3. Diagnostyka krok po kroku
   1) Zerknij na ikonę baterii; jeśli brak – wymień.
   2) Zewrzyj sondy w trybie ciągłości – powinno być 0–0,5 Ω (i brzęczyk).
   3) Jeśli „OL” → otwórz obudowę i sprawdź bezpiecznik Ω (zwykle 200 mA / 250 V lub 400 mA HRC).
   4) Zmierz znany rezystor 1 kΩ ±1 %.
   5) W razie wątpliwości pomiar niskich R wykonaj metodą czteroprzewodową (Kelvin) lub pomiarem spadku napięcia przy znanym prądzie z zasilacza laboratoryjnego.

Aktualne informacje i trendy

• Nowe multimetry klasy True RMS oferują:
  • Funkcję Low-Ω (0,001 Ω, 200 mA test current) – automatyczne kompensowanie przewodów.
  • Bluetooth/USB – rejestracja i zdalna diagnostyka.
  • Wbudowany test LoZ (niskiej impedancji) oddzielający napięcia fantomowe – zabezpiecza układ Ω.
• Standard IEC 61010-1 Ed. 3 wprowadza podwójne zabezpieczenie źródła prądowego – w nowszych przyrządach przy przepaleniu bezpiecznika urządzenie samo blokuje tryb Ω i wyświetla kod błędu.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Przykład: Pomiar rezystora 330 Ω w trybie 2 kΩ – DMM pokazuje 0,330 kΩ. Po przepaleniu bezpiecznika otrzymujemy „OL” niezależnie od podłączonej rezystancji.
• Analogia: Źródło prądowe w multimetrze to „mini-zasilacz”. Brak baterii = brak zasilacza = brak sygnału pomiarowego, podobnie jak brak wody w rurze uniemożliwia zmierzenie spadku ciśnienia.

Aspekty etyczne i prawne

• Pomiar rezystancji w obwodzie zasilanym narusza zalecenia bezpieczeństwa IEC 61010 i może narazić użytkownika na porażenie.
• Serwis wewnętrzny przyrządu dopuszcza się tylko po odłączeniu baterii i rozładowaniu kondensatorów; w serwisie akredytowanym wymagana jest procedura ESD.
• Kalibracja przyrządów używanych w certyfikowanych instalacjach (np. badania ochrony ppoż.) regulowana jest przez PN-EN ISO/IEC 17025.

Praktyczne wskazówki

• Zakup zapasowego bezpiecznika HRC identycznego jak oryginał (tańszy szklany może nie wytrzymać łuku przy 600 V).
• Używaj przewodów silikonowych klasy CAT III 1000 V; tańsze PVC pękają i wprowadzają rezystancję.
• Do pomiaru rezystancji <1 Ω: zastosuj końcówki krokodylkowe lub sondy Kelvin, prąd testowy ≥100 mA.
• Regularnie czyszczoną gumką kontakty bananowe i styki przełącznika sprayem KONTAKT PR.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Nie każdy multimetr z auto-range mierzy MΩ – tanie modele do 2 MΩ mogą pokazywać „OL” przy 10 MΩ rezystora, mimo że są sprawne.
• Długotrwała praca z rozładowaną baterią może uszkodzić przetwornicę DC-DC źródła prądowego.
• Pomiar w wilgotnym otoczeniu (<80 %RH) zwiększa upływność i zafałszowuje wyniki rzędu MΩ.

Sugestie dalszych badań

• Zapoznanie się z techniką pomiaru 4-przewodowego (Agilent App Note 5989-4483EN).
• Analiza błędu termicznego i napięcia termo-emfs przy pomiarze µΩ (materiały FLUKE „Low-Resistance Measurements”).
• Budowa mostka Wheatstone’a z wzmacniaczem operacyjnym – ćwiczenie laboratoryjne z metrologii.

Krótkie podsumowanie

Najczęstszą przyczyną braku pomiaru rezystancji w multimetrach jest banalna: rozładowana bateria lub przepalony bezpiecznik uniemożliwiający przepływ prądu pomiarowego. Drugą grupą są błędy obsługi – zły zakres, niewłaściwe gniazdo sond, pomiar w układzie pod napięciem. Systematyczna diagnostyka (bateria → sondy → zerowanie → bezpiecznik → test na znanym rezystorze) pozwala szybko ustalić winowajcę. Gdy przyrząd pozostaje niesprawny, prawdopodobne jest uszkodzenie wewnętrznego źródła prądowego lub ADC i potrzebny jest serwis lub wymiana przyrządu.