Norma uziemienia słupa telefonicznego – Rozporządzenie MC 2022, PN-EN 62305, wymagania Ω

Pytanie

Norma na uziemienie słupa telefonicznego

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Obowiązujący w Polsce akt prawny określający wymagania uziemień słupów (masztów) telekomunikacyjnych to Rozporządzenie Ministra Cyfryzacji z 26 sierpnia 2022 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 poz. 1894).
• Rozporządzenie nakazuje:
  • rezystancję uziemienia ≤ 20 Ω dla słupów krańcowych, narożnych, rozgałęźnych i szczególnie narażonych,
  • rezystancję ≤ 30 Ω dla co najmniej co dziesiątego pozostałego słupa w linii.
• Wymagania te należy realizować z uwzględnieniem norm PN-EN 62305 (ochrona odgromowa), PN-HD 60364-5-54 (uziemienia i przewody ochronne) oraz PN-EN 50310 / PN-EN 50174-2 (kompatybilność elektromagnetyczna i infrastruktura IT), a także – jeśli właścicielem jest operator sieci – zgodnie z jego normami zakładowymi (np. Orange Polska).

Kluczowe punkty

1. Akt prawny rangi rozporządzenia (Dz.U. 2022 poz. 1894) ma pierwszeństwo przed normami dobrowolnymi.
2. Graniczne wartości rezystancji: 20 Ω lub 30 Ω w zależności od typu słupa.
3. Operator może wymagać ostrzejszych kryteriów (np. 10 Ω).

Szczegółowa analiza problemu

1. Funkcje uziemienia słupa telekomunikacyjnego

• Ochrona odgromowa – odprowadzenie prądu piorunowego.
• Ochrona przeciwporażeniowa – pojawienie się napięcia obcego (np. zetknięcie z linią energetyczną).
• EMC – ekranowanie i redukcja zakłóceń sygnałowych (zwłaszcza dla sieci szerokopasmowych i 5G).

2. Akty prawne i normy techniczne

1. Rozporządzenie MC 26.08.2022 r. (Dz.U. 2022 poz. 1894) – § 34-36:
   • częstotliwość uziemiania słupów,
   • dopuszczalne wartości rezystancji,
   • zalecane odległości od uziemień energetycznych (50 m/20 m zależnie od napięcia).
2. PN-EN 62305-3/-4 – zasady LPS, wymagania impedancji i układów odprowadzających.
3. PN-HD 60364-5-54 – przekroje przewodów, układy uziomów, badania okresowe.
4. PN-EN 50310 / 50174-2 – połączenia wyrównawcze w infrastrukturze IT/TLC.
5. ITU-T K.27, K.56 – międzynarodowe wytyczne telekomunikacyjne.
6. Normy zakładowe operatorów (niepublikowane) – często wymagają R\(_\text{u}\) ≤ 10 Ω i uziemienia co 4-5 słup.

3. Wymagania techniczne wynikające z rozporządzenia

• Minimalna liczba uziemień:
  • początek i koniec linii, każdy słup rozgałęźny, narożny, stanowiska z urządzeniami aktywnymi,
  • co dziesiąty pozostały słup (lub częściej, jeśli wymagają tego analizy ryzyka LPS).
• Parametry uziomu:
  • materiał – FeZn ø 8-10 mm, bednarka 25×4 mm, pręt Cu-coated ø 14-20 mm;
  • głębokość min. 0,6-0,8 m (zgodnie z PN-EN 62305), preferowane pogrążanie do warstwy o rezystywności < 100 Ω·m;
  • połączenie kontrolne (łubka pomiarowa) ok. 0,3-0,6 m nad terenem.
• Kontrola: pomiary R\(_\text{u}\) przy odbiorze, po każdym zdarzeniu odgromowym oraz co 5 lat (§ 36 rozporządzenia → „okresowe kontrole co najmniej raz na 5 lat”).
• Dokumentacja: protokoły pomiarów, wykres rezystywności gruntu, schemat połączeń wyrównawczych.

4. Dobór rezystancji w zależności od ryzyka

Rozporządzenie ustanawia wartości maksymalne (20/30 Ω). Dla słupów z urządzeniami aktywnymi (OLT, RRU 5G, wzmacniacze HFC) operatorzy praktycznie wymagają 5-10 Ω, aby:
\[
U = I\text{udar} \cdot R\text{u} \le 1 \text{ kV}
\]
przy prądzie udarowym \( I_\text{udar}=100\text{ A} \) (typowy poziom w kablach TLC).

Aktualne informacje i trendy

• Trend konsolidacji infrastruktury (maszty wspólne dla elektroenergetyki, 5G, PON) wymusza referencyjny system uziemień o możliwie niskiej impedancji (< 5 Ω).
• Rosnące stosowanie żerdzi kompozytowych; sam słup nie przewodzi, dlatego uziemia się zawieszone metalowe elementy i ekran kabla.
• W obszarach Smart-Grid i IoT planuje się integrację monitoringu stanu uziomu (czujniki rezystancji online).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Typowe konfiguracje uziomu:
  • pojedynczy pręt 2 m – \(R_\text{u}\) ≈ 30-60 Ω w glebie ρ=100 Ω·m,
  • dwa pręty łączone szeregowo → 15-25 Ω,
  • pręt + bednarka 10 m → < 10 Ω.
• Metody pomiaru: klasyczna 3-przewodowa metoda dwuelektrodowa + C (norma PN-EN 61557-5); w trudnym terenie – metoda udarowa lub pomiar impedancji 150 kHz (zgodnie z ITU-T K.44).
• Odległości separacji: min. 0,5 m od przewodów telekomunikacyjnych w ziemi (PN-EN 50174-2), min. 20/50 m od uziemień energetycznych wysokiego napięcia (rozporządzenie).

Aspekty etyczne i prawne

• Słup jest własnością operatora – wszelkie prace podlegają Prawu telekomunikacyjnemu oraz Prawu budowlanemu; samowolne uziemienie = wykroczenie (art. 48 PB).
• Bezpieczeństwo pracy: uprawnienia SEP E+D, prace pod napięciem do 1 kV, szkolenie wysokościowe.
• Ochrona środowiska: stosowanie prętów Cu-coated spełniających RoHS, zakaz użycia chemicznych polepszaczy zawierających chromiany.

Praktyczne wskazówki

1. Przed projektem – pomiar rezystywności gruntu metodą Wennera (4-elektrodową) na głębokości 1,0 m.
2. Jeśli \(R_\text{u}\) > 30 Ω: dołożyć pręty co 2 m lub układać bednarkę promieniście; w skrajnych przypadkach – uziom poziomy z taśmy Cu 30×3 mm.
3. Stosować korozjo-odporne złącza egzotermiczne lub śrubowe mosiężne; lut cynowy zabroniony (rozd. 6 PN-EN 62305-3).
4. Pomiary odbiorcze wykonywać w suchych warunkach; współczynnik wilgotności korygujący wg tabeli ITU-T K.68.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Wartości 20/30 Ω są kompromisem legislacyjnym; z punktu widzenia EMC zaleca się ≤ 10 Ω.
• W gruntach skalistych czasem akceptuje się wyższe \(R_\text{u}\) pod warunkiem zastosowania ograniczników przepięć klasy I+II.
• Rozporządzenie z 2005 r. (Dz.U. 2005 nr 219 poz. 1864) określało 25 Ω – zostało uchylone; informacje w sieci mogą wprowadzać w błąd.

Sugestie dalszych badań

• Analiza wpływu wysokoczęstotliwościowych impulsów piorunowych (do 10 MHz) na impedancję uziomu słupów światłowodowych.
• Zastosowanie kompozytowych prętów bazaltowych z powłoką Zn-Al jako niskokorozyjnych uziomów.
• Monitoring online rezystancji za pomocą sensorów IoT i integracja z systemami OSS/BSS operatora.

Krótkie podsumowanie

Rozporządzenie MC z 26 sierpnia 2022 r. jest obecnie nadrzędnym dokumentem regulującym uziemienia słupów telefonicznych. Wymaga rezystancji ≤ 20 Ω dla słupów kluczowych i ≤ 30 Ω dla co dziesiątego słupa w linii, przy zachowaniu odległości od uziemień energetycznych. Normy PN-EN 62305, PN-HD 60364 i PN-EN 50310 precyzują sposób projektowania, wykonania i pomiarów, a operatorzy mogą wprowadzać ostrzejsze kryteria (≈ 10 Ω). Praktyczne wykonanie obejmuje uziomy prętowe, bednarki oraz systematyczne pomiary kontrolne co 5 lat.