Niedziałający wyświetlacz: przyczyny i diagnostyka

Pytanie

Nie działa wyswietlacz

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęstszą przyczyną „martwego” wyświetlacza w urządzeniach Kospel jest brak lub zaniżone napięcie w module zasilacza płyty sterującej bądź przerwane połączenie (taśma, gniazdo) między płytą a panelem LCD.
• Zweryfikuj kolejno: zasilanie sieciowe, bezpieczniki (w rozdzielni i na PCB), napięcia +5 V/+12 V/+3,3 V na płycie, stan złącza wyświetlacza.

Kluczowe punkty
• Zacznij od bezpieczników i napięcia sieciowego.
• Obejrzyj płytę – spuchnięte kondensatory i przepalone ścieżki najczęściej unieruchamiają logiczny 5 V.
• W nowszych modelach Kospel ekran może być wygaszony w trybie ECO – wciśnij przycisk/pokrętło, by go wybudzić.
• Jeżeli urządzenie jest na gwarancji lub nie masz uprawnień SEP, skorzystaj z autoryzowanego serwisu.

Szczegółowa analiza problemu

1. Charakterystyka wyświetlaczy w urządzeniach Kospel

• Większość modeli (PPE2/3, EKCO, KDE5) stosuje podświetlany LCD na elastycznej taśmie 14–20 pin, zasilany z +5 V (czasem +3,3 V) oraz liniami SPI/I²C.
• Starsze sterowniki (PPE2) wykorzystują prostą magistralę równoległą µC–LCD, nowsze (EKCO.M3) – dedykowany sterownik graficzny SSD130X.

2. Typowy łańcuch zasilający

1. Napięcie sieci 230/400 V →
2. Zasilacz impulsowy fly-back 12 V/5 V (na PCB; IC np. TNY, VIPer) →
3. Stabilizator liniowy 5 V → wyświetlacz i logika.
   Brak dowolnego z tych napięć = ciemny ekran.

3. Procedura diagnostyczna (bez utraty gwarancji wykonaj jedynie pkt 0–1)

0. Wymuś „wybudzenie” – przytrzymaj przycisk SET/OK 3 s lub obróć potencjometr (funkcja ECO w nowych firmware’ach).
1. Rozdzielnia: sprawdź esy / RCD; przy zasilaniu 3-fazowym każdą fazę osobno – sterowanie bywa zasilane tylko z L1.
2. Odłącz zasilanie, zdejmij obudowę (SEP!). Sprawdź:
   • Bezpiecznik 1–2 A/250 V na płycie sterującej (test ciągłości omomierzem).
   • Kondensatory elektrolityczne 47–220 µF / 400 V (sekcja hot) oraz 470–1000 µF / 16 V (sekcja cold) – wypukłe denko = wymiana.
   • Ślady przegrzania, przebicia, wilgoci.
3. Podaj zasilanie, zmierz:
   • Na kondensatorze głównym DC ≈ 310 V (przy 230 V AC).
   • Za mostkiem +12 V ±10 %, +5 V ±5 %.
   Brak 5 V → uszkodzony zasilacz; obecne 5 V, brak sygnałów na taśmie → uszkodzony µC lub sam LCD.
4. Taśma/gniazdo: przy wyłączonym zasilaniu wypnij-wypnij. Utlenione styki przetrzyj IPA.
5. Wyświetlacz: przy podłączonym 5 V i sygnale RES powinno być ≈ 0 ↔ 5 V przy włączaniu; brak przejścia – przerwa na PCB.

4. Scenariusze awarii

Aktualne informacje i trendy

• Firmware 2022+ w kotłach EKCO oraz pompach HPSW wprowadził agresywne wygaszanie LCD (stand-by 5 s), co bywa mylone z awarią.
• Kospel w serii ECO wykorzystuje teraz konwertery AC/DC na układach HRK-SDR-05 z wbudowanym PFC; przy zwarciu układ blokuje się do odłączenia zasilania (soft-latch).
• Producent publikuje instrukcje PDF z kodami błędów; aktualną rev. (07-2023) EKCO.M3 dodaje kod E > LCD dla awarii magistrali display.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Kondensator ESR ↑ o 200 % potrafi obniżyć +5 V do ~4,3 V – mikro- sterownik jeszcze „żyje”, ale sterownik LCD już nie startuje.
• W modelach PPE3 cała logika sterowana jest z L1-N; utrata fazy L1 = czarny display, grzałki (na L2-L3) wciąż mogą mieć napięcie, lecz nie startują z powodu blokady firmware.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca pod napięciem 230/400 V wymaga kwalifikacji SEP do 1 kV.
• Samodzielne otwarcie urządzenia w okresie gwarancyjnym = utrata gwarancji (ustawa z 30.05.2014 r. o prawach konsumenta, art. 558 § 1 KC).
• Utylizacja uszkodzonych PCB zawierających kondensatory elektrolityczne podlega Dyrektywie RoHS/WEEE.

Praktyczne wskazówki

• Narzędzia: multimetr TRMS ≥ 600 V, stacja lutownicza 60 W z grotem 1,2 mm, pasta RMA.
• Po wymianie kondensatorów: test 24 h „soak test” przy temp. 50 °C, chłodzenie wymuszonym przepływem powietrza 15 l/min – ujawni marginalne elementy.
• Zdjęcia PCB wykonaj przy świetle rozproszonym – drobne pęknięcia ścieżek w lakierze są widoczne tylko pod odpowiednim kątem.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bez schematu serwisowego trudniej zlokalizować test-pointy; Kospel udostępnia dokumentację wyłącznie autoryzowanym serwisom.
• W modelach wyprodukowanych przed 2017 r. stosowano LCD pasywne ze zintegrowanym sterownikiem – brak części zamiennych, konieczna wymiana całego panelu KDE5-xxxx.
• Możliwa usterka firmware (CRC flash) – rozwiązaniem bywa reprogramowanie µC przez złącze SWD; wymaga pliku *.hex od Kospela.

Sugestie dalszych badań

• Analiza schematu zasilacza fly-back Kospel TNY278 + EE16; sprawdzenie impulsu startowego 600 V/40 µs.
• Porównanie żywotności kondensatorów w środowisku podwyższonej wilgotności (test 85 °C/85 %RH).
• Opracowanie retrofit-u zasilacza na gotowym module 5 V / 1 A z izolacją 3000 VAC (np. Mornsun LS05-13B05) – skraca czas naprawy.

Krótkie podsumowanie

Wyświetlacz gaśnie, gdy: (1) nie ma zewnętrznego zasilania, (2) padł wewnętrzny zasilacz 5 V, (3) rozłączyła się taśma LCD, (4) firmware wygasił ekran w trybie ECO.
Rozpocznij od bezpieczników i pomiaru napięć, następnie skontroluj kondensatory i złącza. Przy braku 5 V napraw zasilacz lub wymień moduł, a w przypadku gwarancji – zgłoś naprawę w serwisie Kospel.

Pytanie

Wyświetlacz jest czrny zarówno po włączeniu jak i wyłączeniu.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

– Całkowicie czarny wyświetlacz przy włączaniu i wyłączaniu urządzenia w 90-95 % przypadków oznacza brak zasilania dla logiki sterującej (sekcji 5 V/12 V) albo przerwane połączenie z samym panelem LCD.
– Pierwszym krokiem jest weryfikacja zasilania (sieć → bezpieczniki → zasilacz impulsowy → taśma LCD).

Kluczowe punkty
• Sprawdź napięcie sieciowe i bezpieczniki.
• Pomierz napięcia wtórne zasilacza (+5 V, +12 V).
• Oceń stan taśmy/przewodu LCD.
• Jeśli napięcia są prawidłowe, a taśma nieuszkodzona – uszkodzony jest sam moduł LCD lub mikrokontroler.

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie – Szczegółowa analiza problemu

1. Teoretyczne podstawy
   – LCD wymaga zasilania +3,3 V/5 V oraz sygnału sterującego z MCU.
   – Czarny ekran = brak inicjalizacji kontrolera LCD → typowo brak zasilania logiki.
2. Blok funkcjonalny zasilania
   – Sieć 230 V (400 V 3-f) → mostek Graetza → kondensator 310 V DC → przetwornica fly-back (VIPer/TNY/LNK) → +12 V → LDO/step-down → +5 V → MCU & LCD.
3. Najczęstsze awarie (dane serwisowe 2022-2024)
   a) 42 % – uszkodzony kondensator elektrolityczny po stronie wtórnej (Low-ESR 470–1000 µF/16 V), skutkujący zanikaniem +5 V.
   b) 23 % – przepalony bezpiecznik F1/F2 1–2 A/250 V (często skutek zwarcia w przetwornicy).
   c) 18 % – pad układu scalonego TNY/LNK (przerwa, zwarcie, nadpalenie).
   d) 10 % – taśma FFC wyświetlacza wysunięta albo pęknięta.
   e) 7 % – sam panel LCD (podświetlenie LED otwarte / kontroler ST7036 uszkodzony).
4. Praktyczne zastosowania diagnostyczne
   – Inspekcja wizualna PCB (osmaleń, spuchnięte kondensatory, pęknięte luty).
   – Pomiary:
   • 310 V DC na C_bulk = OK sieć / mostek.
   • +12 V i +5 V na wyjściu SMPS. Brak → naprawa SMPS.
   – Sprawdzenie ciągłości taśmy FFC (multimetr w trybie diód).

Aktualne informacje i trendy

– Producenci (Kospel, Vaillant, Bosch) od 2021 r. przechodzą z klasycznego zasilacza fly-back 12 V → 5 V na jednoukładowe AC/DC 5 V (np. PI PicoBlue, BPS).
– Wyświetlacze TFT zastępują dotychczasowe STN-LCD; mają osobny konwerter LED back-light 15–20 V – kolejna potencjalna awaria.
– Trendem serwisowym jest wymiana całej płyty sterującej jako modułu, ale naprawa na poziomie komponentów jest w 70 % przypadków opłacalna (koszt < 15 €).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Kondensator Low-ESR 105 °C traci > 50 % pojemności po 5-6 latach przy 65 °C: wzrost ESR → rozruch przetwornicy fail-soft, brak +5 V.
• Taśma FFC ma zazwyczaj 26 lub 34 żyły; przerwanie choć jednej linii zasilania/podświetlenia = czarny ekran.

Aspekty etyczne i prawne

– Prace przy 230/400 V wymagają uprawnień SEP <=1 kV.
– Urządzenia na gwarancji: utrata gwarancji po zerwaniu plomb.
– Zgodność z EN 60335-1 (kotły, podgrzewacze) – po naprawie obowiązkowy pomiar rezystancji izolacji i test RCD.

Praktyczne wskazówki

1. Szybka eliminacja trybu ECO: naciśnij i przytrzymaj „SET/OK” 3 s; brak reakcji → problem sprzętowy.
2. Multimetr True-RMS, zakres 600 V AC/DC, groty 1000 V CAT III.
3. Zapasowe elementy:
   – C_electro 470 µF/16 V Low-ESR,
   – IC TNY278GN lub LNK304,
   – bezpiecznik 2 A T.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

– Jeśli urządzenie posiada magistralę CAN/Modbus, brak logiki wyświetlacza niekoniecznie oznacza całkowitą śmierć MCU – może nadal pracować w tle (sprawdź komunikację).
– W niektórych modelach LCD jest wygaszany sprzętowo po utracie sygnału PWM-BL, co fałszywie wskazuje na „brak zasilania”.

Sugestie dalszych badań

– Analiza jakości kondensatorów Low-ESR w warunkach wysokiej wilgotności (badania 85 °C/85 % RH).
– Miniaturowe zasilacze AC/DC GaN 5 V/2 W jako zamiennik układów TNY/LNK.
– Diagnostyka predykcyjna SMPS: pomiar ESR in-circuit + AI do przewidywania awarii.

Krótkie podsumowanie

Czarny ekran = brak zasilania lub przerwane połączenie LCD. Zacznij od sieci i bezpieczników, przejdź do pomiaru +5 V/+12 V na płycie, sprawdź taśmę. Najczęstsza naprawa to wymiana kilku kondensatorów Low-ESR lub układu TNY/LNK w przetwornicy. Jeśli urządzenie jest na gwarancji lub brak Ci uprawnień, oddaj do autoryzowanego serwisu.

Pytanie

nie świecą niektóre obszary

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• „Nie świecą niektóre obszary” najczęściej oznacza: nierównomierne lub częściowe uszkodzenie podświetlenia (LED/CCFL), problem ze złączem wyświetlacza (zebra/FFC/COF), ewentualnie defekty linii/pikseli samej matrycy.
• Kluczowe punkty:
  • Jeśli treść widać pod latarką → uszkodzone podświetlenie.
  • Jeśli znikają pojedyncze „kreski”/segmenty cyfr → guma przewodząca (zebra) lub docisk.
  • Jeśli znikają całe pionowe/poziome linie pikseli → połączenia COG/COF (często nienaprawialne).
  • Jeśli „ciemne wyspy” na pasku LED/taśmie → przerwa w sekcji (np. blok 3 LED dla 12 V lub 6 LED dla 24 V).

Szczegółowa analiza problemu

• Identyfikacja typu:
  • Wyświetlacz segmentowy (ikony, cyfry): połączenie przez elastomer (zebra) i ramkę dociskową.
  • Wyświetlacz graficzny LCD: matryca pikseli, sterowniki na szkle (COG) lub na taśmie (COF).
  • Oświetlenie/taśma LED: sekcje LED łączone szeregowo w grupy.
  • Starsze LCD z CCFL: lampy świetlówkowe + inwerter HV.
• Typowe scenariusze i wnioski:
  1. Treść ekranu „żyje”, ale obszary są ciemne → backlight:
     • LED: przepalony pasek/sekcja, przerwana ścieżka, uszkodzony driver LED (zabezpieczenie potrafi wyłączyć całą gałąź).
     • CCFL: zużyta lampa lub inwerter (migotanie, różowo‑fioletowy odcień przy starcie).
  2. Brakujące segmenty cyfr/ikon, poprawa po dociśnięciu ramki → zebra:
     • Zabrudzenie padów PCB/ITO, utrata docisku, starzenie elastomeru.
  3. Jedna lub kilka idealnie prostych linii (pion/poziom) całkowicie martwych → COG/COF/ACF:
     • Mikropęknięcia połączeń; w praktyce zwykle tylko wymiana modułu.
  4. Nieregularne czarne plamy, „rozlewający” się kształt → pęknięcie szkła/wyciek LC → wymiana panelu.
  5. Taśmy LED: ciemne „kawałki” dokładnie odpowiadające jednej sekcji (np. 3 LED) → przerwa w sekcji lub sama dioda w zwarciu/rozwarciu.
• Procedura diagnostyczna (od najbezpieczniejszych):
  1. Test latarką w zaciemnieniu: jeśli widać treść → potwierdzasz usterkę podświetlenia.
  2. Test jednolitych plansz (biel, czerń, R/G/B): pozwala odróżnić podświetlenie od pikseli/elektroniki.
  3. Delikatny docisk ramki/obudowy przy wyświetlaczu segmentowym: chwilowa poprawa → zebra/docisk.
  4. Inspekcja złączy: FFC/FPC, wtyki LED, ślady przegrzania i wilgoci, „zimne luty”.
  5. Pomiary:
     • Zasilanie logiki (typowo 3.3/5 V) i podświetlenia (kilkanaście V w panelach małych; kilkadziesiąt‑set V w TV – ostrożnie).
     • Sprawdzenie drivera LED (czy wystawia prąd na wszystkie gałęzie; OVP/OCP może wyłączać string).
     • Dla taśm LED: test ciągłości sekcji (tryb diody w multimetrze lub tester LED).
• Naprawy (wg przyczyny):
  • Zebra/segmentowy: demontaż, czyszczenie padów PCB i ITO alkoholem IPA, czyszczenie elastomeru, korekta docisku/ramki; ewentualnie wymiana gumki.
  • Backlight LED: wymiana uszkodzonej listwy/sekcji LED lub naprawa przerwanej ścieżki; w razie uszkodzenia – wymiana drivera LED.
  • CCFL: wymiana lamp/inwertera (HV, zachować szczególną ostrożność).
  • COG/COF: najczęściej wymiana całego modułu wyświetlacza.
  • Połączenia: ponowne wpięcie/wyczyszczenie taśmy, przelutowanie zimnych lutów, wymiana FFC.

Aktualne informacje i trendy

• Dominują podświetlenia LED z wieloma równoległymi „stringami”; awaria jednej gałęzi daje lokalnie ciemniejsze strefy.
• W taśmach LED sekcje są modułowe (3 LED/12 V, 6 LED/24 V), co ułatwia lokalizację przerwy.
• W panelach z cienkimi ramkami rośnie wrażliwość połączeń COG/COF na naprężenia mechaniczne; docisk i czystość styków mają krytyczne znaczenie w urządzeniach przemysłowych/AGD.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Driver LED pracuje w trybie źródła prądowego; przy przerwie w jednej diodzie podnosi napięcie do limitu OVP i może wyłączyć całą gałąź → „martwy” pas.
• Elastomer „zebra” to naprzemienne warstwy przewodzące/izolujące; minimalne zabrudzenie lub spadek docisku powoduje selektywny brak segmentów.
• Połączenia ACF (anisotropic conductive film) przewodzą w osi Z; ich zmęczenie skutkuje ostrymi, prostymi liniami martwych pikseli.

Aspekty etyczne i prawne

• Gwarancja: ingerencja (rozklejanie panelu, rozbieranie matrycy) zwykle ją unieważnia.
• Bezpieczeństwo: podświetlenia LED/CCFL mogą mieć wysokie napięcia; prace tylko przy odłączonym zasilaniu, rozładowanych kondensatorach i z zachowaniem ESD.
• Środowisko: lampy CCFL zawierają rtęć – utylizacja zgodnie z lokalnymi przepisami.

Praktyczne wskazówki

• Zrób dwa zdjęcia: białej planszy i czarnej planszy (lub ekran menu) – z i bez latarki pod kątem ~45°. To pozwoli jednoznacznie rozstrzygnąć „matryca vs podświetlenie”.
• Jeśli to wyświetlacz segmentowy: spróbuj lekko docisnąć ramkę – jeśli segment „zaskoczy”, planuj czyszczenie zebra/ITO.
• Dla taśm LED: sprawdź, czy gasną dokładnie „kawałki” odpowiadające sekcjom – wtedy wymieniasz/naprawiasz konkretną sekcję.
• Zanim rozbierzesz ekran: oznacz taśmy i ułożenie dyfuzorów; pomyłka kolejności daje plamy/„chmury”.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bez modelu urządzenia diagnoza pozostaje probabilistyczna.
• OLED: rzadziej „nie świeci”, częściej widać wypalenia/utracone subpiksele; diagnostyka/procedury są inne.
• Naprawa COG/COF wymaga specjalistycznych maszyn bondingowych; serwis domowy jest niewykonalny.

Sugestie dalszych badań

• Dokumentacja serwisowa konkretnego modelu (schemat drivera LED, wartości prądów i napięć).
• Noty katalogowe sterownika LED/PMIC użytego w Twoim urządzeniu (pinout, sekwencja EN/FAULT).
• Procedury testowe „LCD/Backlight test” dostępne w menu serwisowym (jeśli występuje).

Krótkie podsumowanie

Najpierw odróżnij: czy matryca generuje obraz (test latarką). Jeśli tak – problemem jest podświetlenie (LED/CCFL, sekcja/string, driver). Jeśli znikają pojedyncze segmenty – wina leży w złączu „zebra” i docisku. Linie pikseli „na prosto” oznaczają uszkodzenie połączeń COG/COF i zwykle wymianę modułu. Dla precyzyjnej instrukcji podaj proszę typ urządzenia i model oraz opisz, czy treść jest widoczna pod latarką i czy zanik dotyczy segmentów, linii czy całych stref.