Obudowa do subwoofera 12 cali 1000W 4Ω – ile litrów? Typowe litraże sealed i bass-reflex

Pytanie

Ile ma mieć litrów obudowa do głośnika niskotonowego 12 cali 1000 wat 4ohm

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Sama średnica (12"), moc (1000 W) i impedancja (4 Ω) nie wystarczą do wyznaczenia objętości. Potrzebne są parametry Thiele–Smalla konkretnego głośnika (Fs, Qts, Vas, dodatkowo Sd, Xmax).
• Bez tych danych typowe punkty startowe:
  • Obudowa zamknięta: 25–40 litrów netto (często ~30–35 l).
  • Bass‑reflex: 50–70 litrów netto, strojenie ok. 28–34 Hz (dla większości 12" subów o niskim Qts).

Szczegółowa analiza problemu

• Dlaczego T/S są kluczowe:
  • Vas (objętość ekwiwalentna) skaluje litraż: duże Vas → większa skrzynia.
  • Qts decyduje o typie obudowy: Qts < 0,4 zwykle lepszy do BR; 0,4–0,7 często do sealed; >0,7 free‑air/duże sealed.
  • Fs wskazuje potencjał zejścia basu i typowe strojenie BR.
• Wzory i podejście:
  • Sealed: Vb = Vas / [(Qtc/Qts)^2 − 1]. Zwykle celujemy w Qtc = 0,7–0,9 (dom) lub 0,9–1,0 (car audio dla „twardszego” basu).
  • Bass‑reflex: dobieramy Vb i Fb (strojenie). Praktycznie start: Vb ~ 0,6–1,0 × Vas, Fb ~ 0,8–1,1 × Fs (potem korekta symulacją wychylenia i prędkości w porcie).
• Dwa realistyczne scenariusze (ilustracyjne):
  • „Niskie Qts/SPL”: Fs 25 Hz, Qts 0,34, Vas 85 l → BR ~60–70 l netto, Fb ~30–32 Hz; sealed ~33–38 l dla Qtc ≈ 0,8.
  • „Wyższe Qts/SQ”: Fs 32 Hz, Qts 0,55, Vas 60 l → sealed ~28–35 l (Qtc 0,8–0,9); BR mniej korzystny lub większy i wyżej strojony.
• Zależność od zastosowania:
  • Car audio (zysk kabinowy): częściej mniejsze objętości (sezonowane pod „twardszy” bas), BR zwykle stroi się nieco wyżej (31–36 Hz), bo wnętrze auta wzmacnia najniższe pasmo.
  • Dom/kino: zwykle większe Vb i niższe Fb, bo brak tak silnego wzmocnienia pomieszczenia.

Aktualne informacje i trendy

• W praktyce producenci coraz częściej publikują zalecane przedziały Vb/Fb dla konkretnego modelu – warto zacząć od danych z karty katalogowej i zweryfikować je symulacją (WinISD, VituixCAD).
• Projektanci przykładają większą wagę do kontroli wychylenia (Xmax) przy dużych mocach: filtr subsoniczny w BR jest standardem, a porty są większe (niższy „port Mach”) lub stosuje się kanały szczelinowe z profilowaniem.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Moc „1000 W” zwykle oznacza wartość szczytową; do obliczeń liczy się moc RMS. Mechaniczne ograniczenia (Xmax) często kończą się wcześniej niż termiczne.
• Netto vs brutto:
  • Objętości w podanych zakresach to Vnetto. Trzeba dodać objętość zajmowaną przez głośnik (typowo 1,5–3 l), wzmocnienia (1–4 l), oraz w BR objętość portu (często 2–8 l), aby uzyskać Vbrutto.
• Tłumienie:
  • Sealed: wypełnienie 30–60% (wełna/Pollyfill) efektywnie „powiększa” V o ~10–20%.
  • BR: tylko lekkie wyklejenie ścian, bez upychania wnętrza (żeby nie dławić portu).
• Port:
  • Celuj w prędkość w porcie < 17 m/s przy typowym odsłuchu; dla 12" 1000 W praktycznie oznacza przekrój 100–150 cm² (np. szczelina 30×4 cm), z wywiniętymi krawędziami. Długość dobiera się do Fb.

Aspekty etyczne i prawne

• Ochrona słuchu: długotrwałe SPL > 85 dB jest szkodliwe.
• W samochodzie upewnij się, że montaż nie narusza bezpieczeństwa (punkty mocowania, niezasłanianie elementów SRS) i lokalnych przepisów dot. hałasu.
• Elektryka: właściwy przekrój przewodów zasilania, zabezpieczenia i solidne połączenia masy.

Praktyczne wskazówki

• Jeśli „musisz ciąć płyty dziś” (wartości uniwersalne, do późniejszej korekty):
  • Sealed (uniwersalnie): 32 l netto. MDF 19–22 mm, gęste uszczelnienie, 40–50% wypełnienia.
  • BR (SPL/uniwersalny dół): 58–62 l netto, Fb ≈ 31–33 Hz; port szczelinowy ~120 cm², długość zwykle 35–45 cm (skorygować po policzeniu objętości portu i symulacji).
• Przykładowe wymiary wewnętrzne (przed odpisami na głośnik/port/bracing):
  • 32 l: np. 35 × 30 × 30 cm (W×S×G) = 31,5 l, po wzmocnieniach i głośniku wyjdzie ~28–30 l netto → zwiększ jedną ściankę o 2–3 cm.
  • 60 l: np. 60 × 35 × 30 cm = 63 l; po odpisach ~55–58 l → korygować głębokością.
• Koniecznie wykonaj:
  • Symulację wychylenia membrany vs moc (żeby nie przekroczyć Xmax poniżej Fb w BR).
  • Test szczelności (próba podciśnienia), a przy BR – pomiar częstotliwości strojenia (np. metodą impedancyjną).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• „Uniwersalne” litraże są kompromisem – mogą działać dobrze, ale nie optymalnie.
• Wysokie moce w BR bez filtra subsonicznego grożą przekroczeniem Xmax poniżej Fb.
• Rzeczywista odpowiedź basu silnie zależy od akustyki wnętrza (auto/pokój) – strojenie „na sucho” może wymagać korekt.

Sugestie dalszych badań

• Podaj parametry T/S lub dokładny model przetwornika – przygotuję precyzyjny projekt (Vb, Fb, port, wykres SPL, wychylenie, opóźnienie grupowe).
• Jeżeli to car audio – marka/model auta i preferencje (SPL vs SQ) pomogą dobrać strojenie.
• Narzędzia: WinISD, VituixCAD, REW (pomiar), prosty mostek do pomiaru impedancji.

Krótkie podsumowanie

• Bez T/S nie ma jednej „właściwej” liczby litrów. Jako bezpieczny start:
  • Sealed: 30–35 l netto.
  • Bass‑reflex: ~60 l netto, Fb ~32 Hz, duży port (≥120 cm²) i filtr subsoniczny.
• Najlepiej podaj model lub Fs/Qts/Vas – wtedy policzę dokładnie i dopasuję projekt do Twoich celów.