Obrotomierz Bizon Z056 – wskazówka na max po włączeniu stacyjki, brak masy lub zwarcie sygnału

Pytanie

Zegar obrotów silnika idzie na maksa,po włączeniu stacyjki

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Wskazówka obrotomierza ustawiająca się na maksimum natychmiast po włączeniu stacyjki oznacza najczęściej: • brak/zerwany przewód masowy obrotomierza lub
  • zwarcie przewodu sygnałowego do zasilania (+12 V / +24 V).
• Diagnostykę zaczynamy od odłączenia przewodu sygnałowego przy samym zegarze – jeśli wskazówka nadal „leży” na maksimum, uszkodzony jest obrotomierz lub jego masa; jeśli wraca do zera – zwarcie znajduje się w wiązce lub w nadajniku obrotów (prądniczka tachometryczna / zacisk „W” alternatora / czujnik Halla).

Szczegółowa analiza problemu

1. Budowa typowego układu pomiaru obrotów w Bizonie i podobnych maszynach

1. Zasilanie 12 V (starsze serie) lub 24 V (wybrane wersje eksportowe).
2. Prądniczka tachometryczna (DIN 72 xxx) lub zacisk „W” alternatora generuje zmiennoprądowy sygnał \(U_\text{AC}\propto n\).
3. W obrotomierzu sygnał przechodzi przez prostownik i układ formujący impulsy; cewka/galwanometr zamienia częstotliwość na wychylenie wskazówki.
4. Masę (−) i zasilanie (+) obrotomierza separuje się od przewodu sygnałowego.

Brak któregokolwiek z tych trzech połączeń (masa, zasilanie, sygnał) lub ich zwarcie generuje nielogiczne wskazania.

2. Typowe scenariusze usterek

3. Proponowana sekwencja diagnostyczna

1. Odłącz akumulator, zdemontuj panel z obrotomierzem.
2. Zidentyfikuj trzy przewody: +, −, SIG. Skorzystaj ze schematu (Bizon Z056: pin 30 – +12 V, 31 – masa, „W”/G – sygnał).
3. Multimetr – tryb ciągłości:
   • między SIG a + – nie powinno być zwarcia;
   • między SIG a − – nie powinno być zwarcia.
4. Podłącz akumulator, zapłon ON, silnik OFF:
   • Zmierz napięcie na + względem − (oczekiwane 11–12,5 V).
   • Zmierz napięcie na SIG – powinno być ≈ 0 V (bez impulsów). Stałe napięcie 11–12 V = zwarcie.
5. Jeśli pomiary są poprawne a zegar nadal wybija MAX, zasil zegar z laboratoryjnego generatora (np. 5 Vpp, 100 Hz) – jeżeli wskazówka nadal MAX, zegar do wymiany.

4. Teoretyczne tło

Prądniczka tachometryczna generuje napięcie: \[ U = k \cdot n \] gdzie \(k\) ≈ 7 mV ⋅ obr\(^{-1}\) dla typowych prądniczek Bizon. Po prostowaniu i filtrowaniu powstaje napięcie sterujące ustrój pomiarowy. Zwarcie SIG do +12 V powoduje skokowy wzrost napięcia wejściowego, co przenosi wskazówkę na pełną skalę. Analogicznie, brak masy ustroju utrudnia rozładunek kondensatora filtrowania – wskazówka opada dopiero po kilkunastu sekundach lub pozostaje przyklejona.

Aktualne informacje i trendy

• W nowych kombajnach i ciągnikach analogowe prądniczki wypierane są przez czujniki Halla z interfejsem CAN /J1939.
• Obrotomierze analogowe zastępowane są przez wyświetlacze TFT; diagnostyka przechodzi z miernika i oscyloskopu na interfejs OBD-like.
• Dostępne są zestawy retrofit: cyfrowy wskaźnik + czujnik Halla montowany na kole pasowym (np. rak RPM-CAN firmy MRS Electronic).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Analogicznie do miernika VU w audio: stałe napięcie = maksymalne wychylenie.
• Luźne połączenie masowe w maszynie rolniczej to plaga – rama skorodowana, skoki rezystancji do kilkudziesięciu omów przy wstrząsach, co „wyrzuca” większość wskaźników.
• Jeśli prądniczka jest uszkodzona mechanicznie (zerwany magnes, wytarte szczotki), przy wyłączonym silniku napięcia nie ma, więc sama w sobie nie wywołuje MAX; ale zwarcie uzwojenia do + po stacyjce już tak.

Aspekty etyczne i prawne

• Modyfikując fabryczne wiązki należy zachować zgodność z Dyrektywą Maszynową 2006/42/WE (bezpieczeństwo użytkownika).
• W pojazdach rolniczych z homologacją drogową ingerencja w instalację musi spełniać wymagania UN ECE R10 (kompatybilność elektromagnetyczna).
• Niedopuszczalne jest pozostawienie niewłaściwie zabezpieczonych przewodów – ryzyko pożaru.

Praktyczne wskazówki

1. Wyczyść i zabezpiecz wszystkie złącza wazeliną techniczną.
2. Poprowadź przewód SIG w osłonie z rurki peszlowej – unikniesz przetarć o blachę.
3. Jeżeli obrotomierz trafia do regeneracji, od razu wymień elektrolity 47 µF/16 V – po ~30 latach mają skrajnie podwyższone ESR.
4. Po naprawie zrób próbę drogową/roboczą i kontrolę temperatury przewodów po 30 min pracy – nagrzany przewód sygnałowy zdradza dalsze zwarcia.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• W przypadku instalacji 24 V symptom może być identyczny, ale napięcia testowe ≈ 24–26 V.
• Przy wymianie obrotomierza na zamiennik cyfrowy trzeba uwzględnić współczynnik kalibracji (imp/obr) – brak kalibracji = błędne wskazania mimo naprawy.
• Niektóre kombinacje alternator + diody pomocnicze mogą indukować napięcie już przy samym obrocie wału rozrusznikiem; nie mylić z usterką opisanej tu natury.

Sugestie dalszych badań

• Pomiary oscyloskopowe impulsów z prądniczki przy różnych obrotach – baza danych do kalibracji nowych wskaźników.
• Implementacja filtru RC + tranzystor kluczujący w zegara analogowego dla poprawy odporności na zakłócenia EMC.
• Analiza wpływu starzenia magnesu prądniczki na dokładność wskazań (badania w temperaturze 80 °C).

Krótkie podsumowanie

Obrotomierz pokazujący maksymalne obroty tuż po włączeniu stacyjki to niemal zawsze problem elektryczny: uszkodzona masa, zwarcie sygnału lub awaria samego zegara. Najpierw odłącz przewód sygnałowy i sprawdź reakcję – to dzieli usterkę na „zegar” lub „wiązka/nadajnik”. Multimetr i proste testy ciągłości pozwalają zlokalizować zwarcie, a zamiana obrotomierza potwierdzi jego ewentualną awarię. Dopiero po naprawie przewodów lub wymianie uszkodzonego elementu układ wróci do prawidłowych wskazań.