Nussbaum PowerLift – wymiana górnego łożyska śruby nośnej, instrukcja, narzędzia, testy

Pytanie

jak wymienić górne łożysko śruby nośnej

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Aby wymienić górne łożysko śruby nośnej w podnośniku Nussbaum: bezwzględnie odłącz zasilanie, podeprzyj wózek, zdemontuj górne osłony, wyjmij śrubę nośną lub sam zespół łożyskowy, ściągaczem usuń stare łożysko, oczyść i skontroluj gniazdo oraz czop, wprasuj lub wciągnij nowe łożysko (smarowane wg zaleceń), zamontuj ponownie wszystkie elementy z zachowaniem momentów dokręcenia, przeprowadź test bez- i pod-obciążeniowy.
• Kluczowe punkty: bezpieczeństwo, właściwe narzędzia (ściągacz/prasa, klucz dynamometryczny), smarowanie odpowiednim EP-smarem lub stosowanie łożyska 2RS, kontrola luzu osiowego i synchronizacji kolumn.

Szczegółowa analiza problemu

1. Przygotowanie i BHP

1. Odłącz zasilanie głównym wyłącznikiem, zwieńcz lock-out/tag-out.
2. Opuść ramiona na sam dół, zabezpiecz wózek kolumny mechanicznie (koziołki lub trzpień blokujący w gniazdach serwisowych).
3. Załóż środki OŚP (okulary, rękawice, kask).
4. Zapoznaj się z instrukcją serwisową konkretnego modelu (Norma PN-EN 1493 i biuletyny Nussbaum 10/2023).

2. Narzędzia i materiały

• Klucze płaskie/nasadowe M12–M22, imbusy, klucz dynamometryczny 20–200 Nm.
• Ściągacz trójramienny min. 100 mm lub prasa 10 T z tuleją montażową.
• Szczypce Segera, młotek bezodrzutowy, markery, suwmiarka.
• Smar ŁT-43 EP2 lub Mobilgrease XHP-222 (jeżeli łożysko otwarte).
• Nowe łożysko – najczęściej 6207-2RS C3 lub 6306-2RS C3* (sprawdź w dokumentacji).
• Środek odtłuszczający, czyściwo, blokada gwintu Loctite 243 lub klej pasowy 638 (jeżeli połączenie luźne).

*W modelach PowerLift 2.30/2.35 od 2022 r. stosowane jest dwurzędowe łożysko kulkowe 3306-2RS.

3. Demontaż

a) Zdejmij osłony górne kolumny (zwykle 4–6 wkrętów M6).
b) Odłącz silnik i sprzęgło elastyczne (jeśli dostępne) – oznacz wzajemne położenie.
c) Spuść przekładnio-olej (jeśli śruba smarowana kąpielą) do czystego naczynia; zachowaj do ponownego użycia lub recyklingu.
d) Usuń nakrętkę blokującą i pierścień Segera na czopie śruby.
e) Za pomocą ściągacza ściągnij łożysko z czopa; w wariancie z gniazdem w kolumnie wypchnij łożysko tuleją od wewnątrz.

Uwaga: siły działają WYŁĄCZNIE na odpowiednią bieżnię – nigdy przez elementy toczne.

4. Inspekcja

• Sprawdź czop śruby (twardość min. 55 HRC), brak rys >0,1 mm.
• Zmierz średnicę – zużycie >0,05 mm → wskazana naprawa natryskowa lub wymiana śruby.
• Sprawdź gniazdo w kolumnie pod kątem owalizacji <0,03 mm.

5. Montaż nowego łożyska

a) Odtłuść powierzchnie, posmaruj cienko olejem maszynowym ISO VG 68.
b) Jeśli wprasowujesz na czop: użyj tulei, przykładamy siłę WYŁĄCZNIE na wewnętrzną bieżnię.
c) Jeśli wcisk w gniazdo: przykładamy siłę na zewnętrzną bieżnię.
d) Opcjonalnie nanieś 638 na pasowanie luźne (<0,02 mm).
e) Ustaw luz osiowy wg danych Nussbaum: 0,05 – 0,15 mm (regulacja podkładką dystansową lub nakrętką radełkowaną z kontrą).
f) Nasmaruj: 30 % wolnej przestrzeni łożyska – nie więcej (spienianie). Łożysko 2RS fabrycznie nasmarowane – nie rozbieraj!

6. Ponowny montaż

1. Załóż pierścień Segera, nakrętkę blokującą z momentem z tabeli (np. M20 = 160 Nm, M22 = 210 Nm).
2. Zamontuj sprzęgło i silnik; ustaw znakowaną pozycję, aby zachować wyważenie.
3. Zalej śrubę nowym lub przefiltrowanym olejem przekładniowym 85W-90 do poziomu kontrolnego (według biuletynu 05/2022 firma zaleca olej, a nie smar stały).
4. Załóż osłony, sprawdź ich prawidłowe przyleganie (osłony są elementem bezpieczeństwa!).

7. Testy

• Ręczne obracanie śrubą – brak zacięć, opory równomierne.
• Cykl bez obciążenia: 3× pełne podniesienie/opadnięcie, kontrola hałasu (<70 dB) i temperatury łożyska (<40 °C powyżej otoczenia).
• Cykl z obciążeniem 1/3 i 100 % – obserwuj synchronizację kolumn ±5 mm (czujnik optyczny wg EN1493).
• Po 10 godz. pracy – dociągnij połączenia śrubowe, uzupełnij smar/olej.

8. Teoretyczne podstawy

Górne łożysko przenosi głównie obciążenia promieniowe wynikające z mimośrodowego położenia śruby względem osi kolumny oraz siły osiowe powstałe z tarcia nakrętki bezpieczeństwa. Nieprawidłowy luz lub sucha praca prowadzą do pittingu i mikro-zacięć, co wtórnie uszkadza gwint śruby i zagraża bezpieczeństwu.

9. Praktyczne zastosowania i ulepszenia

• W nowszych kolumnach (serie Premium S4 z 2023 r.) stosuje się zespoły łożyskowe z uszczelnionym koszykiem stalowo-poliamidowym oraz czujnikami temperatury NTK do predykcyjnej diagnostyki. Można retro-fitu do starszych modeli – wymaga adaptera P/N 03-45010.
• Dostępne są zestawy „bearing kit” (łożysko + pierścienie + podkładka dystansowa) – skracają czas serwisu o ~30 %.

Aktualne informacje i trendy

• Producent Nussbaum od 01 / 2024 dostarcza łożyska w wersji 2RS (sealed-for-life) – brak konieczności okresowego dosmarowywania, ale zaleca się comiesięczną kontrolę temperatury IR.
• Coraz częściej instalowane są moduły IoT rejestrujące drgania łożyska i temperaturę śruby – prognozują awarię z ~2-miesięcznym wyprzedzeniem (trend w ASO i sieciach serwisowych).
• Na rynku pojawiają się hybrydowe łożyska ceramiczne, jednak ich koszt przewyższa wartość całej śruby; stosowane głównie w podnośnikach wyścigowych.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Typowe zestawy momentów dokręcania śrub 8.8 (suchy gwint):
– M16: 105 Nm | M20: 210 Nm | M22: 280 Nm.
• Luz osiowy regulowany nakrętką (DIN 1804) mierzymy czujnikiem zegarowym na czole łożyska.
• Smar EP2 wytrzymuje >2000 h przy 1500 rpm; w podnośniku prędkość śruby to zazwyczaj 30–60 rpm, lecz obciążenia są quasi-statyczne, więc istotne jest zabezpieczenie przed korozją łóżyskową (false brinelling).

Aspekty etyczne i prawne

• Prace może wykonywać wyłącznie osoba z uprawnieniami UDT konserwatora dźwigników lub równoważnymi (Dz.U. 2023 poz. 1084).
• Po wymianie łożyska należy dokonać wpisu w „Dzienniku konserwacji” oraz zgłosić urządzenie do ponownego odbioru technicznego, jeżeli była naruszona integralność elementu nośnego.
• Zużyte łożysko klasyfikuje się jako odpad kod 12 01 12 – przekazać do recyklingu metali.

Praktyczne wskazówki

• Zrób zdjęcia każdego etapu – ułatwia odwrotny montaż.
• Elementy gwintowane oznacz kolorowym markerem w celu szybkiej kontroli poluzowania podczas przeglądów.
• Jeżeli łożysko było przyrdzewiałe, sprawdź uszczelnienie górnej pokrywy – wymień uszczelkę EPDM 60 ShA.
• Nie używaj smaru miedziowego – może katalizować korozję śruby (stal C45).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Konfiguracje różnią się: w podnośnikach UniLift śruba jest odwrócona i górne łożysko pełni rolę nośną–skośne, procedura demontażu wymaga dodatkowo opuszczenia nakrętki na dnie kolumny.
• Jeśli gniazdo łożyska jest wytarte >0,1 mm, sama wymiana łożyska nie rozwiąże problemu – potrzebna tulejowanie lub wymiana głowicy.

Sugestie dalszych badań

• Analiza wibracyjna (FFT) łożysk po 6 mies. eksploatacji – zbadać spektrum 1×BPFO i BPFI.
• Porównanie trwałości łożysk stalowych vs hybrydowych Si3N4 w warunkach niskich prędkości-wysokich obciążeń.
• Ocena wpływu różnych klas lepkości oleju (ISO VG 68 vs 150) na zużycie gwintu śruby nośnej.

Krótkie podsumowanie

Wymiana górnego łożyska śruby nośnej to operacja krytyczna dla bezpieczeństwa podnośnika. Kluczowe są: pełne odłączenie zasilania, podparcie wózka, użycie ściągacza lub prasy zgodnie z zasadą przykładania siły do właściwej bieżni, precyzyjne smarowanie i ustawienie luzu osiowego. Po montażu należy wykonać testy funkcjonalne i odnotować czynności w dokumentacji UDT. Stosowanie nowych łożysk 2RS oraz predykcyjnego monitoringu drgań staje się standardem, zwiększając niezawodność i ograniczając nieplanowane przestoje.