Norma uziemienia słupa telefonicznego – Rozporządzenie MC 2022, PN-EN 62305, wymagania Ω

Pytanie

Norma na uziemienie słupa telefonicznego

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• W Polsce parametry i sposób uziemiania słupów telefonicznych (napowietrznych linii telekomunikacyjnych) określa przede wszystkim § 28-29 Rozporządzenia Ministra Cyfryzacji z 26 sierpnia 2022 r. (Dz.U. 2022 poz. 1894).
• Kluczowe wymagania:
  • rezystancja uziemienia słupa krańcowego, rozgałęźnego, narożnego lub szczególnie narażonego ≤ 20 Ω,
  • w pozostałej części linii należy uziemić minimum co 10. słup – rezystancja każdego z tych uziemień ≤ 30 Ω,
  • w strefach o podwyższonym zagrożeniu piorunowym dopuszcza się zaostrzenie (niższe Rₚ lub gęstsze uziemianie).

Szczegółowa analiza problemu

1. Hierarchia przepisów i norm

1.1. Akty prawne o randze ustawowej/rozporządzeń

• Rozporządzenie MC z 26.08.2022 r. – dokument wprost definiujący wartości 20 Ω/30 Ω oraz częstotliwość uziemień (§ 28-29).
• Prawo budowlane i Prawo telekomunikacyjne – ramy formalne.

1.2. Normy przywołane lub zalecane przez rozporządzenie

• PN-EN 62305-1…4 (ochrona odgromowa) – ocena ryzyka, klasy LPS, sposób prowadzenia zwodów i uziomów.
• PN-EN 50310:2016-11 – uziemienia i połączenia wyrównawcze w obiektach z instalacjami ICT.
• PN-HD 60364-5-54:2011 i PN-EN 50522:2011 – ogólne zasady układów uziemiających; minimalne przekroje, materiały (stal ocynkowana, Cu, Cu-bond).
• PN-E 05115:2001 załącznik N – metodyka pomiarów rezystancji uziemień słupowych.
• N SEP-E 001 – odniesienie pomocnicze dla nn (jeśli na słupie zabudowane jest zasilanie nn).
• ITU-T K-27, K-45 – wytyczne międzynarodowe dla obiektów telekomunikacyjnych.

2. Wymagania techniczne

2.1. Rezystancja uziemienia
• 20 Ω – słupy krańcowe/rozdzielcze/narożne/szczególnie narażone.
• 30 Ω – co najmniej co dziesiąty słup pozostały.
• Linie ważne lub przebiegające w strefie KL ≥ II (zgodnie z PN-EN 62305) – projektant może wymagać ≤ 10 Ω lub gęstszych uziomów.

2.2. Typy uziomów
• Pionowe (pręty Cu, Cu-bond, stal ocynk. Ø ≥ 16 mm, L ≥ 2,5 m).
• Poziome (bednarka 25 × 4 mm lub Cu ≥ 35 mm², głęb. 0,6-1 m).
• Kombinowane / otokowe lub wykorzystujące zbrojenie fundamentu (przy słupach żelbetowych).

2.3. Przekroje i materiały przewodów uziemiających
• Stal ocynk.: min. 25 × 4 mm (bednarka) lub Ø 16 mm (pręt).
• Miedź: bednarka ≥ 20 × 3 mm, drut ≥ 8 mm.
• Stal pomiedziowana – dopuszczalna przez PN-EN 50522 i PN-HD 60364-5-54.

2.4. Połączenia

• Spawanie, zgrzewanie egzotermiczne (CADWELD), zaciski śrubowe z materiałem odpornym na korozję.
• Konieczność zabezpieczenia antykorozyjnego (bitum, opaski termokurczliwe, farby).

3. Pomiary i dokumentacja

• Odbiorcze: rezystancja uziemienia metodą 3-przewodową, potwierdzenie braku styków o wysokiej impedancji.
• Okresowe: co 5 lat (minimalny wymóg z rozporządzenia); w obszarach wysokiej burzowości – częściej, wg planu eksploatacyjnego operatora.
• Dokumentacja powykonawcza: szkic sytuacyjny uziomu, protokoły pomiarów, ocena ryzyka PN-EN 62305.

4. Integracja z ochroną odgromową

• Jeżeli słup pełni funkcję zwodu pionowego (np. stalowy maszt lub zbrojony słup żelbetowy), zwód i uziom muszą zostać połączone w jeden system LPS klasy wyznaczonej w obliczeniach.
• Dobór odstępów izolacyjnych s zgodnie z PN-EN 62305-3, aby ograniczyć iskier międzysystemowych.

Aktualne informacje i trendy

• Przejście operatorów na światłowód z własnym zasilaniem (ONT, RRU) skutkuje instalacją aktywnych urządzeń na słupach – wymagają one uziemienia poniżej 10 Ω (zalecenia Orange, Netia).
• Coraz szersze stosowanie uziomów kompozytowych z przewodzącego polimeru + Cu-bond (odporność korozyjna).
• Monitorowane uziomy (czujniki impedancji online) – w pilotażu u operatorów energetyczno-telekomunikacyjnych.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Rezystywność gruntu > 150 Ω·m (piaski, żwiry) – wymagane uziomy wielokrotne + bentonit / grafit.
• Słupy drewniane uziemia się tylko osprzęt (kabłąki, obejmy); sam słup nie przewodzi.
• Słupy żelbetowe: zbrojenie można traktować jako zwód naturalny, o ile jest elektrycznie ciągłe i dostępne do zacisku kontrolnego.

Aspekty etyczne i prawne

• Niewłaściwe uziemienie zwiększa ryzyko porażenia i pożaru – odpowiedzialność karna projektanta/wykonawcy (Prawo budowlane art. 91).
• Konieczność uzyskania zgody właściciela działki na pogrążenie uziomu poza obrębem działki drogowej.
• Ochrona środowiska: zakaz stosowania kadmu-Cu (powłoki Cd) – rozporządzenie REACH.

Praktyczne wskazówki

• Zaczynaj od pomiaru rezystywności gruntu (metoda Wennera) → dobierz typ i liczbę prętów.
• W terenie miejskim stosuj uziomy pionowe Ø 18 mm L 3 m gwintowane + łączniki śrubowe; w terenie otwartym – otok z bednarki.
• W miejscach o dużym ruchu pojazdów osłoń wyprowadzenie bednarki rurą PEHD.
• Test odbiorczy równolegle z próbą impedancji pętli zwarciowej instalacji oświetleniowej (jeśli wspólne słupy).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Wartości 5 Ω i 10 Ω podawane w części literatury odnoszą się do uziemień roboczych źródeł nn lub słupów energetycznych – nie należy ich mylić z wymaganiami linii telekomunikacyjnych.
• Norma PN-E 05115:2001 ma status archiwalny, lecz jej załącznik N pozostaje użyteczny metodycznie; prawnie nadrzędne jest rozporządzenie z 2022 r.

Sugestie dalszych badań

• Ocena wpływu prądów udarowych na wieloletnią degradację uziomów Cu-bond – brak krajowych danych.
• Możliwość wykorzystania nanomateriałów (np. grafen/bentonit) do zmniejszenia rezystancji gruntu.
• Rozwiązania bezprzewodowego monitoringu ciągłości przewodów uziemiających (RFID + LoRa).

Krótkie podsumowanie

Podstawowym i aktualnie obowiązującym dokumentem definiującym wymagania dla uziemienia słupów telefonicznych jest Rozporządzenie MC z 26.08.2022 r. – wymaga 20 Ω dla słupów krańcowych/narażonych i 30 Ω dla co najmniej co dziesiątego pozostałego słupa. Projektant musi stosować również serię PN-EN 62305 i powiązane normy uziemiające, dobierając konstrukcję uziomu do warunków gruntowych i wymagań operatora. Zapewnienie prawidłowej rezystancji, ciągłości i okresowych pomiarów jest krytyczne dla bezpieczeństwa ludzi i niezawodności sieci.