Jak prawidlowo nawinac linki bramy i naciągnąć sprezyny
1.1 Sprężyny skrętne – pojedyncza lub podwójna sprężyna na wale nad bramą.
1.2 Sprężyny naciągowe – dwie sprężyny po bokach, równolegle do prowadnic poziomych.
(Procedura poniżej dotyczy głównie sprężyn skrętnych; różnice dla naciągowych zaznaczam kursywą).
– 2 × pręt naciągowy Ø 12–13 mm, dł. 450 mm (dopasowany do otworów w stożku).
– Klucz nasadowy 10–13 mm do śrub dociskowych.
– Ściski stolarskie / imadła typu „Vice-Grip” do zablokowania bramy.
– Rękawice skórzane, okulary ochronne, stabilna drabina.
Ustaw bramę w pełni zamkniętą, odłącz napęd elektryczny i zablokuj skrzydło ściskiem na prowadnicy 10 cm nad dolnym rolką.
3.1 Poluzuj śruby dociskowe bębnów i, jeżeli były napięte, rozładuj sprężyny (ćwierć obrotu na raz, metoda „żabki”).
3.2 Zaczep ucho linki w dolnym zawiasie, poprowadź linkę pionowo do bębna.
3.3 Obracając bębnem ręcznie, ułóż linkę w rowkach od wewnątrz na zewnątrz; w pozycji zamkniętej zostaw ≥ 2 pełne zwoje na bębnie (norma UNIPRO, WIŚNIOWSKI, Hörmann).
3.4 Dociągnij linkę, aby była jednakowo napięta po obu stronach, i przytrzymując wał, dokręć śruby bębna momentem ok. 10 Nm.
Dla systemu sprężyn naciągowych: linki najpierw mocuje się na rolkach, a napięcie ustawia się przesuwając zaczep sprężyny w belce kotwiącej.
4.1 Wylicz liczbę obrotów:
• wysokość bramy 2,0 m → 7 ¼-7 ½ obrotu (29–30 ćwierćobrotów)
• 2,4 m → 8 ¼-8 ½ obrotu
Dokładne wartości podaje tabliczka znamionowa lub tabela producenta (np. Hörmann, Big-Tor, Gerda).
4.2 Włóż pierwszy pręt w dolny otwór stożka, drugi w górny; obracaj zawsze w kierunku zwiększania napięcia (dla prawej sprężyny – zgodnie z ruchem wskazówek Z, dla lewej – przeciwnie).
4.3 Pracuj ćwierć obrotu na raz, jeden pręt zawsze pozostaje w otworze. Głośno licz obroty.
4.4 Po osiągnięciu wymaganej wartości przytrzymaj górny pręt, dokręć każdą śrubę dociskową o ½ obrotu ponad styk, wyjmij pręty.
Sprężyny naciągowe: napięcie zwiększa przesunięcie haka sprężyny w kierunku wjazdu (bliżej środka bramy).
– Usuń blokadę prowadnicy.
– Podnieś bramę do ½ wysokości; powinna zatrzymać się bez tendencji opadania/wznoszenia.
– Jeśli opada → dodaj ¼ obrotu obu sprężynom. Jeśli się unosi → odejmij ¼ obrotu.
– Sprawdź równe napięcie linek (szpara boczna stała na całej długości).
– Nasmaruj niewielką ilością smaru litowego rowki bębnów i łożyska ślizgowe.
– Podłącz napęd, wykonaj 3 cykle otw./zam., obserwując równomierność nawijania linek.
– Producenci wprowadzają fabrycznie wstępnie napięte sprężyny (np. „Easy-Tension”) oraz systemy Safe-T-Winder™ pozwalające napinać sprężyny wiertarką, zmniejszając ryzyko urazów.
– Coraz częściej stosuje się sprężyny w otulinie (powłoka Safety Spring) ograniczające skutki pęknięcia.
– Normy PN-EN 13241-1:2022 wymagają, aby brama po zwolnieniu zatrzymała się w dowolnym położeniu – stąd rośnie znaczenie precyzyjnego wyważenia i czujników przeciążeniowych w napędach.
– Kierunek nawijania linek jest lustrzanym odbiciem po obu stronach wału – bęben lewy NAWIJA od tyłu do przodu, prawy od przodu do tyłu.
– Energia w sprężynie skrętnej \( E = \tfrac{1}{2} k \theta^{2} \); dla typowej bramy 2,1 m osiąga 300–500 J – porównywalnie z uderzeniem młotkiem 5 kg z wysokości 1 m.
– Naprawa osobista przy czynnych sprężynach może naruszać warunki gwarancji i przepisy BHP (Rozp. Min. Infr. Dz.U. 2002 nr 75 poz 690).
– W razie wypadku odpowiedzialność cywilna spoczywa na właścicielu obiektu; w firmach wymagane jest dopuszczenie UDT/INSPEKTORA, a pracownik musi mieć szkolenie stanowiskowe.
– Zawsze zaznacz markerem pozycję początkową stożka – ułatwia kontrolę liczby obrotów.
– Jeśli wymieniasz tylko linkę: poluzuj sprężynę o 1–1,5 obrotu, aby nie ryzykować jej zerwania podczas zdejmowania bębna.
– Nie stosuj smaru na same linki – przyspiesza ich zużycie; smaruj jedynie łożyska i zawiasy.
– Bramy o niestandardowej wadze (izolowane 60 mm, z przyklejonymi panelami drewnianymi) wymagają innej sprężyny lub większej liczby obrotów – konieczna tabela ciężarów producenta.
– Linki ocynkowane 3 mm wytrzymują średnio 8–10 tys. cykli; po widocznym rozwarstwieniu należy je wymienić, a nie tylko ponownie napiąć.
– Porównanie skuteczności otulin sprężyn typu „Safety Cover” vs. tradycyjnych rozwiązań.
– Analiza zmęczeniowa linek stalowych vs. syntetycznych (Dyneema®) w małych bramach przemysłowych.
– Zastosowanie czujników tensometrycznych w bębnie do ciągłego pomiaru napięcia linek.
Prawidłowe nawinięcie linek wymaga równego, ciasnego ułożenia ich na bębnach przy zamkniętej, zablokowanej bramie. Sprężyny napinamy dopiero po wstępnym napięciu linek, licząc dokładnie ćwierćobroty i używając wyłącznie dedykowanych prętów. Po każdej regulacji weryfikujemy wyważenie bramy. Respektowanie procedury i zasad BHP minimalizuje ryzyko urazów oraz zapewnia wieloletnią, bezawaryjną pracę całego systemu.
